Απομεινάρι της εκκλησίας των Ταξιαρχών στα Κολυβάτα Αλεξάνδρου;

Η σκαλιστή στο μπροστινό της μέρος πέτρα (στο πίσω μέρος είναι ακανόνιστη) φαίνεται να ήρθε πρόσφατα στην επιφάνεια κατά τη διάνοιξη ενός τάφου στο νεκροταφείο του Αγίου Νικολάου στα Κολυβάτα Αλεξάνδρου. Δεν δείχνει να αποτελεί τμήμα κάποιου παλιού μνήματος και ούτε επίσης λείπει κάτι από το γείσο στο εξωτερικό του Αγίου Βήματος του υπάρχοντος ναού. Ενδεχόμενα να προέρχεται από την εκκλησία των Ταξιαρχών που υπήρχε παλιά στο ίδιο μέρος.

Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου χτίστηκε στον ίδιο χώρο όπου υπήρχε πιο παλιά το εκκλησάκι των Κολυβάδων, οι Ταξιάρχες, θεμέλια του οποίου σώζονται ακόμη μέχρι σήμερα, στο σημείο που είναι οι οικογενειακοί τους τάφοι. Αποτελεί δε σημείο αναφοράς τόσο για τους Κολυβάδες όσο και για τους Βρεττούς, τα δύο μεγαλύτερα σόγια που έζησαν στα Κολυβάτα. Μέσα στην εκκλησία και μέχρι την καταστροφή της από πυρκαγιά στις αρχές της δεκαετίας του 1970 φυλασσόταν η εικόνα των Ταξιαρχών.

Η εκκλησία (S. Nicola) καταγράφεται στον τοπογραφικό χάρτη που έκανε το 1688 κατ΄ εντολήν του Φραγκίσκου Μοροζίνη ο Sebastian Alberti, μηχανικός στην υπηρεσία της Βενετίας, που φυλάσσεται σήμερα στα Κρατικά Αρχεία της Αυστρίας στη Βιέννη. Στο χάρτη αυτό αναφέρονται ακόμη το ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου (Mon. di S. Zorzi), που βρίσκεται λίγο πιο πάνω από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, το δάσος των Σκάρων (Caro), διάφορες άλλες τοποθεσίες, καθώς και τα ονόματα των ορεινών οικισμών του Αλεξάνδρου: Colivata ALEXANDRO και Maurenata ALEXANDRO, δηλαδή τα Κολυβάτα και τα Μαυρογιαννάτα (Μαυροϊννάτα) Αλεξάνδρου

«… Οι Ταξιάρχες που είναι εκκλησία παλιότερη του χωριού και ανήκει στους Κολυβάδες μαρτυρεί την παλιά τους προέλευση σαν βυζαντινοί στρατιώτες, ιδιαίτερα του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Αργότερα όταν ήλθαν οι Βρεττοί έχτισαν και αυτοί εκκλησία, του Αγίου Νικολάου και έτσι στον ίδιο χώρο πάνω από το χωριό υπήρχαν δυο εκκλησίες και φυσικά δύο ενορίες. Μια των Κολυβάδων με τα επίλοιπα επίθετα σαν παλιότερη και η άλλη των Βρεττών. Και γινόταν δυο τοπικές (ενοριακές) γιορτές στις 8 Νοεμβρίου και στις 6 Δεκεμβρίου. Και η συνήθεια αυτή διατηρούνταν ως τα 1960…», γράφει ο φιλόλογος-ιστορικός Σπύρος Π. Σούνδιας («Παναγιά της Γύρας Λευκάδας», Αθήνα 2005).

Υπήρχαν όμως και Βρεττοί που γιόρταζαν μαζί με τους Κολυβάδες στις 8 Νοέμβρη, εορτή των Ταξιαρχών, όπως ο αείμνηστος Γιάννης Βρεττός τ΄ Άγγελου.