Σμίλαξ η τραχεία (Smilax aspera) – Αρκουδόβατος

Ως Σμίλαξ (Smilax) της οικογένειας των Λειριωδών περιγράφει το φυτό αυτό ο Π.Γ. Γεννάδιος («Λεξικόν Φυτολογικόν», Αθήνα, 1914), το γένος του οποίου περιλαμβάνει, όπως γράφει, περί τα 180 είδη που απαντώνται σε εύκρατες και τροπικές χώρες. Τα πιο πολλά είναι κλιματώδεις θάμνοι, αναρριχώμενοι, πολλοί κοσμητικοί και μερικοί φαρμακευτικοί.

Το μοναδικό είδος που απαντάται στην ελληνική χλωρίδα είναι η Σμίλαξ η τραχεία (Smilax aspera), η κατ΄ εξοχήν Σμίλαξ των αρχαίων, η κοινώς ονομαζόμενη κατά τόπους Αϊλάκι, Αρκουδόβατος, Ζουλόβατος, Αντζουλόβατος, Ξυλόβατος, η ρίζα του οποίου είναι φαρμακευτική. Η λατινική ονομασία του φυτού προέρχεται από τη μυθική νύμφη Σμίλη και τη λέξη «asper» που σημαίνει τραχύς.

Ο βλαστός του είναι αγκαθωτός και αναρριχώμενος και σύμφωνα με την εμπειρία μας με δυσκολία προσπερνιέται από κάποιον σε σημεία παλιών μονοπατιών που έχουν κλείσει από την πυκνή βλάστηση. Έχει φύλλα καρδιοειδή. Οι καρποί του ωριμάζουν συνήθως το φθινόπωρο. Κρέμονται σαν τσαμπιά σταφυλιού με αρχικά κόκκινες λαμπερές ρώγες.