Παλιά πιθάρια (καπάσες) του τόπου μας…

Ένα παλιό πιθάρι με πλατύ στόμιο που χρησίμευε παλιότερα για την αποθήκευση διαφόρων προϊόντων, κυρίως όμως του λαδιού και ίσως του κρασιού. Το φωτογραφήσαμε στη Νικιάνα Λευκάδας. Είναι διακοσμημένο με έναν ρόδακα και διαθέτει δύο χοντρά χερούλια. Κάτω από τον ρόδακα υπάρχει μία επιγραφή με λατινικά στοιχεία που παραπέμπει, μάλλον, στην εισαγωγή του από το εξωτερικό.

Όπως αναφέρει ο κατ΄ εξοχήν λαογράφος της Λευκάδας Πανταζής Κοντομίχης (Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος, εκδόσεις Γρηγόρη, 2005) οι καπάσες, όπως λεγόταν στην ντοπιολαλιά μας αυτά τα πιθάρια, ήταν διαφόρων μεγεθών σε σχήμα ελλειψοειδούς σφαίρας. Τις έφερναν από τη Βενετία ή την Αγκόνα. Όπως γράφει, σε καταγραφή του 1725, Νο 54 (Ιστορικό Αρχείο Λευκάδας), διαβάζομε: “μία καπάσα μεγάλη και μια καπασοπούλα”.

Με το πέρασμα του χρόνου τα παλιά πιθάρια άρχισαν δειλά δειλά να βγαίνουν από τα κατώγια των σπιτιών και τις αποθήκες αλλάζοντας συγχρόνως χρήση. Τα συναντάμε πλέον σήμερα να διακοσμούν ως γλάστρες λουλουδιών αυλές σπιτιών και μαγαζιών.

Εκείνο που μας είχε προκαλέσει εντύπωση, όταν την φωτογραφήσαμε πριν από χρόνια στο κατώι ενός σπιτιού, ήταν μια μικρή σχετικά καπάσα που έβαζαν λάδι. Λόγω του πολύτιμου περιεχομένου της και των συχνών σεισμών ήταν στερεωμένη σε ένα καρφί στον τοίχο με ένα χοντρό σύρμα που περνούσε γύρω από το στόμιό της.

Επίσης, θυμάμαι το πιο κάτω πιθάρι που είχα φωτογραφήσει, πάλι πριν από χρόνια, στον Αϊ-Γιάννη τον Ατζούση. Κάποιος που το είχε δει τότε στο διαδίκτυο ζητούσε επίμονα πληροφορίες για το πως θα μπορούσε να το αποκτήσει. Όταν επισκέφθηκα μετά από κάμποσο καιρό την περιοχή δεν το βρήκα πλέον. Βρισκόταν σε μια μικρή αποθήκη πιο κάτω από την εκκλησία.

Παραθέτουμε κάποια πιθάρια που είχαμε παλιότερα κατά καιρούς φωτογραφήσει σε διάφορα μέρη του νησιού της Λευκάδας. Κάποια απ’ αυτά είναι από το μοναστήρι της Φανερωμένης.