Μια ενδιαφέρουσα μελέτη για την Ομηρική νήσο Αστερίς

Παρουσιάζουμε από τον ιστότοπο kefaloniaphotonews.gr μια ενδιαφέρουσα μελέτη με τίτλο «ΑΣΤΕΡΙΣ το νησί των μνηστήρων» των Henriette Putman Cramer και Γεράσιμου Μεταξά. Δημοσιεύτηκε από την Εταιρεία Μελετών Προϊστορικής Κεφαλληνίας και είναι αφιερωμένη σε δυο μέλη της ερευνητικής της ομάδας, τον Γιάννη Βαλσαμή και Γιάννη Ζουγανέλη, που «έφυγαν» πρόωρα από τη ζωή.

Η μελέτη είναι ένα εκλαϊκευμένο αυτοτελές απόσπασμα μιας συνολικής εργασίας που αφορά την Ομηρική γεωγραφία – τοπογραφία στην Δυτική Ελλάδα. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα ταυτίζεται η νήσος Οξειά, στο σύμπλεγμα των Εχινάδων νήσων, στις εκβολές του Αχελώου, με την Ομηρική νήσος Αστερίς, το λεγόμενο «νησί των μνηστήρων», όπου έστησαν ενέδρα οι μνηστήρες για να σκοτώσουν τον Τηλέμαχο, όταν αυτός επέστρεφε από το ταξίδι του στην Πύλο:

έστι δε τις νήσος μέσση αλί πετρήεσσα
μεσσηγύς Ιθάκης τε Σάμοιό τε παιπαλοέσσης,
 Αστερίς, ου μεγάλη· λιμένες δ΄ ένι ναύλοχοι αυτή
 αμφίδυμοι τη τόνγε μένον λοχόωντες Αχαιοί.
(Οδ. δ, 843-847)

Εμπορικό πλοίο της Ομηρικής εποχής παρόμοιο με αυτό που δανείστηκε ο Τηλέμαχος για να μεταβεί στην Πύλο

Αντιγράφουμε: «Η πορεία της αναζήτησης της Ομηρικής Ιθάκης ξεκινά συνήθως με την θεωρητικά δυσκολότερη πλευρά της της ομηρικής γεωγραφίας που συνδέεται με την ύπαρξη και το ακριβές γεωγραφικό στίγμα της νήσου Αστερίδος. Είναι το νησί που έστησαν καρτέρι επί είκοσι οκτώ συνεχόμενες ημέρες και νύκτες οι μνηστήρες του θρόνου της Ιθάκης προκειμένου να σκοτώσουν τον Τηλέμαχο όταν θα επέστρεφε με το πλοίο του από την Πύλο.

Χάρτης του 1798 όπου καταγράφεται το θαλάσσιο δρομολόγιο που ξεκινούσε από τον Κορινθιακό κόλπο και έφτανε μέχρι την Ιταλία. Οι βασικοί σταθμοί ήταν: Ισθμός Κορίνθου – Ναύπακτος – Οξειές – Νικόπολις – Βουθρωτό – νησί Σάσων και τέλος ο Υδρούντας της Καλαβρίας (Συλλογή Φώτη Κρεμμύδα)

Είναι γνωστό σε όσους ασχολούνται με την Ομηρική γεωγραφία, ότι ο εντοπισμός της Ομηρικής Ιθάκης και η επαλήθευση της Ομηρικής γεωγραφίας, περνά αναγκαστικά από αυτό το νησί, το λεγόμενο «νησί των μνηστήρων». Είναι ο τόπος που πάνω του ναυάγησαν όλες οι θεωρίες που διατυπώθηκαν μέχρι τις ημέρες μας από τους «σύγχρονους μνηστήρες» της ομηρικής Ιθάκης στην προσπάθειά τους να την αποκαλύψουν. Είναι βέβαιο ότι η ύπαρξη και ο εντοπισμός της Αστερίδος, έτσι όπως την περιέγραψε ο Όμηρος, θα καθιστούσε αναμφίβολα την ομηρική γεωγραφία αξιόπιστη και έγκυρη, τις δε εξαρτήσεις των ομηρικών τόπων Σάμου και Ιθάκης σε σχέση με αυτό το νησί αδιαμφισβήτητες.

Φωτογραφία της πετρώδους νήσου Οξειάς με τις οξυκόρυφες και ανεμόδαρτες βουνοκορφές της

Έχουν περάσει 3200 χρόνια από τότε και η ομηρική Αστερίς συνεχίζει ακόμη να πλανάται σαν φάντασμα στο χώρο του Ιονίου, αναζητώντας την χαμένη της ταυτότητα σε κάθε νησάκι, βραχονησίδα, ακόμη και σε σκόπελο στο θαλάσσιο χώρο ανάμεσα στην Κεφαλληνία, την Ιθάκη και τη Λευκάδα…».

Δορυφορική φωτογραφία της νήσου Οξειάς – Αστερίδος με τους αμφίδυμους και ναύλοχους λιμένες της

Πολλές είναι οι θεωρίες που έχουν διατυπωθεί για την Ομηρική Αστερίδα, με τους ναύλοχους και αμφίδυμους λιμένες. Ποικίλουν ανάλογα με το που αναγνωρίζεται κάθε φορά η τετράδα των Ομηρικών νησιών:

Νεαιτάω δ’ Ἰθάκην εὐδείελον· ἐν δ’ ὄρος αὐτῇ,
Νήριτον εἰνοσίφυλλον, ἀριπρεπές· ἀμφὶ δὲ νῆσοι
πολλαί ναιετάουσι μάλα σχεδὸν ἀλλήλῃσι,
Δουλίχιόν τε Σάμη τε καὶ ὑλήεσσα Ζάκυνθος.
Αὐτή δὲ χθαμαλὴ πανυπερτάτη εἰν ἁλὶ κεῖται
πρὸς ζόφον, αἱ δὲ τ’ ἂνευθε πρὸς ἠῶ τ’ ἠέλιόν τε…
(Ομήρου ι, 21-26).

Είναι γνωστό ότι ο Γερμανός αρχαιολόγος Νταίρπφελντ (Dörpfeld) στη θεωρία του περί Ομηρικής Ιθάκης και την ταύτισή της με την Λευκάδα, ταυτίζει την ομηρική νήσο Αστερίδα με την σημερινή ερημονησίδα Αρκούδι. Περισσότερα επ΄ αυτού στους πιο κάτω συνδέσμους:

• «H παλαιότητα του Ομήρου, η Αστερίς και η πραγματική Ιθάκη», του Κώστα Δούκα – Πρώτο Μέρος
• “H παλαιότητα του Ομήρου, η Αστερίς και η πραγματική Ιθάκη», του Κώστα Δούκα – Δεύτερο Μέρος
• Γιατί η Κεφαλονιά και το Θιάκι, κατά τον Όμηρο, δεν δικαιούνται να διεκδικούν τον ρόλο της Ομηρικής Ιθάκης!
• «Δεν είναι δυνατόν να είναι το Παλάτι του Οδυσσέα στο σημερινό Θιάκι!»
• Ένα άρθρο του Καθ. Δρ. Εδουάρδου Έγγελ περί του ζητήματος της Ιθάκης
• Σύνοψη της θεωρίας Dörppfeld περί Ομηρικής Ιθάκης