Η συμμετοχή των Αλεξαντριτών στις Εξεγέρσεις της Λευκάδας και την Επανάσταση του 1821

Το μοναστήρι του Αη Γιώργη Σκάρων

Του Ευγένιου Μανωλίτση
(Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Ηχώ της Λευκάδας», Αριθ. Φύλ. 211)

Ο Αλέξανδρος απ’ την αρχαιότητα ακόμη, λόγω της μορφολογίας και του ανάγλυφου της περιοχής (συνδυασμός θάλασσας και δάσους Σκάρων) και του σύνεγγυς με την πρωτεύουσα του νησιού, ήταν σημαντικό στρατηγικό κέντρο.

Αυτό μας το λέει ο Όμηρος, από την εποχή του Οδυσσέα (όπως ισχυρίζεται ο Δέλπφερδ) που θέλει να διαμένει ο Λαέρτης (για να μη βλέπει τους μνηστήρες στο παλάτι του), στα περιβόλια της βρύσης του Πασά ενώ χρησιμοποιούσαν την ξυλεία από το δάσος του Νήιον (Σκάρους) για την ναυπήγηση των καραβιών τους, οι Κορίνθιοι, που κατέλαβαν το νησί από τον 7ο π.Χ. αιώνα, οι Αθηναίοι, οι Ρωμαίοι, οι Ενετοί, οι Άγγλοι και πληθώρα άλλων ναυτικών λαών και τυχοδιωκτών που πέρασαν απ’ αυτό τον τόπο.

Όλοι έστρεψαν την προσοχή τους στους Σκάρους κι όλοι ενδιαφέρθηκαν για το δάσος για να προμηθεύονται τα ΞΥΛΑ για τα πλεούμενά τους. (Σήμερα δεν ενδιαφερόμαστε για τη διατήρηση και προστασία του). Αυτό το στρατηγικό μέρος λοιπόν ευνοούσε τις εκάστοτε εξεγέρσεις των Λευκαδιτών με ευκολίες προστασίας κι απόκρυψης στο Δάσος, αλλά και δρόμους θαλλάσιας διαφυγής απ’ τους ορμίσκους της Νικιάνας. Παράλληλα δε ήταν και οικονομικό κέντρο σημαντικό, λόγω της κτηνοτροφίας που διατηρούνταν στο δάσος. Επόμενο ήταν κι οι κάτοικοι της περιοχής να συμμετείχαν ενεργά σ’ αυτές τις εξεγέρσεις.

Η αναφορά μας στις διάφορες εξεγέρσεις στη Λευκάδα, θα είναι επιγραμματική όσον αφορά τα γεγονότα και θα επικεντρωθεί με λιγότερες ή περισσότερες λεπτομέρειες στους Αλεξαντρίτες που έλαβαν μέρος σ’ αυτές ανάλογα με τις μαρτυρίες και καταγραφές που υπάρχουν για τη συμμετοχή τους.

ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ 1357 ή ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΗΣ ΒΟΥΚΕΝΤΡΑΣ
όπως είναι γνωστή

Ξεκινώντας (με καταγεγραμμένες αναφορές) απ’ την εξέγερση των χωρικών της Λευκάδας κατά του Φράγκου Γρατιανού Τζώρτζη, που αποτέλεσε το μύθο να γράψει ο μεγάλος μας ποιητής Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (που δεν ήταν μόνο ποιητής αλλά και ιστοριοδίφης), τον Φωτεινό όπου τοπωνύμια της ευρύτερης περιοχής των Σκάρων όπως Κεραμιδάκι, Κεχριές, Δάφνη, Δημοσάρη, Νεράιδα που υπάρχουν μέχρι σήμερα, ενώ ο Πάνος Ροντογιάννης στην ιστορία της νήσου Λευκάδας αφήνει να εννοηθεί ότι οι ένοπλοι που συγκεντρώθηκαν στην εξέγερση ήταν απ’ όλη την περιοχή του οροπεδίου που ήταν κατοικημένο την εποχή εκείνη.

Επί λέξει γράφει: Η συγκέντρωση ωστόσο μερικών εκατοντάδων ενόπλων σε μια τοποθεσία των Σφακιωτών κατά την εξέγερση των κατοίκων στα 1357 είναι μια μαρτυρία πως η περιοχή, τουλάχιστον του οροπεδίου Σφακιωτών – Καρυάς Αλεξάνδρου – Βαυκερής ήταν κατοικημένη».

ΟΡΛΩΦΙΚΑ

Με την ονομασία Ορλωφικά είναι γνωστή η αποτυχημένη επανάσταση – εξέγερση των Ελλήνων το 1769-1770 που υποκινήθηκε απ’ τους Ρώσους κατά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1768-1774.

Όπως αναφέρει ο Σπύρος Σούνδιας στα Ορλωφικά πήραν μέρος ο Ζαχαράκης Βλάχος (ακολουθώντας τους Γριβαίους, Χρηστό και Δράκο) πατέρας του Στάθη Βλάχου ή Κατσαρού όπως θα δούμε πιο κάτω αλλά κι ο Γιάννης Βλάχος απ’ τον Αλέξανδρο κι ίσως κι άλλοι Αλεξανδρίτες.

ΑΜΥΝΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ

Περνάμε στα γεγονότα της Άμυνας της Λευκάδας κατά την πολιορκία της από τον Αλή Πασά το 1806-1807. Η συγκέντρωση των οπλαρχηγών στου Μαγεμένου (για το Μαγεμένο δεν θα αναφερθούμε). Ο Σύλλογος Νικιάνας ήδη έχει καθιερώσει τις Γιορτές Μνήμης και Τιμής σε ανάμνηση της συγκέντρωσης των οπλαρχηγών.

Το 1807 στη θέση αυτή που και μόνο η επιλογή της καταδεικνύει ότι η συμμετοχή των ντόπιων Αλεξαντριτών τόσο για την προετοιμασία όσο και την πραγματοποίησή της ήταν απολύτως αναγκαία ακόμη κι από πλευράς σητιρεσίου στο Δάσος των Σκάρων συντηρούνταν μεγάλη κτηνοτροφία. Αλλά και στην Άμυνα της Λευκάδας έλαβαν μέρος οι Αλεξαντρίτες με επικεφαλής τ’ αδέλφια Στάθη, Γιώργο και Κωνσταντή Βλάχο, όπως αναφέρει ο Μαχαιράς την άνοιξη του 1807 ενώ διατέθηκε όπως φαίνεται κι άφθονη ξυλεία απ’ το δάσος των Σκάρων για την περίσταση της Άμυνάς της.

ΕΞΕΓΕΡΣΗ TOY 1819

Αφορμή για την εξέγερση του 1819 ήταν η πρόσθετη φορολογία που επίβαλε ή Κυβέρνηση του Ιονίου Κράτους και ο Άγγλος αρμοστής τον Ιούνιο του 1819 για να συγκεντρώσει 4.000 τάληρα ετησίως για τη διάνοιξη του δίαυλου στη λιμνοθάλασσα ώστε ν’ αποφεύγουν τα καράβια τον περίπλου της Λευκάδας από τα Λευκάτα. Το ποσό θα εισπράττονταν από φορολογία στα γεωργικά προϊόντα και την κτηνοτροφία κι από τους άρχοντες της πόλης.

Διήρκεσε από τις 15 Σεπτεμβρίου μέχρι και τις 22 Σεπτεμβρίου που ο αναπληρωτής του Αρμοστή, Στρατηγός Άνταμ, με προκήρυξη του αναγγέλλει την κατάπνιξη της εξέγερσης και την αποκατάσταση της τάξεως.

Ο Ανταμ συστήνει δικαστήριο στις 10 Οκτωβρίου του παλαιού ημερολογίου, από δύο Άγγλους, δύο Λευκαδίτες άρχοντες, με εισαγγελέα τον Ιωάννη Ζαμπέλιο, για τον διακανονισμό των περιουσιών που δημεύονταν των πρωταιτίων της εξέγερσης ενώ στις 14 Οκτωβρίου ο Άνταμ αναγγέλλει την σύλληψη, την καταδίκη και απαγχονισμό τεσσάρων εκ των πρωταιτίων: Σπάρου Ασπρογέρακα από Σφακιώτες, παπα-Θεόκλητου Στραβοσκιάδα από Απόλπαινα, παπα-Φίλιππα Κολυβά του Δημητρίου από Αλέξανδρο και Βασιλείου παπα-Στάθη Πάλμο από Πόρο, ενώ οι περισσότεροι απ’ τους πρωταίτιους πέρασαν στην Ακαρνανία και συμμετείχαν μετά στην Επανάσταση.

Μετά τον απαγχονισμό των τεσσάρων, τα πτώματά τους πισσαρίστηκαν και τοποθετηθηκαν σε σιδερένια κλουβιά τα οποία κρεμάστηκαν στις εισόδους της χώρας για παραδειγματισμό!!!

Το τίμημα λοιπόν του Αλέξανδρου ήταν βαρύ, ενώ ο λαϊκός στιχουργός όπως μας λέει ο Ροντογιάννης, αναφέρει για την άφιξη των Αλεξαντριτών:

Ήρθαν κι οι Αλεξαντρίτες
σαν τα γίδια απ’ τις τρύπες…

Η συμμετοχή λοιπόν των Αλεξαντριτών στην εξέγερση ήταν πρωταγωνιστική, όπως αναφέρει δε ο Σπύρος Σούνδιας το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου ήταν τόπος συγκέντρωσης και προετοιμασίας αφού, άλλος των καταδικασθέντων ο Σπύρος Σέρβος (όχι Αλεξαντρίτης) ήταν συνδεδεμένος με το ιερατείο του Αλέξανδρου.

Κλείνουμε για την εξέγερση του 1819 με ένα απόσπασμα από το ποίημα του Κώστα Πάλμου (απόγονου του Βασίλη Πάλμου) «Οι τέσσαρες Λευκαδίτες ήρωες και μάρτυρες»:

«Τα σώματά τους τα νεκρά τα ταλαιπωρημένα,
το μαϊστράλι στοργικά τα χάιδευε,
κουνούσε τις κλούβες, που ‘ταν
της σκλαβιάς σύμβολο και τριγύρω
πάνω στα δέντρα τα πουλιά λαλούσαν λυπημένα.
Και το θλιμμένο τους σκοπό άκουγαν κι απαντούσαν.
Οι ώριες Λευκαδίτισσες με μύρια μοιρολόγια
Ο Ανυπόταχτος λαός με πόνο τον θωρούσε
και φόβο δεν αισθάνονταν,
Μα μέσα στην ψυχή του η θέλησή του θέριευε
τους τύραννους να διώξει».

Στα χρόνια αυτά ως το 1821 στους Σκάρους και τα Μοναστήρια του προετοιμάστηκε πεισματικά κι ανδρώθηκε η Επανάσταση στη Δ. Ελλάδα από τον κλήρο, τους ασυμβίβαστους ντόπιους και τους ξένους που κατέφευγαν εκεί διωκόμενοι. Ενδεικτικά αναφέρουμε απ’ τους ξένους τους Γριβαίους (Θοδωράκη Χρηστό και Δράκο), τους Παλιογιανναίους (Δημήτρη, Χρήστο και Νικολό), τον Οδυσσέα Ανδρούτσο όπως και πολλοί άλλοι που κυνηγημένοι απ’ τον Αλή Πασά κατέφευγαν κατά καιρούς και φιλοξενήθηκαν στον Αλέξανδρο και στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου ενώ απ’ τους ντόπιους Αλεξαντρίτες αναφέραμε επιγραμματικά μερικά ονόματα, Παναγιώτης Βλαχάκης, Γιάννης Βλάχος (είχε λάβει μέρος στα Ορλωφικά), Αντώνιος Βρεττός, Γιώργος Κονδυλάτος, Στάθης Βλάχος ή Κατσαρός και Παπαγιάννης Σούνδιας. Για τους τρεις τελευταίους θα αναφερθούμε αναλυτικότερα με τις αναφορές που κάνει ο σπουδαίος χωριανός μας Σπύρος Σούνδιας, φιλόλογος και ιστορικός ερευνητής στα βιβλία του.

ΣΤΑΘΗΣ ΒΛΑΧΟΣ ή ΚΑΤΣΑΡΟΣ

Μετά το κτίσιμο του κάστρου από τον Ορσίνο το 1300 μ.Χ. η επικοινωνία και το πέρασμα με το Ξηρόμερο ελέγχονταν. Η Νικιάνα είναι σημαντικό κέντρο του «πηγαινοέλα» με την Ακαρνανία.

Το ότι η Νικιάνα απέκτησε αυτή την αξία το καταξιώνουν τα γεγονότα (Τουρκοκρατία – Ενετοκρατία – Ορλωφικά – Επανάσταση του 1821 – Contrabando 1;941-45, Αντάρτικο 1943-1949 και άλλα).

Όπως γράφει, λοιπόν, ο χωριανός μας Σπύρος Σούνδιας (Τιάρας) στο βιβλίο του “ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΤΟΠΟΙ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΜΟΥ” στα χρόνια πριν την Επανάσταση, τις μεταφορές, παρά τα δρακόντεια μέτρα που είχε επιβάλλει ο Μαίτλαντ, έκαμαν οι Αλεξαντρίτες Στάθης Βλάχος ή Κατσαρός κι ο Γεώργιος Κονδυλάτος στον αγώνα ονομασθείς.

Και συνεχίζει:

Ο ένας, ο αποφασιστικός και επιβλητικός έγινε αρχηγός κι ο άλλος ο Γεώργιος Κονδυλάτος υπηρέτησε την ομάδα του, όπως δείχνουν οι ιστορικές αναφορές.

Ο Στάθης είχε άλλα τρία αδέλφια, το Γιάννη, το Γιώργο και τον Κωνσταντή κι ήταν γιοι του Ζαχαράκη Βλάχου (1751-1823) που κι ο ίδιος είχε λάβει μέρος στα Ορλωφικά επικεφαλής της ομάδος των Αλεξαντριτών, πέρασε με τους Γριβαίους (που είχαν έλθει στη Λευκάδα για να προφυλαχθούν απ’ τους εχθρούς τους που διεκδικούσαν το αρματολίκι του Ξηρομέρου) στην Ακαρνανία, στην Περατιά που κατοικούσαν κι ενώθηκε μαζί τους. Ακολούθησε αυτούς στο Κάρλελι και μετά την εκπόρθηση του Βραχοχωρίου (Αγρινίου) ήλθε στο Μεσολόγγι, όπου είχε δημιουργηθεί η διοίκηση της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος υπό την πολιτική ηγεσία του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου. Ακολούθησε στην εκστρατεία του Πέτα και διακρίθηκε για τον ηρωισμό του. Στη συνέχεια στο Ξηρόμερο με το Θόδωρο Γρίβα και διακρίθηκε το τμήμα του στη μάχη του Αετού (10 Αυγούστου 1822) μαζί με τα τμήματα του Θόδωρου Γρίβα, του Δημήτρη Παλιογιάννη και του Γιάννη Τσαούση. Ήταν τόσο πεισματική η μάχη που οι Τούρκοι υποχώρησαν κι έτσι σώθηκε προσωρινά το Ξηρόμερο. Εδώ επαινείται ο Στάθης Κατσαρός για τη γενναιότητά του.

Ο Δημήτρης Παλιογιάννης ανήκε σε μια μεγάλη οικογένεια αγωνιστών από το Βάλτο της Ακαρνανίας κι ήταν φίλος από πριν με το Στάθη, γιατί είχε φιλοξενηθεί στον Αλέξανδρο και στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου. Η παράδοση του Παλιογιάννη στον Αλέξανδρο ήταν ζωντανή στους γεροντότερους για τη σωματική του δύναμη και τις επιδόσεις του.

Μετά τις διαμάχες των οπλαρχηγών, την εγκατάλειψη του Ξηρομέρου και τη διάλυση του στρατοπέδου ο Στάθης ακολούθησε τον Μαυροκορδάτο και μπήκε στο Μεσολόγγι στις 17 Οκτωβρίου του 1822.

Την περίοδο αυτή ο Στάθης έχει στις διαταγές του 25 φρουρούς όπως αναφέρει ο Σπυρ. Τρικούπης στο Β’ βιβλίο της Ιστορίας του. Εδώ συναντιέται με άλλους Λευκαδίτες που βρίσκονται με το τμήμα τους τον Θεοφύλακτο Ψιλιανό, τον Μάρκο Γκίλλη, το γιατρό Πέτρο Στεφανίτση, τον Γιάννη Ασπρογέρακα με τους δύο γιους του Κώστα και Γιώργο, επικεφαλής 12μελούς ομάδος, αλλά και τον άλλο Αλεξαντρίτη ήρωα του ‘21, Παπαγιάννη Σούνδια που έχουμε απ’ αυτόν μιας πρώτης τάξεως μαρτυρία, ότι συμπολέμησε με τον συγχωριανό του Στάθη Κατσαρό στην Α’ και νικηφόρα για τους Έλληνες πολιορκία του Μεσολογγίου.

Στο Μεσολόγγι ο Μαυροκορδάτος, εκτιμώντας τη γενναιότητά του αλλά προπαντός την αφοσίωσή του και υπακοή του σ’ αυτόν τον κάνει υπασπιστή του ενώ μετά την σύγκλιση Συνέλευσης των οπλαρχηγών από τον Μαυροκορδάτο και την καταδίκη του Καραϊσκάκη «την απόφαση που φέρει ημερομηνία 2 Απριλίου 1824, υπογράφει κι ο Στάθης Κατσαρός ως Χιλίαρχος».

Ο Κατσαρός παραμείνει στο Μεσολόγγι για ένα ακόμη χρόνο και με εισήγηση του Μαυροκορδάτου παίρνει το αξίωμα του Στρατηγού, διάκριση ξεχωριστή στον Αγώνα (ήταν βέβαια η εποχή που μοιράζονταν αφειδώς βαθμοί και προνόμια).

Ο Σπύρος Σούνδιας συνεχίζει:

Από τον Φεβρουάριο του 1825 ο Ιμπραήμ άρχισε ν’ αποβιβάζεται στη Μεθώνη, ο κίνδυνος ήταν μεγάλος αλλά το Εκτελεστικό (Κυβέρνηση) με επικεφαλής τον Γεώργιο Κουντουριώτη και λοιποί της Κυβέρνησης, Μπότασης και Κωλέτης ασχολούνται με τις εμφύλιες διαμάχες.

Οι Έλληνες, μπροστά στον κίνδυνο του Ιμπραήμ μετά από δύο μήνες αντιδρούν, ο Μαυροκορδάτος φθάνει στις 26 Απριλίου του 1825 στη Μεσσηνία με 2.500 ατάκτους Στερεοελλαδίτες μαζί κι ο Στάθης Κατσαρός σαν αρχηγός της Φρουράς του.

Στη μάχη στα Κρεμμύδια, χωριό βορειότερα της Πύλου (19 Απριλίου 1825) που οι Έλληνες νικήθηκαν σκοτώθηκε κι ο Ιωάννης Ασπρογέρακας όπως γράφει ο γιος του Κώστας που ήταν κι αυτός στη μάχη αυτή.

Υπάρχει και μαρτυρία του Γιώργου Γατζώρη από την Παλιοκατούνα (Λεσίνι) της Ακαρνανίας, ότι στη μάχη του Κρεμμυδιού υπηρέτησε υπό τας διαταγάς του Στάθη Κατσαρού.

Ο Ιμπραήμ δεν θέλει μόνο την Πύλο και το Κρεμμύδι, προσβάλει τους παλιούς Ναυαρίνους και το Νιόκαστρο που δεσπόζουν του Ναυαρίνου, στρατηγικότατος χώρος για το στρατό και το στόλο του. Οι Έλληνες αμύνονται στη Σφακτηρία που είχαν οχυρώσει για να υπερασπιστούν τα δύο κάστρα καλύτερα, παθαίνουν όμως πανωλεθρία, σκοτώνονται ο Αναγνωσταράς, ο Τσαμαδός, ο Φιλέλληνας Σανταρόζα και πολλοί άλλοι, ενώ ο Μαυροκορδάτος μόλις προφταίνει να διαφύγει με τη βοήθεια του Κατσαρού και της Φρουράς του και φθάνει στη βάρκα που τον περιμένει κι ανεβαίνει στον «Άρη».

Το πλοίο όμως δεν φεύγει παρά τον κίνδυνο. Περιμένει τον πλοίαρχό του τον Τσαμαδό που όμως είχε βγει στη Σφακτηρία για να πολεμήσει. Δίνουν εντολή στον Κατσαρό να πάει προς αναζήτησή του (χωρίς να γνωρίζουν ότι έχει σκοτωθεί). Ο Κατσαρός στην προσπάθεια του να φέρει σε πέρας την αποστολή του με τους λίγους συντρόφους του που πήρε μαζί του, συλλαμβάνεται ή σκοτώνεται, δεν γνωρίζουμε. Ο Τρικούπης στο Κεφάλαιο ΝΓ’ σελίδα 199, του τρίτου βιβλίου του λέει: «Αιχμαλωτίσθη δε κι ο αρχηγός της Σωματοφυλακής του Μαυροκορδάτου Κατσαρός, σταλείς σε αναζήτηση του Τζαμαδού».

Κι ο Σπύρας Σούνδιας καταλήγει:

«…Μετα τη Σφακτηρία γύρω από το πρόσωπο του Στάθη Κατσαρού επικρατεί σύγχυση. Στο Μητρώο των Αγωνιστών είναι γραμμένος Ευστάθιος Κατσαρός ή Βλάχος κι έχει καταχωρηθεί στην εβδόβη τάξη (Ανθυπολοχαγός).

Στους καταλόγους του 1836 για αριστείο δεν αναφέρεται ούτε για αποζημίωση ή δάνειο, όπως οι λοιποί αγωνιστές.

Αυτός ήταν ο Στάθης Βλάχος ή Κατσαρός ο Αλεξαντρίτης ήρωας της Επανάστασης του 1821.

ΠΑΠΑΠΑΝΝΗΣ ΣΟΥΝΔΙΑΣ

Ο Σούνδιας παπα-Γιάννης καταγόταν από το χωριό Αλέξανδρος. Γεννήθηκε το 1785 (πρόγονος των Τζαραίων). Ήταν μυημένος στον Αγώνα και σύνδεσμος μεταξύ του Αλεξάνδρου και της Πόλης.

Με την κήρυξη της Επανάστασης παράτησε όλως διόλου την ιεροσύνη και έτρεξε στη Δυτική Ελλάδα με ομάδα Αλεξαντριτών πλέον των δέκα (10) και ήρθε στο Γεώργιο Τσόγκα. Από το 1821 μέχρι το 1823 με επίκεντρο το Λιγοβίτσι έλαβε μέρος στις μάχες της Δυτικής Ελλάδας απ’ τους Καλαρρύτες και το Μακρυνόρος ως τον Ασπροπόταμο, τη Βαράσοβα, την Κατοχή. Θα λάβει μέρος στη μάχη του Τεκέ, του Καρβασαρά, του Ξοδάχτυλου, όπου τα τμήματα του Τσόγκα θα επαινεθούν, του Μαξαλά.

Κατά διαστήματα θαλασσοδέρνονταν για να έρθει στον Αλέξανδρο κοντά στην οικογένεια του, τη γυναίκα του Παναγιώτα και την κόρη του Αγγελική, τη φροντίδα των οποίων είχαν αναλάβεί οι συγγενείς του κι ο πεθερός του παπα-Δημήτρης Μανωλίτσης.

Συνηγωνίσθη με τον Ευστάθιο Κατσαρό-Βλάχο και τον Γεώργιο Κονδυλάτο στην Α’ πολιορκία του Μεσολογγίου (συγχωριανοί του εις την πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου) και εις άλλες μάχες, μέχρι το 1824, ακολούθως συνενωθείς μετά του Γ. Καραϊσκάκη εις την Ανατολική Ελλάδα συνηγωνίσθη μετ’ αυτού σε διάφορες μάχες μέχρι το 1825.

«Εις το ίδιον έτος χρηματίσας υπό τον Κων/νο Δούκα παρευρέθη εις την εκστρατείαν Σπετσών και Τριπολιτσάς, εσχάτως δε εις το 1826 υπό την οδηγία του κυρίου Διον. Ευμορφόπουλου.

Επολιορκήθη εις την Ακρόπολη των Αθηνών κι εδώ έρχεται ο άλλος Αλεξαντρίτης τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς όπως λέει ο Μαχαιράς ο Γιώργος Κονδυλάτος (κι όχι όπως λανθασμένα αναφέρεται το όνομα Ευστάθιος Κονδυλάτος Κατσαρός, τον συγχέουν με τον Στάθη Κατσαρό-Βλάχο που αιχμαλωτίστηκε στη Σφακτηρία από τους Αιγύπτιους του Ιμπραήμ κι από τότε όπως αναφέραμε προηγούμενα χάθηκαν τα ίχνη του), ήταν επικεφαλής των Επτανησίων έξω απ’ την Ακρόπολη και κατόπιν μπήκε με το σώμα του κι ενίσχυσε τον πολιορκούμενο αρχηγό του Διον. Ευμορφόπουλο, τον Γκούρα και ασφαλώς και τον συγχωριανό του παπα-Γιάννη Σούνδια που ήταν κι αυτός όπως προαναφέραμε πολιορκούμένος υπό τον Ευμορφόπουλο στην Χιλιαρχία του οποίου διορίσθη ως υπολοχαγός του πρώτου Λόχου εν καιρώ του διοργανισμού των ελαφρών στρατευμάτων, μετά δε το σχηματισμό των Χιλίαρχων σε τάγματα έμεινε με το βαθμό τούτο ως λοχαγός και διορίσθη εις αυτόν και λαμβάνει κατά μήνα 10 δίστηλα.. πιστοποιήσας από Συνταγματάρχη Κώστα Χορμόβα, κλπ. (κατά Μαχαιρά σελίδα 100 σημείωση 1 Λευκάς και Λευκάδιοι)».

Ενώ η πιστοποίηση Διον. Ευμορφόπουλου αναφέρει:

«Ο υποφαινόμενος πιστοποιών ότι ο κύριος Παπα-Ιωάννης Σούνδιας Λευκάδιος υπηρέτησε την πατρίδα ένοπλος υπό την οδηγίαν μου από το 1826 εις την πολιορκίαν της Ακροπόλεως των Αθηνών. Έδειξεν ανδρείαν, φρόνησιν και πατριωτισμόν μέγαν, πολεμών, διανυκτερεύων και υπομένων με γενναιότητα όλων των συμβαινόντων τας δυστυχίας και δυσκολίας, γενόμενος υπόδειγμα και στους άλλους.

Οσαύτως και εις το 1827 εις την εκστρατείαν της Λ. Ελλάδος επληγώθη εις τον πάτον, εννοεί βέβαια στο τέλος του Ανατολικού πολέμου (αναφέρεται στον πόλεμο του Αιτωλικού) και εις την δεξιάν χείραν βαρέως κι εκινδύνευσε».

Ενώ υπάρχει κι άλλη πιστοποίηση για τους αγώνες του παπα-Γιάννη Σούνδια με ημερομηνία για τη συμμετοχή του στον Αγώνα του 1821.

Εν Αθήναις 18 Δεκεμβρίου 1834
υπογράφουν:
Ν. Ζαχαρίτας
Δ. Καλιφρονάς
Ε. Λιανοσταφίδης

που καταλήγει «Γνωρίζοντες και ταύτα και των αλλών καιρών τας εκδουλεύσεις του εις την πατρίδα καθώς και την σημερινή αθλίαν κατάσταση του εδώσαμε εις αυτήν την παρούσα μας απόδειξη ευσυνειδήτως δι’ όλα ταύτα, ίνα του χρησιμεύσει και εις ένδειξιν. Διο και υποφαινόμεθα».

Όπως συνήθως οι πραγματικοί πρωταγωνιστές έτσι κι ο ήρωας παπα-Γιάννης πέθανε πάμπτωχος κι είναι ενταφιασμένος στον Πειραιά στον Άγιο Διονύσιο.

Υ.Γ. Από το αφιέρωμα της Ένωσης των εν Αττική Αλεξαντριτών Λευκάδας οι Σκάροι που έγινε στις 14 Αυγούστου το 2017 στον Αλέξανδρο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Ροντογιάννη Πάνου: «Ιστορία της Λευκάδος»
Μαχαιράς Κων/νος: «Ιστορικός»
Σπύρος Σούνδιας: «Άνθρωποι και τόποι του χωριού μας»
Σπύρος Τρικούπης: «Ιστορικός»
Σπύρος Σούνδιας: «Παπαγιάννης Σούνδιας μια ηρωϊκή μορφή του 1821»
Ευμορφόπουλος Διονύσιος: «Απομνημονεύματα»