Η απάντηση της κας Λίνας Μενδώνη στην επίκαιρη ερώτηση του ΚΚΕ για το Τουριστικό Περίπτερο στο Κάστρο
Συζητήθηκε σήμερα, Δευτέρα 6 Ιουνίου 2022, στη συνεδρίαση της ολομέλειας της Βουλής η επίκαιρη ερώτηση του ΚΚΕ για το Τουριστικό Περίπτερο στο Κάστρο. Διαβάστε παρακάτω την επίκαιρη ερώτηση που κατέθεσε ο βουλευτής του ΚΚΕ Νίκος Παπαναστάσης και τις απαντήσεις της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ:
Κυρία Υπουργέ, στο νησί της Λευκάδας και στο σημείο εισόδου από την πλευρά της Αιτωλοακαρνανίας υπάρχει η περιοχή του Κάστρου, όπως λέγεται. Είναι διαχρονικά αυτή η περιοχή ένα σήμα κατατεθέν για τους Λευκαδίτες και όχι μόνο. Επίσης, είναι και παραμένει ένα πολύ σημαντικό σημείο συνάντησης των κατοίκων της πόλης και των επισκεπτών, ειδικά το καλοκαίρι. Αυτός ο χώρος χωροταξικά βρίσκεται εντός της ζώνης του Α αρχαιολογικού χώρου του Κάστρου της Αγίας Μαύρας, προστατεύεται απόλυτα και είναι επιτρεπτές μετά από ειδική αιτιολόγηση κατασκευές που εξυπηρετούν την ανάδειξη του μνημείου του αρχαιολογικού χώρου του Κάστρου και την εξυπηρέτηση της χρήσης του.
Από το 2018 με ενέργειες του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου και πιο εντατικά από το 2020, με αφορμή την εικόνα εγκατάλειψης που υπάρχει -υπάρχουν λόγοι και αιτίες γι’ αυτό- γίνονται προσπάθειες παράδοσής του σε ιδιωτική εταιρεία, γεγονός που συναντά την ολοένα και πιο έντονη αντίδραση της τοπικής κοινωνίας.
Υπήρξε μια αρχική μελέτη για λογαριασμό του Λιμενικού Ταμείου, προφανώς σε συνεννόηση με την εταιρεία που θέλει να εκμεταλλευτεί τον χώρο, η οποία προέβλεπε, ανάμεσα στα άλλα, τη δημιουργία εγκαταστάσεων εστίασης, καθώς και φιλοξενίας με τις διακριτικές ονομασίες –το αναφέρω γιατί είναι χαρακτηριστικό- «Σουίτα 1», «Σουίτα 2» κ.λπ.
Η γνωμοδότηση από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής της Λευκάδας στις 28 Γενάρη του 2021 υπήρξε αρνητική. Κατατέθηκε νέα μελέτη. Επίσης έλαβε αρνητική γνωμοδότηση από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής στις 23 Φεβρουαρίου 2022 μετά από γνωμοδοτήσεις υπηρεσιακών παραγόντων, αλλά και δικής σας θετική γνωμάτευση.
Αυτή η μελέτη, όπως και η προηγούμενη, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, προβλέπει κατασκευές που αλλάζουν τη χρήση των κτηρίων και του χώρου γενικότερα. Προβλέπονται παρεμβάσεις στο κτήριο των λουτρικών εγκαταστάσεων με επιπλέον τη δημιουργία γραφείων και κουζίνας, με αύξηση του συντελεστή δόμησης και του όγκου. Στον περιβάλλοντα χώρο προβλέπεται επιπλέον η δημιουργία υπερυψωμένου ξύλινου deck, χώρου για μπαρ, σκίαστρα σε τμήματα του αμμώδους μέρους του αιγιαλού και άλλα. Η δε επικαλούμενη αναγκαία προϋπόθεση της αναστρεψιμότητας των κατασκευών δεν αναιρεί σε καμιά περίπτωση τον χαρακτήρα τους ως κατασκευές.
Σε όλα αυτά γίνεται φανερή από τη μελέτη η προσπάθεια για τη δημιουργία κατασκευών υποδομής επιχείρησης εστίασης για beach bar και άλλα τέτοια ωραία.
Τονίζεται επίσης ότι ο χώρος ιδιοκτησίας του αγροτικού συνεταιρισμού ΤΑΟΛ που βρίσκεται παραπλεύρως του Τουριστικού Περιπτέρου βρίσκεται εντός των σχεδιασμών της συγκεκριμένης εταιρείας και στον κατάλληλο χρόνο θα αξιοποιηθεί για τον συνδυασμό των τουριστικών δραστηριοτήτων. Υπάρχει δηλαδή κίνδυνος να δημιουργηθεί μια ολόκληρη ιδιωτικοποιημένη τουριστική περιοχή σ’ αυτόν τον χώρο, αντίθετα με τις δεδομένες ιδιαίτερες απαιτήσεις προστασίας και ανάδειξής του και φυσικά όλα αυτά θα είναι απρόσιτα στην τοπική κοινωνία της Λευκάδας χωρίς πληρωμή, γιατί με πληρωμή προφανώς θα μπορούν να μπαίνουν μέσα.
Κυρία Υπουργέ, εμείς ζητάμε να προστατευθεί η περιοχή αδόμητης ζώνης Α του αρχαιολογικού χώρου από παρεμβάσεις και ενέργειες που δεν έχουν σκοπό την ανάδειξη και την εξυπηρέτηση χρήσης του Κάστρου.
Να αναθεωρηθεί η από 3/12/2021 απόφαση με δεδομένο ότι από τη νέα μελέτη του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου παραβιάζονται οι προϋποθέσεις που ορίζονται σ’ αυτήν.
Επίσης, να γίνει ανάπλαση συμβατή με τον χαρακτήρα της περιοχής με κρατική χρηματοδότηση, χωρίς σύμπραξη ιδιωτών ή άλλη εμπλοκή ιδιωτών, προσανατολισμένη στην ικανοποίηση των αναγκών των λουομένων κατοίκων και επισκεπτών. Σχετικά μ’ αυτά, ρωτάμε τι μέτρα προτίθεστε να λάβετε.
ΣΤΥΛΙΑΝΗ ΜΕΝΔΩΝΗ (Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού):
Κύριε Βουλευτά, ευχαριστώ για την επίκαιρη ερώτησή σας. Θα ξέρετε -υποθέτω- ότι για το θέμα αυτό έχω απαντήσει διεξοδικά στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, εννοείται πάντοτε κατά την αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Επαναλαμβάνω, λοιπόν, για μια ακόμα φορά ότι οι εγκριτικές αποφάσεις του Υπουργείου Πολιτισμού μετά από γνωμοδοτήσεις των αρμοδίων συλλογικών οργάνων, δηλαδή του Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων και του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου για την επανάχρηση, την αποκατάσταση και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του Τουριστικού Περιπτέρου Λευκάδας, διασφαλίζουν ότι δεν προκαλείται βλάβη στο μνημείο και ότι συμβάλλουν στη βελτίωση του περιβάλλοντος χώρου του Κάστρου της Αγίας Μαύρας το οποίο, όπως ξέρετε καλύτερα από εμένα, αποτελεί ένα προβεβλημένο μνημειακό σύνολο.
Το Τουριστικό Περίπτερο και το επονομαζόμενο Κτήριο ΤΑΟΛ, δηλαδή το πρώην οινοποιείο του Ταμείου Αμύνης Οινοπαραγωγής Λευκάδος, εμπίπτουν, όπως κι εσείς λέτε, στη ζώνη προστασίας Α, στην αδόμητη ζώνη δηλαδή της Αγίας Μαύρας, με μόνες επιτρεπόμενες νέες κατασκευές αυτές που εξυπηρετούν τον αρχαιολογικό χώρο.
Διευκρινίζω επίσης ότι οι εγκαταστάσεις που αναφέραμε προηγουμένως, από το 1998 με απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος έχουν εξαιρεθεί της κατεδάφισης και τα κτήρια αυτά δεν έχουν μεν χαρακτηριστεί διατηρητέα, όμως είναι νομίμως υφιστάμενα κατά το άρθρο 23 του ΝΟΚ.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τον ν. 4858/2021, τον 3028 στην κωδικοποιημένη του μορφή, δεδομένου ότι βρίσκονται εντός αδόμητης ζώνης, επιτρέπεται η συντήρηση και η επισκευή των νομίμως υφισταμένων κτισμάτων για λόγους χρήσης και υγιεινής, ενώ απαγορεύεται οποιαδήποτε επέκταση καθ’ ύψος ή κατ’ επέκταση.
Με βάση, λοιπόν, αυτό το θεσμικό πλαίσιο εκδόθηκαν οι ακόλουθες αποφάσεις: Με την πρώτη απόφαση το 2018 εγκρίθηκε η πρόταση του Λιμενικού Ταμείου Λευκάδας για την επανάχρηση των λουτρικών εγκαταστάσεων με σκοπό όχι μόνο την εξυπηρέτηση των λουομένων, αλλά και την αναβάθμιση του περιβάλλοντος χώρου του μνημείου που επιβαρύνεται ουσιαστικά από τα εγκαταλειμμένα κτήρια της δυτικής πλευράς του διαύλου της Λευκάδας. Η Εφορεία Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος, δεδομένου ότι υφίσταται η ανάγκη βελτίωσης του περιβάλλοντος χώρου του Κάστρου της Αγίας Μαύρας και της εξυπηρέτησης των επισκεπτών και ότι εντός του Κάστρου δεν λειτουργεί αναψυκτήριο, εξέδωσε τον Ιούλιο του 2018, μετά από γνωμοδότηση –όπως σας είπα- του τοπικού Συμβουλίου, την απόφαση η οποία επιτρέπει υπό όρους τον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων στην ίδια μορφή και χωρίς επέκταση, ακριβώς γιατί βρίσκονται μέσα στην αδόμητη ζώνη.
Το 2021 το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Λευκάδας κατέθεσε στην Εφορεία μια νέα μελέτη η οποία εξετάστηκε από το τοπικό Συμβούλιο, το οποίο γνωμοδότησε υπέρ της και στη συνέχεια εγώ ζήτησα να συζητηθεί και στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, το οποίο επίσης γνωμοδότησε ομόφωνα και υπό όρους υπέρ της έγκλισης της μελέτης. Στα πρακτικά του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου αναφέρεται ρητά και αποδεικνύεται ότι όλες οι ενστάσεις οι οποίες υπεβλήθησαν, εξετάστηκαν.
Επομένως, δεν τίθεται θέμα αλλοίωσης του περιβάλλοντος χώρου από την αποκατάσταση των συγκεκριμένων κτισμάτων, πάντα στο πλαίσιο των διατάξεων του αρχαιολογικού νόμου και με βάση τα όσα επιτρέπει. Δεν γίνεται καμία παραχώρηση, καμία υπέρβαση.
Ευχαριστώ πολύ.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ (έχει το λόγο για 3 λεπτά):
Κυρία Υπουργέ, ακούγοντάς σας ένας τρίτος ο οποίος δεν γνωρίζει την ιστορία, θα σχημάτιζε την εντύπωση ότι οι Λευκαδίτες ουσιαστικά «πριονίζουν» τα πόδια μιας περιοχής η οποία είναι πραγματικά πολύ σημαντική γι’ αυτούς.
Όμως, εσείς ως Υπουργός ήδη έχετε πάρει μια απόφαση μετά από γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου στις 3 του Δεκέμβρη. Ουσιαστικά εγκρίνετε τη μελέτη που σας υπέβαλε το Λιμενικό Ταμείο.
Η μελέτη αυτή, ενώ είχε έναν τίτλο ο οποίος ήταν «Ενεργειακή αναβάθμιση τουριστικού περιπτέρου», στην ουσία μέσα της προβλέπονται παρεμβάσεις με βάση το κτήριο το οποίο έχει εξαιρεθεί της κατεδάφισης. Στη μελέτη, η οποία έχει υποβληθεί, αυτό το κτήριο το οποίο είναι περίπου πεντακόσια τετραγωνικά και αποτελείται από καμπίνες λουομένων -αυτό είναι το κτήριο- προβλέπεται να λειτουργήσει, όμως, ως κτήριο κύριας λειτουργίας. Βάζουν μέσα μπαρ, βάζουν κουζίνες και άλλες λειτουργίες για να καλύψουν ιδιαίτερες ανάγκες. Δηλαδή, θα πρέπει λέγοντας τα πράγματα με το όνομά τους, ουσιαστικά του αλλάζουν χρήση. Όλα αυτά γίνονται μέσα στο κτήριο Α.
Εξίσου σημαντικό είναι ότι προβλέπονται να γίνουν παρεμβάσεις και στον ευρύτερο εξωτερικό χώρο που είναι οχτώμισι στρέμματα. Εσείς αποδεχτήκατε τη μελέτη βάζοντας, βέβαια, κάποιους όρους, κατά την άποψή μας αν θέλετε, μικρούς, υποδεέστερους, όπως, για παράδειγμα, να μη γίνει περίφραξη, που έτσι κι αλλιώς στον συγκεκριμένο χώρο δεν θα μπορούσε να μπει περίφραξη.
Το σημαντικό, όμως, είναι -και επιμένουμε σε αυτό- ότι μετατρέπεται σε κτήριο beach bar, κάτι το οποίο δεν υπήρχε σε καμία περίπτωση πιο μπροστά, γιατί φυσικά δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ως συμπαγές κτήριο ένα σύνολο καμπινών που χρησιμοποιούσαν ως αποδυτήρια οι λουόμενοι. Μιλάμε, δηλαδή, για καθαρή αλλαγή χρήσης σε αυτή την περίπτωση. Το ίδιο ισχύει και για τους εξωτερικούς χώρους.
Όλες αυτές τις προτάσεις, όλες αυτές τις μελέτες και τη θέση τη δική σας μαζί το Αρχιτεκτονικό Συμβούλιο τις απέρριψε για δεύτερη φορά. Τώρα αν το Αρχιτεκτονικό Συμβούλιο εμμείνει στην αρνητική του θέση είναι γνωστό και οφείλουμε να το πούμε ότι υπάρχει και η διαδικασία της παράκαμψής του παραπέμποντας το θέμα στο Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής με προοπτική φυσικά να αγνοηθεί η ήδη υπάρχουσα απόφαση, αλλά και να παρακαμφθεί και να υλοποιηθεί το έργο.
Εμείς πραγματικά αυτή την ενέργεια δεν θα της συνιστούσαμε. Εμείς λέμε ότι κακώς γνωμοδοτήσατε θετικά για αυτή τη μελέτη, έστω και υπό αυτούς τους όρους, γιατί αναφέρονταν ξεκάθαρα μέσα στο πρακτικό του ΚΑΣ, του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, από την προϊσταμένη της Διεύθυνσης του Υπουργείου, που σας λέει ξεκάθαρα ότι δεν μπορείτε να δώσετε αυτήν την έγκριση για τον απλούστατο λόγο ότι είναι αδόμητη ζώνη και είναι ξεκάθαρο αυτό. Δηλαδή, όλοι συνηγορούν στο ότι δεν μπορεί να γίνει τέτοια παρέμβαση μέσα στη ζώνη Α.
Εμείς για ακόμη μια φορά -όχι εμείς, οι Λευκαδίτες- σας λέμε να σεβαστείτε αυτή την απόφαση, να σεβαστείτε τη θέληση των Λευκαδιτών και μην ενδίδετε σε απαιτήσεις των ενδιαφερομένων επιχειρηματιών.
Στη ζυγαριά από τη μια μεριά είναι η απαίτηση του λαού της Λευκάδας για τη διατήρηση ενός μνημείου και ενός χώρου που πραγματικά είναι συνδεδεμένος με την ιστορία και την κοινωνική ζωή αυτής της περιοχής και από την άλλη μεριά είναι τα κέρδη των επιχειρηματιών. Να δούμε πού θα γείρει ζυγαριά με ευθύνη πάντα της Κυβέρνησης.
Σας ευχαριστώ.
ΣΤΥΛΙΑΝΗ ΜΕΝΔΩΝΗ (Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού):
Κύριε Βουλευτά, όπως σας είπα, η μελέτη αυτή, η οποία υπεβλήθη και εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2021, εξετάστηκε από συλλογικά όργανα, από το Τοπικό Συμβούλιο Μνημείων και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Δηλαδή, περισσότερα από τριάντα επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων ασχολήθηκαν με τη μελέτη αυτή και την ενέκριναν υπό τους όρους τους οποίους αναφέρατε, γιατί είναι συμβατή απολύτως με αυτά που προβλέπονται στην Α ζώνη. Δεν γίνεται επέκταση ούτε καθ’ ύψος ούτε κατ’ επέκταση, δεν προβλέπεται διαφορετική λειτουργία, δηλαδή ξενοδοχείου ή άλλου χώρου διαμονής. Προβλέπεται η αποκατάσταση των συγκεκριμένων κτηρίων ως αναψυκτήριο και εστίαση. Αυτό προβλέπεται. Αυτό, λοιπόν, είναι απολύτως συμβατό. Ούτε διαμονή ούτε φιλοξενία προβλέπεται.
Επίσης, εσείς που ξέρετε πάρα πολύ καλά τον χώρο νομίζω ότι θα συμφωνήσετε ότι η κατάσταση που είναι σήμερα είναι μια κατάσταση εγκατάλειψης, είναι μια εικόνα αλγεινή, η οποία προσβάλλει το μείζον αγαθό, το οποίο είναι το μνημειακό σύνολο του Κάστρου της Αγίας Μαύρας. Επομένως, μόνο θετική είναι η παρέμβαση που γίνεται στον περιβάλλοντα χώρο.
Και θα σας πω και κάτι άλλο. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας, η οποία είναι πιο κοντά απ’ όλους και ήταν θετική στην έγκριση αυτής της μελέτης, αυτή τη στιγμή ολοκληρώνει ένα έργο περίπου ενός εκατομμυρίου στο Κάστρο της Αγίας Μαύρας. Θεωρώ ότι και η προϊσταμένη της εφορείας και οι εργαζόμενοι θα ήταν το τελευταίο πράγμα το οποίο θα ήθελαν να δημιουργηθεί πρόβλημα στο έργο το οποίο κάνουν.
Επίσης, σύμφωνα με την πληροφορία την οποία έχω από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, απορρίφθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας στις 9.3.2022 η προσφυγή μεμονωμένων προσώπων κατά των αποφάσεων του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Λευκάδας, που αφορούσαν στην παραχώρηση της χρήσης του χώρου του τουριστικού περιπτέρου και των λουτρικών εγκαταστάσεων στην πλειοδότρια εταιρεία. Επομένως, από εκεί ξεκαθαρίζει απολύτως το τοπίο.
Αυτό, λοιπόν, που εγώ έχω να πω είναι ότι πάντοτε με απόλυτη συνέπεια στις διατάξεις του ν. 4858/2001 το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμοδότησε για την αποκατάσταση του τουριστικού περιπτέρου, καθώς δεν προκαλείται όχληση ή βλάβη, ενώ αντίθετα εξυπηρετεί και τον αρχαιολογικό χώρο της Αγίας Μαύρας, όπου, όπως είπα, δεν υπάρχει αναψυκτήριο και δεν υπάρχει χώρος που να μπορούν οι επισκέπτες του Κάστρου, του φρουρίου, να πιούν ένα νερό ή να αναπαυθούν.
Επομένως, σύμφωνα με τις γνωμοδοτήσεις των συλλογικών οργάνων, αλλά και με τις αρμόδιες υπηρεσίες, επαναλαμβάνω ότι εγώ ζήτησα να πάει στο ΚΑΣ ακριβώς για να δει και το ΚΑΣ, όχι μόνο το τοπικό συμβούλιο, διότι είχαν διατυπωθεί οι όποιες ενστάσεις. Σύμφωνα, λοιπόν, με τα συλλογικά όργανα δεν γίνεται τίποτα που να προκαλεί ζημία ή βλάβη στον αρχαιολογικό χώρο του Κάστρου της Αγίας Μαύρας.
Σας ευχαριστώ.
