Ένας «χοντρομπαλάς» τζίτζικας…

Δεν είναι βέβαια ακόμη η εποχή τους, αλλά τον βρήκαμε χθες ψάχνοντας για κάτι άλλο στα αρχεία μας. Tον είχαμε βιντεοσκοπήσει τον Ιούλιο του 2012 στα Κολυβάτα Αλεξάνδρου. Είναι, σχεδόν, διπλάσιος σε μέγεθος από τα συνηθισμένα τζιτζίκια και στο χωριό μου παλιά οι πιτσιρικάδες για να τον ξεχωρίζουν από τους άλλους μικρότερους τζίτζικες τον λέγανε «χοντρομπαλά». Το τερέτισμά του είναι επίσης πιο έντονο, ενώ όταν το κάνει είναι εμφανές το ανεβοκατέβασμα του πίσω μέρους του σώματός του.

Όπως μας πληροφορεί ο κ. Αντώνης Μαρμαρινός που του στείλαμε τη φωτογραφία και το βίντεο για αναγνώριση, η επιστημονική του ονομασία του τέτιγγος αυτού είναι Λυριστής ο πληβείος (Lyristes plebejus) και τραγουδάει για να προσελκύσει τα θηλυκά της περιοχής του.

Ο ήχος παράγεται από μια ηχητική συσκευή ανάμεσα στο θώρακα και στην κοιλιά. Η συσκευή αυτή αποτελείται από δύο μικρά τύμπανα τα οποία έχουν στη μέση μια χορδή και όταν αυτή τρίβεται ανάμεσά τους, παράγεται ο γνωστός ήχος.

Σύμφωνα με το site haniotika-nea.gr, o Όμηρος περιγράφει (Ιλιάδα Γ 151) τους διαλεγμένους γέροντες επί των τειχών της Τροίας στις συνελεύσεις να μοιάζουν με τζιτζίκια. “Αγορηταί εσθλοί, τεττίγεσιν εοικότες, οι τε καθ’ ύλην δενδρέω εφεζόμενοι όπα λειριόεσσαν ιείσι”. Και ο πολυλογάς, ο λάλος άνθρωπος, παροιμιωδώς μοιάζει με τέττιγα. Κατά τον Θεόκριτο, οι αρχαίοι πίστευαν, ότι οι τέττιγες τρέφονταν με σταγόνες δρόσου, γι’ αυτό τους έτρωγαν σαν ορεκτικό, ενώ άλλοι έβαζαν σε κλουβιά τους άρρενες, για ν’ ακούουν το τερέτισμά τους και όταν πέθαιναν τους έθαβαν σε μικρούς τάφους. Ο Θουκιδίδης βεβαιώνει ότι οι πλούσιοι Αθηναίοι χτένιζαν τα μαλλιά τους, τα οποία συγκρατούσαν με περόνες σε σχήμα κεφαλής τέττιγος, που ήταν σύμβολο της αυτοχθονίας και της εντοπιότητάς των.

Ο Θοδωρής Γεωργάκης αναφέρει στο πόνημά του «Oι Λευκαδίτικες παροιμίες και το αλληγορικό τους νόημα» και την εξής παροιμία: «Άμα λαλήσει ο τζίτζικας σκαρίσανε οι ράτες…», που πάει να πει πως κάποια πράγματα πάνε μαζί…