Νεοχώρι Λευκάδας: Μια ενδιαφέρουσα μουσική εκδήλωση για τον κλαριντζή Κώστα Γκιαούζο

Στον Νεοχωρίτη (από το Νεοχώρι Λευκάδας) κλαριντζή Θεοφύλακτο Μουζάκη – Ζούνη ή Κώστα Γκιαούζο όπως έγινε ευρύτερα γνωστός με το όνομα αυτό στο Πανελλήνιο, ήταν αφιερωμένη η μουσική εκδήλωση – συναυλία που διοργάνωσε το απόγευμα της Κυριακής 26 Σεπτέμβρη 2021, στο προαύλιο του παλιού Δημοτικού Σχολείου του χωριού, ο πολιτιστικός σύλλογος «Μελάνυδρος» Νεοχωρίου σε συνεργασία με το topos:lefkada.

Ο Σπύρος Σκλαβενίτης παρουσίασε με προβολή εικόνων (slides) βιογραφικά στοιχεία για τον κλαριντζή της δημοτικής μουσικής που μεσουράνησε την περίοδο του μεσοπολέμου, βασισμένα σε δικιά του έρευνα, που συμπυκνώθηκαν όμως λόγω του μουσικού προγράμματος και της παράλληλης μετάφρασης στην αγγλική γλώσσα για τους αλλοδαπούς επισκέπτες, αφού δόθηκε η υπόσχεση ότι ο σύλλογος θα προχωρήσει στην έκδοση βιβλίου που θα περιλαμβάνει όλες τις λεπτομέρειες για την πολυτάραχη ζωή και το έργο του κλαριντζή.

Παραδοσιακή δημοτική κομπανία από τους Αλέξανδρο Παπαγεωργόπουλο (κλαρίνο), Θανάση Αξενόπουλο (τραγούδι, βιολί), Παντελή Αγκιστριώτη (λαούτο, κιθάρα) και Αλέξανδρο Ριζόπουλο (κρουστά) «έντυσε» μουσικά την αξιόλογη εκδήλωση, στην οποία παραβρέθηκαν, μεταξύ άλλων, οι δημοτικοί σύμβουλοι: Θανάσης Περδικάρης, Κώστας Σέρβος, Νίκος Γαζής και Αλέξανδρος Βεροιώτης, η περιφερειακή σύμβουλος Ευγενία Κολυβά, καθώς και η Γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής Λευκάδας του ΚΚΕ Ευτυχία Καραβασίλη.

Ο Κώστας Γκιαούζος συγκαταλέγεται στους κορυφαίους κλαριντζήδες της παραδοσιακής δημοτικής μουσικής. Το παίξιμό του χαρακτηρίζονταν από τους μοναδικούς τόνους, το ξεχωριστό ηχόχρωμα, το προσωπικό του ύφος και την μεγάλη ταχύτητα στην εκτέλεση.

Το πραγματικό του όνομα ήταν Θεοφύλακτος Μουζάκης (παρατσούκλι: Ζούνης) και ήταν ένα από τα τέσσερα παιδιά του Γεωργίου Μουζάκη – Ζούνη. Γεννήθηκε το 1884 στο Νεοχώρι Λευκάδας. Στα νεανικά του χρόνια φύλαγε τα πρόβατα της οικογένειας και εντυπωσίαζε με το παίξιμο της φλογέρας παρότι ήταν αυτοδίδακτος.

Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας, σε δύσκολα χρόνια και ατίθασος όπως ήταν χαρακτήρας, λιποτάχτησε και καταδιώκονταν από στρατιωτικά αποσπάσματα στα βουνά που είχε καταφύγει. Την ίδια εποχή ερωτεύθηκε την ξανθιά και όμορφη Αναστασία που έμενε στην περιοχή της Ράχης Νυδριού. Την ακολούθησε όταν πήγαινε για νερό στη βρύση και την παρακάλεσε να τον ακολουθήσει στο βουνό. Όταν αυτή δεν δέχτηκε την σκότωσε με το μαχαίρι του θολωμένος από το πάθος του και έκτοτε ήταν πλέον διπλά καταζητούμενος.

O κλαριντζής Κώστας Γκιαούζος

Την εποχή αυτή εγκατέλειψε το νησί της Λευκάδας, αφού άλλαξε πρώτα τόσο το όνομά του σε Κώστας Γκιαούζος όσο και την ημερομηνία γέννησης και τον τόπο της καταγωγής του. Κάποιοι αναφέρουν ότι δεν ήταν τυχαίο το επίθετο που επέλεξε, αλλά έγινε με σκοπό να συνδυάσει την καλλιτεχνική του καριέρα με το καλαμπούρι, καθώς αυτό παραπέμπει στο ούζο (Γκιαούζος – Για ούζο) που ήταν την εποχή εκείνη το πιο δημοφιλή ποτό στα μαγαζιά.

Έτσι έφτασε στο Μαρτίνο της Βοιωτίας όπου έμαθε το κλαρίνο από τον διάσημο για την εποχή του δάσκαλο και λαϊκό οργανοπαίχτη Νίκο Σουλεϊμάνη, που είχε αρβανίτικη καταγωγή – οι γονείς του ήταν Μωαμεθανοί από το Λεσκοβίκι της Αλβανίας. Τότε καθιερώθηκε στη δημοτική μουσική, έχοντας ήδη σαν βάση την φλογέρα που έπαιζε στα νεανικά του χρόνια στο Νεοχώρι Λευκάδας αλλά και το μουσικό του ταλέντο, ως ένας από τους κορυφαίους -για κάποιους ο καλύτερος- κλαριντζήδες της παραδοσιακής δημοτικής μουσικής.

Το παίξιμο του Γκιαούζου, όπως αναφέρει και ο Γιάννης Μητρόπουλος στο βιβλίο του «Οι μεγάλοι του Δημοτικού Τραγουδιού» (Αθήνα, περ. Πάλκο, 1996 σ.58) ούτε το είχε και ούτε το έχει κανείς. Χρώμα και ύφος μοναδικό και ταχύτητα τρομερή. Υπήρξε ο μοναδικός κλαριντζής που γνώριζε τις εισαγωγές όλων των κλέφτικων τραγουδιών κι απ΄ αυτόν τις έμαθαν όλοι οι νεώτεροι.

Όταν άρχισε τη δισκογραφία έγινε γνωστός σε όλον τον Ελληνισμό, κυρίως μετά τη συνεργασία του με τον Γιώργο Παπασιδέρη. Μεγάλες επιτυχίες όπως τα «Καινούργια λόγια μου ΄ρθανε», «Παπάκι πάει στη ποταμιά», «Νάσαν τα νιάτα δυο φορές» και άλλες σφραγίστηκαν με το δικό του παίξιμο. Ειδικά το «Νάσαν τα νιάτα δυο φορές» σε παίξιμο δικό του και τραγουδιστή το Γιώργο Παπασιδέρη θεωρούνται από πολλούς ως το καλύτερο τσάμικο που έχει ακουστεί.

Για λογαριασμό της παλιάς του αγάπης της Αναστασίας, έβγαλε τα τραγούδια «Ξύπνα καημένη Αναστασά». Επίσης και το τσάμικο «Η Κρυστάλλω» εικάζεται ότι το έβγαλε για την ίδια αλλά άλλαξε όνομα για να μη δώσει στόχο. Τα νέα του τα διηγούνταν συχνά σε χωριανούς του που τον επισκέπτονταν στο κέντρο «Έλατος» της Αθήνας όπου συχνά έπαιζε ή σε πανηγύρια της Ρούμελης και της Πελοποννήσου και από αυτούς μάθαινε και τα νέα της οικογένειάς του στο χωριό που ποτέ δεν το ξανάδε.

Ο Γκιαούζος συνεργάστηκε δισκογραφικά με τον Παπασιδέρη και μαζί με τον Νίκο Καρακώστα σχημάτισαν το καλύτερο δίδυμο κλαρίνων που πέρασε από το ιστορικό κέντρο «Έλατος».

Πέθανε το 1957 χωρίς ποτέ να επιστρέψει στο χωριό του.

(Τα στοιχεία είναι από το κείμενο στα Γερμανικά «Wer war Costas Giaouzos» [Ποιος ήταν ο Κώστας Γκιαούζος] που μοιράζονταν στους αλλοδαπούς επισκέπτες της εκδήλωσης).

Σύνθημα στο παλιό κοινοτικό γραφείο του χωριού