Μια βόλτα στη Μονή των Αγίων Πατέρων στη Νικιάνα Αλεξάνδρου
Εξαιρετική πάλι μέρα για περπάτημα η σημερινή και η απογευματινή βόλτα μάς έβγαλε στο ειδυλλιακό περιβάλλον της Μονής των Αγίων Πατέρων. Εκεί που ρεμβάζαμε το τοπίο δεν άργησε να φανεί ο Αντρέας συνοδευόμενος από την γιαγιά του, ένας νεαρός τον οποίο βλέπουμε συχνά σε διάφορες θρησκευτικές πανηγύρεις. Νοιάζεται για τη Μονή. Όπως μας είπε, περνά τακτικά, καθαρίζει που και που το χώρο και φροντίζει γενικά για τον ευπρεπισμό της Μονής, αφού, όπως λέει, το χώρο αυτό επισκέπτονται πολλοί προσκυνητές και επισκέπτες του τόπου μας, ιδιαίτερα την καλοκαιρινή περίοδο και δεν πρέπει να δημιουργεί αρνητικές εντυπώσεις. Εύγε του!
Στην ενημερωτική δίγλωσση πινακίδα της Μητρόπολης Λευκάδας διαβάζουμε για τη Μονή των Αγίων Πατέρων:
«Από τους σπουδαιότερους προσκυνηματικούς τόπους της τοπικής μας Εκκλησίας, η Ιερά Μονή των Αγίων Πατέρων είναι ριζωμένη για αιώνες σε μια σπηλιά, 5 χλμ. πάνω από το τουριστικό χωριό Νικιάνα προς τον ερημωμένο πια Αλέξανδρο, στο βουνό των (Σ)κάρων.
Κατά την παράδοση, το μονύδριο αυτό ίδρυσαν τρεις από τους 318 Θεοφόρους Πατέρες της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου (Νίκαια Βιθυνίας, 325 μ.Χ.), στην οποία συμμετείχε και ο Επίσκοπος Λευκάδας Αγάθαρχος, ως εκπρόσωπος της Εκκλησίας της Παλαιάς Ηπείρου. Στην επιστροφή του στη Λευκάδα, τον ακολούθησαν πέντε από τους Θεοφόρους Πατέρες, σαγηνευμένοι από την αγιότητα του βίου του και τη χαριτωμένη προσωπικότητά του. Οι δύο από τους Πατέρες ασκήτευσαν στο σημερινό μοναστήρι της Φανερωμένης, ενώ οι τρεις διάλεξαν αυτή τη σπηλιά, όπου έμειναν για το υπόλοιπο της ζωής τους, με νηστεία, αγρυπνία και προσευχή.
Το τέλος τους ήταν ειρηνικό. Θάφτηκαν μέσα στο σπήλαιο εκεί που σήμερα είναι ο μικρός ναός. Η Αγία Τράπεζα είναι πάνω από τον τάφο του ενός από τους Πατέρες. Ο δεύτερος έχει ταφεί στο σημείο όπου σήμερα καίει μεγάλο καντήλι. Από τον τάφο του τρίτου από τους Πατέρες αναβλύζει συνεχώς αγίασμα, του οποίου η στάθμη δεν ελαττώνεται χειμώνα – καλοκαίρι, ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες και τον αριθμό των προσκυνητών που θα αντλήσουν απ΄ αυτό. Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε τα ονόματα των Αγίων Πατέρων. Η αγιότητά τους όμως φανερώνεται με τα θαύματά τους, σε όσους με πίστη τους επικαλούνται.
Τους τελευταίους αιώνες η Ιερά Μονή λειτουργούσε ως μετόχι της Ι. Μονής Αγ. Γεωργίου στους Σκάρους. Εγκαταβιούσαν εκεί μοναχές ως το 1978, όταν και η τελευταία μοναχή Μαρία «αναπαύθηκε εκ των κόπων της». Είναι όλες θαμμένες στο προαύλιο της Μονής».
Ο Θοδωρής Γεωργάκης δίνει τη δική του εκδοχή, αναφορικά και με ένα άλλο σπηλαιοκκλήσι, του Αγίου Στεφάνου, που βρίσκεται σε μια πλαγιά του βουνού «Κουρκουμέλη» των Σφακιωτών, απέναντι από τη Μονή των Αγίων Πατέρων. Γράφει:
«Σύμφωνα, πάντα, με την παράδοση το σπηλαιοκκλήσι (στους Σφακιώτες) είναι αφιερωμένο στον Στέφανο, έναν εκ των Τριών Αγίων Πατέρων, που ακολούθησαν τον επίσκοπο Λευκάδος Αγάθαρχο, μετά την Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια της Βιθυνίας το 325 μ.Χ. ο οποίος Στέφανος ασκήτευσε εδώ μόνος για κάποιο χρονικό διάστημα.
Εικάζεται πως τα ονόματα των τριών Αγίων Πατέρων, που έφτασαν να μονάσουν στις υπόρροιες των Σκάρων, ήταν Παύλος, Αλέξανδρος και Στέφανος. Προς τιμήν του Παύλου πήρε το όνομα η βρύση που βρίσκεται κάτω απ’ το μοναστήρι των Αγίων Πατέρων, στον δρόμο για την Νικιάνα, προς τιμήν του Αλέξανδρου ονομάστηκε το χωριό Αλέξανδρος. Ο Στέφανος, πάντα επαναλαμβάνουμε βάσει της παράδοσης αυτής, αρρώστησε από μολυσματική ασθένεια και προκειμένου να μην την μεταδώσει και στους άλλους δύο, έφυγε και ήρθε ακριβώς εδώ στους βράχους, στην ανατολική πλαγιά του βουνού των Σφακιωτών «Κουρκουμέλη» και μόνασε, οι οποίοι βράχοι βρίσκονται αντικριστά με το μοναστήρι των Αγών Πατέρων.
Η επικοινωνία τους γίνονταν το βράδυ με το άναμμα του λυχναριού, όπου αντιλαμβάνονταν ότι ο Στέφανος ζεί… Σαν σταμάτησε το λυχνάρι να το ανάβει ο Στέφανος, οι άλλοι δύο κατάλαβαν ότι εκοιμήθη, τον μετέφεραν στον δικό τους χώρο σημερινό μοναστήρι των Αγίων Πατέρων, όπου και ετάφη. Εντυπωσιακή, όπως προαναφέραμε, η σπηλιά μέσα στην οποία βρίσκεται το εκκλησάκι και η οποία σπηλιά συνοδεύτηκε, απ’ την λαϊκή φαντασία, με τεράστιο φίδι, που φώλευε εδώ, ενώ οι εκδρομές, κατά το παρελθόν, στο συναρπαστικό αυτό εκκλησάκι, συνοδεύονταν από προλήψεις, όπως, η επιχείρηση να κολλήσει κάποιος μία δεκάρα στο τζάμι της εικόνας του Αγίου, προκειμένου να έχει τύχη και προκοπή…».
