Η Μονή του Αγίου Νικολάου εις Ιράν της περιφέρειας χωρίου Αθανίου
Στο Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου στην Ιρά Αθανίου, καλεί για το γιορτασμό της Καθαράς Δευτέρας -Κούλουμα- η Μητρόπολη Λευκάδας. Είχαμε επισκεφτεί παλιότερα το Μοναστήρι, σε κάποια εξόρμήσή μας στο ακρωτήρι Λευκάτας. Παραθέτουμε με την ευκαιρία ένα μικρό ιστορικό του Μοναστηριού μαζί με κάποιες φωτογραφίες.
Αντιγράφουμε από το βιβλίο του Κωνστ. Γ. Μαχαιρά «Ναοί και Μοναί Λευκάδος», Βιβλιοθήκη Ιστορικών Μελετών, Αθήναι 1957, Σελ. 335-337, για την «Μονή του Αγίου Νικολάου εις Ιράν»:
«Αύτη εκτίσθη προ τριών και πλέον αιώνων εν θέσει Ιρά της περιφερείας του χωρίου Αθανίου υπό των οικογενειών Ρομποτή, Κατζιγιάννη, Χρίτη, Κουτσαντώνη, Μπογόρδου, Ζαχαράτου και Καμιδάβλη, αίτινες συγχρόνως αφιέρωσαν ταύτη πλείστα ακίνητα κτήματα.
Τω 1714 και το 1723 είχον επικυρωθή τα επί της εν λόγω Μονής κτητορικά δικαιώματα των ως άνω οικογενειών υπό των τότε Ανωτέρων Προνοητών Λευκάδος, ως προκύπτει εκ του κάτωθι από 20 Σεπτεμβρίου 1723 διατάγματος του Πέτρου Αγγέλου Μάνιο (Magno), Ανωτέρου Προνοητού Λευκάδος.
|
«Ημείς Πέτρος Άγγελος Μάνιο Αι κάτωθι σημειούμεναι οικογένειαι από αμνημονεύτων χρόνων είχον την κυριότητα και την κατοχήν επί της Μονής του Αγίου Νικολάου εις Ιράν κειμένης εις την περιφέρειαν του χωρίου Αθανίου, ως προκύπτει, ου μόνον εκ της επί ταύτης συνεχούς και ακωλύτου κατοχής των, αλλά και εκ πλείστων επισήμων εγγράφων άτινα ηδυνήθησαν να διασώσουν κατά τους διαφόρους πολέμους και επιδρομάς, μολονότι κατά τον τελευταίον πόλεμον, ότε η νήσος, μετά την μοιραίαν μερικήν καταδάφισιν του φρουρίου της, περιήλθεν υπό την Τουρκικήν κυριαρχίαν, αύται απώλεσαν τινάς των τίτλων των. Η επί της εν λόγω Μονής ιδιοκτησία των είχεν επικυρωθή τω 1714 δια διατάγματος του Εξοχωτάτου Βίκτωρος δα Μόστο, ότε ούτος προ τινων ετών από της κατεδαφίσεως του φρουρίου ήτο Ανώτερος Προνοητής Λευκάδος. Το εν λόγω διάταγμα υπεβλήθη ημίν, καθ” ην εποχήν διετάχθημεν να εξετάσωμεν τους τίτλους όλων των Μονών της νήσου, αλλά τούτο απωλέσθη υπό του Κυρίου Πομπηΐου Κόνδαρη, ενός των συνεργατών μας. Συνεπώς, μη υπάρχοντος ουδενός καταστίχου, λόγω της κατά την κατεδάφισιν του φρουρίου καταστροφής του Αρχειοφυλακείου της νήσου, παρακαλούν αι εν λόγω οικογένειαι, όπως ανανεώσωμεν την επικύρωσιν των επί της εν λόγω Μονής δικαιωμάτων ιδιοκτησίας των. Ημείς, εξετάσαντες μετά της δεούσης προσοχής τους ισχυρισμούς των, λαβόντες δε υπ” όψιν και την επί της Μονής μακροχρόνιον κατοχήν των, επείσθημεν ακραδάντως, διο, δια της Εξουσίας ημών, διατάσσομεν, όπως αι κάτωθι σημειούμεναι οικογένειαι εξακολουθήσουν να θεωρώνται ιδιοκτήτριαι της ως άνω ρηθείσης Μονής του Αγίου Νικολάου εις Ιράν, επί τω τέλει, όπως αύται, οι κληρονόμοι των και οι διάδοχοί των έχουν εφ” όρου ζωής την διοίκησιν και την διεύθυνσιν ταύτης, εκλέγουσαι ανά διετίαν δύο, ή εν ανάγκη πλείονας Επιτρόπους, ως και τον Ηγούμενον και Εφημέριον της Μονής. Διατάσσομεν την καταχώρησιν του παρόντος διατάγματος όπου δει δια την εκτέλεσίν του. Έπονται αι οικογένειαι Ρομποτή, Κατζιγιάννη, Χρίτη, Κουτσαντώνη, Μπογόρδου, Ζαχαράτου, Καμιδάβλη, πάσαι εκ του χωρίου Αθανίου. Εν Λευκάδι τη 20 Σεπτεμβρίου 1723 έ. ν. Πέτρος Άγγελος Μάνιο, Ανώτερος Προνοητής |
Σήμερον, δυνάμει του εν ισχύϊ βασιλικού διατάγματος της 26 Απριλίου 1836 «περί ιδιοκτήτων Μοναστηρίων» η Μονή του Αγίου Νικολάου εις Ιράν δεν θεωρείται πλέον Μονή, αλλά δύναται να χρησιμοποιήται μόνον ως ευκτήριον και ησυχαστήριον των ιδιοκτητών της.»(2)
__________________________________________
1. Εκ του Ιταλικού – (Αρχειοφυλακείον Λευκάδος)
2. Κατά συνέπειαν, ο της τέως Μονής Ναός του Αγίου Νικολάου υπήχθη εις τας διατάξεις του νόμου 2200 του 1940 «περί Ιερών Ναών και Εφημερίων».
Για το Μοναστήρι διαβάζουμε ακόμη στην επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Λευκάδας:
«Λίγο πριν το φάρο, ο δρόμος οδηγεί στο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου Ιράς ή Νηράς, ένα αξιόλογο ιστορικό μοναστήρι που ιδρύθηκε πιθανότατα στις αρχές του 17ου αιώνα, το 1637 ή και παλαιότερα. Χτίστηκε από εφτά οικογένειες που αφιέρωσαν μεγάλη ακίνητη περιουσία σ” αυτό. Ο σημερινός ναός είναι μεταγενέστερος. Το τέμπλο του είναι σύγχρονο με τις εικόνες του που έγιναν το 1799. Δεκατρείς εικόνες του δωδεκαόρτου και τα τρία δεσποτικά είναι έργα του αγιογράφου Ανδρέα Μπέτζου. Είναι όλες ζωγραφισμένες με ειδικό αβγόχρωμα πάνω στο σανίδι και διατηρούνται σε αρκετά καλή κατάσταση. Η δεσποτική εικόνα του Αγίου Νικολάου είναι έργο ενός άλλου γνωστού αγιογράφου, του Δημητρίου Φώσκαρη από το 1699. Είναι η πιο παλιά ενυπόγραφη και χρονολογημένη φορητή εικόνα της Λευκάδας, η οποία κλάπηκε και ξαναβρέθηκε το 1979 με πολλές φθορές. Σήμερα φυλάσσεται σε κτήριο του μοναστηριού στο χωριό Αθάνι. Το μοναστήρι δεν έχει τοιχογραφίες. Ο τελευταίος μοναχός που ασκήτευε εκεί, πέθανε το 1949.»
[Gallery not found]
