Κάποια παλιά εικονίσματα (εικονοστάσια) στον Σύβρο Λευκάδας

Είναι όλα τους μοναδικά αρχιτεκτονικά δημιουργήματα. Σπάνια να συναντήσει κανείς κάποια που να μοιάζουν απόλυτα, πέρα από τη γενική εμφάνιση. Φτωχά και ταπεινά τα παλιά εικονίσματα (εικονοστάσια) που έχουν απομείνει κοσμούν την λευκαδίτικη ύπαιθρο. Σήμερα θα παρουσιάσουμε τρία από αυτά που φωτογραφήσαμε πρόσφατα στον Σύβρο Λευκάδας.

Το πρώτο βρίσκεται στο πάνω μέρος του χωριού και είναι αφιερωμένο στην Αγία Μαύρα.

Το δεύτερο, με πιο εμφανή «τρούλο» αυτό, βρίσκεται λίγο πιο κάτω, κολλημένο πάνω στο Ιερό της μικρής εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής και είναι αφιερωμένο σ΄ αυτή την αγία.

Το τρίτο βρίσκεται στην έξοδο του χωριού προς Βασιλική και είναι αφιερωμένο, μάλλον, στην Παναγία, αν και υπήρχαν και άλλες εικόνες αγίων μέσα στο εικόνισμα.

Ο Κάρολος Τριβιζάς («Εικονοστάσια στο ελληνικό τοπίο», Αθήνα 2005) γράφει ότι «είναι απ΄ τις πιο χαρακτηριστικές κατασκευές στην Ελληνική ύπαιθρο αλλά και στις πόλεις. Τα χιλιάδες εικονοστάσια στους Ελληνικούς δρόμους εντάσσονται απόλυτα στο φυσικό περιβάλλον όσο ελάχιστες άλλες ανθρώπινες κατασκευές. Η απίστευτη ποικιλία τους προσθέτει ένα μοναδικό στοιχείο, που, πέρα απ’ τον εξοικειωμένο με την ύπαρξή τους Έλληνα, εντυπωσιάζει κυρίως τον ξένο περιηγητή και συνδέεται αναπόσπαστα στη μνήμη του με τις μοναδικές εικόνες της Ελληνικής φύσης».

Ένας δικός μας, ο Λευκαδίτης Θοδωρής Γεωργάκης, σημειώνει («Η ναοδομία, τα λευκαδίτικα εικονίσματα στα τρίστρατα και τα «ντεσίματα…»): «Τα εικονίσματα είχαν και έχουν, σε όποια χωριά υπήρχε η πρόνοια να τα διατηρήσουν, μια θαυμάσια αρχιτεκτονική. Δημιουργούνταν, εξ ολοκλήρου από πέτρα, ήταν ύψους δύο περίπου, μέτρων και πάνω στην πέτρινη επίσης βάση κτίζονταν τριγωνικά το σπιτάκι μέσα στο οποίο τοποθετούνταν η εικόνα του αγίου, στον οποίο ήταν αφιερωμένο το εικόνισμα. Τα ευλαβούνταν οι γείτονες, γι΄ αυτό και επιμελώς τα φρόντιζαν τα βράδυα ανάβοντας ανελλιπώς το καντήλι, ή τα άσπριζαν και τα καθάριζαν, κυρίως την Μεγάλη Πέμπτη, όταν φρόντιζαν και τα μνημεία των νεκρών.

Ανείπωτης μαγείας ήταν οι εικόνες με τις προγιαστές, σγουμπά – σγουμπά, τα δειλινά, με νωχελικό βηματισμό και το φυτίλι ή το λάδι ανά χείρας να στέκονται μπροστά στην πορτοπούλα του εικονίσματος και να το φροντίζουν!!! Σε όλα τα χωριά του νησιού, διασώζονται και σήμερα αρκετά εικονίσματα, τα οποία ευλαβούνται οι χωρικοί και με ιδιαίτερο ζήλο εξακολουθούν να ανάβουν το καντηλάκι τους».