Μέρα που ΄ναι να θυμόμαστε: Δυο Λευκαδίτες εκτελεσμένοι στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής την 1η Μάη του 1944
Πρωτομαγιά 1944. Στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής εκτελούνται σε αντίποινα για την εξόντωση του Γερμανού στρατηγού Φράντς Κρέχ (Franz Krech) και της συνοδείας του στους Μολάους 200 κομμουνιστές -πρώην εξόριστοι στην Ακροναυπλία και την Ανάφη οι περισσότεροι- που είχαν παραδοθεί από τη δικτατορία του Μεταξά στους καταχτητές.
Χαρακτικό του Τάσσου για τους 200 εκτελεσμένους κομμουνιστές
Ανάμεσα στους 200 εκτελεσμένους δυο συντοπίτες μας Λευκαδίτες, ο Κώστας Γιαμαλάκης και ο Βασίλης Φίλιππας (Τάμπανος). Μια ιστορία άγνωστη σε πολλούς, ιδίως στη νέα γενιά. Μια ιστορία που δε διδάσκεται στα σχολεία, που οφείλει όμως και πρέπει να αναδειχτεί.
| Κώστας ΓΙΑΜΑΛΑΚΗΣ του Αντώνη |
Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1921. Τέλειωσε το Γυμνάσιο το 1938. Πέτυχε στο Πολυτεχνείο όπου η κατοχή τον βρήκε σπουδαστή. Οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων) και ανάπτυξε μεγάλη δράση. Στις αρχές του 1944 πιάστηκε από τους Γερμανούς και ύστερα από πολλά βασανιστήρια, στα οποία κράτησε παλικαρίσια, οδηγήθηκε στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. Εκτελέστηκε από τους Γερμανούς την Πρωτομαγιά του 1944 μαζί με τους 200 άλλους κομμουνιστές στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.
Δεξιά του στη φωτογραφία ο Σπύρος Δελαπόρτας, που πέθανε αργότερα από τις κακουχίες και το ξύλο.
| Βασίλης ΦΙΛΙΠΠΑΣ του Θεοδόση (Τάμπανος) |
Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1893. Γόνος εύπορης οικογένειας. Τελείωσε το Γυμνάσιο στη Λευκάδα. Ασπάσθηκε από μικρός τις μαρξιστικές ιδέες. Ήταν από τους πρώτους κομμουνιστές στο νησί. Από το 1920 ακόμη μετέβαλε το σπίτι του σε σχολείο του Μαρξισμού.
Στέλεχος του ΚΚΕ. Από τους στυλοβάτες της οργάνωσης της Λευκάδας. Συνελήφθη το 1932 με το «ιδιώνυμο» – τίτλος του νόμου ήταν «Περί των μέτρων ασφαλείας του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών» που ψηφίστηκε μετά από πρόταση της κυβέρνησης Βενιζέλου (του γνωστού Εθνάρχη). Ο στόχος του ήταν η ποινικοποίηση των «ανατρεπτικών» ιδεών, ιδιαίτερα η δίωξη κομμουνιστών, αναρχικών και η καταστολή των συνδικαλιστικών κινητοποιήσεων. Ιδιώνυμο στη Νομική Επιστήμη ονομάζεται το έγκλημα εκείνο για το οποίο προβλέπονται ιδιαίτερες ποινές σε σχέση με τα εγκλήματα της γενικής κατηγορίας, όπου αυτό υπάγεται. Ο όρος από το 1929 απέκτησε πολιτική σημασία και σήμανε κάθε κατασταλτικό μέτρο που εφαρμόστηκε έως το 1974 και ποινικοποιούσε την υποστήριξη και διάδοση των κομμουνιστικών ιδεών (δες το σχετικό ΦΕΚ 245 / Τεύχος Πρώτον / 25 Ιουλίου 1929). Δικάστηκε και εξορίστηκε στον Αη Στράτη. Εν τω μεταξύ είχε παντρευτεί και είχε έναν γιο.
Το κολαστήριο της Ακροναυπλίας
Όταν τέλειωσε η εξορία του έμεινε στην Αθήνα και δούλεψε στη σύνταξη του «Ριζοσπάστη» μέχρι τον Αύγουστο του 1936 που ο δικτάτορας Μεταξάς έκλεισε την εφημερίδα. Τότε ήρθε ξανά στη Λευκάδα. Μέσα σε οκτώ μέρες πιάστηκε από την Ασφάλεια και κρατήθηκε μέχρι το Δεκέμβρη του 1936 στα κρατητήρια. Με απόφαση της Επιτροπής Ασφάλειας η δικτατορία Μεταξά – Γλύξμπουργκ τον εξόρισε επ΄ αόριστο στην Ανάφη. Από κει και πριν τελειώσει ο χρόνος της εξορίας του τον μετέφεραν στις φυλακές της Πύλου και από κει στην Ακροναυπλία. Εκεί τον βρήκαν οι Γερμανοί καταχτητές το 1941 αφού οι Γραικύλοι είχαν φροντίσει να τον παραδώσουν στους Γερμανούς, μαζί με όλους τους άλλους πολιτικούς εξόριστους, όταν υποδουλώθηκε η χώρα μας. Αυτοί τον κράτησαν για δύο ακόμη χρόνια στην Ακροναυπλία και τον μετέφεραν κατόπιν στο στρατόπεδο της Λάρισας. Τα τέλη του 1943 μεταφέρθηκε στις φυλακές Αφέρωφ και συνέχεια στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου.
Την Πρωτομαγιά του 1944 εκτελέστηκε μαζί με 200 ακόμη κομμουνιστές, Ακροναυπλιώτες στην πλειοψηφία τους, στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Στην 20άδα τους έσυρε πρώτος το χορό. Είναι μέσα στους δυο-τρεις έξοχους αγωνιστές που ανάδειξε το μαρτυρικό νησί μας, καύχημα του Κόμματος και του Λαού.
(Πηγές:
Πανταζής Ν. Παπαδάτος, Ήρωες και Μάρτυρες της Λευκάδας, Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1982
Χειρόγραφο Λογοθέτη, Λευκάδα 1988 [αδημοσίευτο]).
Πολλά έχουν γραφεί και αναφερθεί για το θέμα των εγκλείστων στο Ιτς Καλέ από την Δικτατορία του ΑγγλοΒασιλοΜεταξά και την παράδοσή τους στους ΓερμανοΙταλούς το 1941.
Δεν είναι και άσχετο το θέμα με τον χειρισμό αντίστοιχα των εγκλείστων κομμουνιστών κυρίως αλλά και λοιπών αντιφρονούντων στο δικτατορικό καθεστώς του ΚαψουροΚομπλεξικόυ ΒασιλοΜεταξά
Το κραυγαλέο συνβάν το 1938 ήταν η εξορία του Ανδρέα Μιχαλακλοπουλου ( Μιχαλανδρέα κατά τον ηγέτη του κκε τον Νίκο Ζαχαριάδη) στην Πάρο όπου και πέθανε από πνευμονία , ερχόμενος πεθαμένος ουσιαστικά στον Ευαγγελισμό στην Αθήνα,.
Ο κύριος υπεύθυνος για τα χάλια παράδοσης εγκλείστων πολιτικών κρατουμένων σε κατακτητές ήταν ο καψούρης λυμφατικός συνειδησιακά σαν ανθρώπινη υπόσταση άνακτας. Και λιγώτερο ο Τζώννυ Μεταξάς και καθ όλη την διάρκεια της δικτατορίας από το 1936 απέναντι και στους αποταγμένους στρατιωτικούς του 1935 και όπως αποδείχτηκε και απέναντι στον Αλέξανδρο Παπάγο το 1941 όταν, ο άνακτας ο προβληματικός, δεν λογάριασε τον Αρχιστράτηγο Παπάγο καθόλου μετά από την εντολή των Εγγλέζων. Και τα όσα έγιναν πριν την αυτοκτονία του πρωθυπουργού Αλέξανδρου Κορυζή, – » δεν τιυ είπα τίποτα » είπε ο άνακτάς ο καψούρης , αφού ο Κορυζής αυτοκτόνησε μετά τον διάλογο μαζί του.
Το σχέδιο παράδοσης των πολιτικών εγκλείστων στους κατακτητές ήταν απόφαση του άνακτα – ο Μεταξάς από τον Ιανουάριο του 1941 είχε πεθάνει- .Αλλά και το σχέδιο να μην επιτρέψουν στους εγκλείστους αντιφρονούντες και στους αποταχθέντες στρατιωτικούς να πολεμήσουν στην Αλβανία τους Ιταλούς ήταν σλυμφωνη γνώμη και του Γεώργιου του Β του καψούρη και του κομπλεξικού λόγω ύψους Τζώννυ Μεταξά.
Ακόμα δεν θα πρέπει να διαφεύγει το γεγονός ότι από την Ακροναυπλία απέδρασαν όσοι ήθελαν έγκλειστοι να αποδράσουν ( μεταξύ αυτών και ο Σπύρος Πρίφτης – Άγις Στίνας-) όταν κατέρευσε η κρατική Ελληνική δεσμοφυλακή με την είσοδο των Γερμανών και με τον βομβαρδισμό του Ναυπλίου .
Και εδώ έχουν ακουστεί και γραφεί και επίσημα και άλλες απόψεις εγκλείστων , που βλέπουν ώς και υπαίτιο της παράδοσης των εγκλείστων και δάκτυλο της τότε καθοδήγησης των εγκλείστων κομουνιστών , στο πλαίσιο της συμφωνίας Ρίμπεντροπ Μολότωφ , συμφωνία που είχε μπερφδέψει και αποπροσανατολίσει τους τότε απανταχού κομμουνιστές.
Το βιβλίο του Βασίλη Μπαρτζώτα ( μετέπειτα ψευδώνυμο Φάνης ) ηγετικό του κκε στέλεχος τότε και μετέπειτα , αναφέρει ονομαστικά τους εγκλείστους στην Ακροναυπλία.
Ο Άγις Στίνας υπάρχει σε φωτογραφία μαζί με άλλους αποδράσαντες έγκλειστους από την Ακροναυπλία.
Ο εγκλεισμός στην Ακροναυπλία και η παράδοσή τους στους Γερμανούς ήταν κύριο έργο του ΒασιλοΜεταξά. Η μη απόδραση όμως των εγκλείστων ή του μεγίστου πλήθους συτών ( και στο όνομα της συμφωνίας Ρίμπετροπ-Μολότωφ) εφάπτεται και της τότε κομματικής καθοδήγησης του κκε. Με το ελαφρυντικό ότι αυτή η καθοδήγηση ήταν έγκλειστη και απομονωμενη από το 1936 και άρα λίγες προσλαμβάνουσες αξιολόγησης είχε δυνατότητα.
Ο ίδιος ο γράφων έτυχε την δεκαετια του 1980 σε διάλογο συζήτηση με αποδράσαντα, και αρθρογραφούντα μετέπειτα, από την Ακροναυπλία το 1941.
Το βιβλίο του Βασίλη Μπαρζώτα ( Φάνη ) με τίτλο » και άστραψε φώς στην Ακροναυπλία «» είναι δεσεύρετο.πλέον ώς εξαντλημένο και αν βρεθεί πουλιέται πανάκριβα.
Ο Σπύρος Πρίφτης, Άγις Στίνας από τους Αποδράσαντες απ την Ακροναυπλία πέθανε στην Κέρκυρα το 1987 , αφού αρνήθηκε και την σύνταξη του ΟΓΑ απ το κράτος , μια και αυτός » πολεμούσε μια ζωή το κράτος ».
Η Ακροναυπλία τροφοδότησε τελικά μέσω Χαιδαρίου ,την Καισαριανή την πρωτομσγιά του 1944.