Ο Κολυβιάτης ξυλογλύπτης (ταγιαδόρος) Γιάννης Σ. Βρεττός (Μαστρογιάννης ή Μελένιος)

Ένας από τους τελευταίους τεμπλοκατασκευαστές στο νησί μας  ήταν ο Γιάννης  Βρεττός (Μαστρογιάννης ή Μελένιος). Γεννήθηκε το 1871 στον οικισμό Κολυβάτα, της πρώην κοινότητας Αλεξάνδρου. Πέθανε το 1969. Έμαθε την τέχνη από τον Λευκαδίτη ξυλογλύπτη Πάνο Πορσελάντη ή Μαϊστράλη, ο οποίος δούλευε στο νησί και πριν την Ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα και έργα του οποίου υπάρχουν σε εκκλησίες χωριών του νησιού καθώς και στο ναό του Αγίου Δημητρίου στην πόλη της Λευκάδας.  Αργότερα  μαθήτευσε για κάποιο χρονικό διάστημα κοντά στον Κύπριο ταγιαδόρο Λάμπρο Ανδρέου.

Ο Βρεττός -εργατικός και ευσυνείδητος- γρήγορα αυτονομήθηκε και άρχισε να παίρνει μόνος του δουλειές. Το έργο του δείχνει να είναι σε μεγάλο βαθμό επηρεασμένο από  τον Πορσελάντη, τον πρώτο δάσκαλό του. Θα δουλέψει τόσο στο νησί της Λευκάδας όσο και στην ευρύτερη περιοχή. Θα κατασκευάσει μόνος του τα τέμπλα του ναού Εισοδίων Θεοτόκου Τσουκαλάδων -καταστράφηκε το 1970 από πυρκαϊά- του ναού της Θεοτόκου στο Νιοχώρι, του Αγίου Βησσαρίωνα στο Βαθύ Μεγανησιού και του Αγίου Βασιλείου στην Εύγηρο. Νεώτερα έργα του είναι του Αγίου Σπυρίδωνος Καρυάς (1923-24), της Παναγίας στην Κατούνα Λευκάδας (1930), και τελευταίο το τέμπλο του Αγίου Ιωάννου στον Κάβαλλο του Δήμου Σφακιωτών (1955). Έργα του -εκτός Λευκάδας- είναι το τέμπλο  του Αγίου Αθανασίου Κατούνας Ξηρομέρου, το τέμπλο του  Αγίου Νικολάου στον Τρύφου Αιτωλοακαρνανίας κ.ά.

[Το τέμπλο του Αγίου Σπυρίδωνα στην Καρυά. Έργο του Γιάννη Βρεττού (1924). Απλή κλασσική γραμμή, λευκό χρώμα με χρυσή διακόσμηση. Το βημόθυρο της Ωραίας Πύλης είναι διπλό και διάτρητο.]

Πέρα από την κατασκευή των τέμπλων οι ξυλογλύπτες της εποχής εκείνης κατασκεύαζαν δεσποτικούς θρόνους, αναλόγια, επιτάφιους και άλλα χρήσιμα ξύλινα αντικείμενα εκκλησιών. Έτσι ο Γιάννης Βρεττός άφησε και τέτοια αξιόλογα είδη ξυλογλυπτικής τέχνης όπως: ο δεσποτικός θρόνος του Αγίου Μηνά -κατασκευασμένος από ξύλο καρυδιάς- και ο δεσποτικός θρόνος του Αγίου Νικολάου στην πόλη της Λευκάδας, ο άμβωνας και ο δεσποτικός θρόνος του Αγίου Αθανασίου Κατούνας Ξηρομέρου κ.ά.

[Ο δεσποτικός θρόνος από ξύλο καρυδιάς του Αγίου Μηνά στην πόλη της Λευκάδας. Αξιόλογο έργο ξυλογλυπτικής τέχνης του Γιάννη Βρεττού (1935).]

1. Π. Γ. Ροντογιάννης, Ιστορία της Νήσου Λευκάδας, Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, Αθήνα 1982, Τόμος Β”, Σελ. 686.
2. Π. Ροντογιάννης, Η Χριστιανική Τέχνη στη Λευκάδα, Έκδοση Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών, Επετηρίς Γ” (1974), Αθήνα 1974, Σελ. 482-484.
3. Ιστορία της Εκκλησίας της Ελλάδος, Πρωτοπρεσβύτερος Γερ. Ζαμπέλης, Λευκάδα 2005, Τόμος Γ”, Σελ. 113.
4. Χριστιανική Ζωγραφική – Η μεταβυζαντινή και επτανησιακή τέχνη στις Εκκλησίες και τα Μοναστήρια της Λευκάδας (15ος-20ος αι.), Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, Αθήνα 1999.