Για το Αμερικάνικο Δολάριο – Μέρος 4ον

Τα μετά της Διασκέψεως της Γένοβας

Συνέχεια από το 3ο Μέρος

Του Θεόδωρου Αραβανή

Η ερμηνευτική (ταυτόχρονα Αμερικανική σταθερή κρατική επιδίωξη) της παραπάνω άποψης, που εξέφρασε το 1924 ο Μπ. Στρόνγκ (ο διοικητής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας Αποθεμάτων της Νέας Υόρκης), και σύμφωνα με την οποία «Το δολάριο είναι χρυσός -το δολάριο είναι επομένως, ένα αποθεματικό νόμισμα»-, ήταν προς την κατεύθυνση της παρακάτω νομισματικοοικονομικής λειτουργικής.

Άλλες χώρες θα διατηρήσουν χωρίς να αυξήσουν την ισοτιμία τους σε χρυσό ή σε εμπορεύματα, ορισμένα δολάρια που θα έχουν αποκτήσει πουλώντας αγαθά διαρκή ή φθαρτά, γη, υπηρεσίες… Αλλά επειδή ιδιώτες ή εταιρίες και όχι το κράτος ασχολούνται με την αρχική συναλλαγή, δεν διατηρούν τα δολάρια, αλλά τα παρουσιάζουν π.χ. στην Τράπεζα της Γερμανίας, η οποία σε αντιστάθμιση αυτού του ενεργητικού θα εκδώσει Γερμανικά μάρκα. Καθώς μια εκδοτική τράπεζα εκδίδει Μάρκα (ή το εγχώριο γενικά νόμισμα) στο μέτρο που της προσφέρονται δολάρια, προκαλείται συνεχώς μεγαλύτερος πληθωρισμός Μάρκων στην Γερμανία (στην χώρα γενικά που εκδίδει το εγχώριο νόμισμα). Από το ένα μέρος ο εκδότης δολαρίων (δηλαδή οι ΗΠΑ) έχουν αποκτήσει γαίες και εμπορεύματα που του ανήκουν τώρα, χωρίς να χάσει τίποτα και χάρις την έκδοση πράσινων χαρτονομισμάτων (δηλαδή δολαρίων). Από το άλλο μέρος οι ξένες χώρες έχουν με τον τρόπο αυτό, αποκτήσει δολάρια, με τα οποία δεν τους είναι δυνατόν ούτε θέλουν να αποκτήσουν ούτε χρυσό ούτε πραγματικά αγαθά, μια και «το δολάριο είναι χρυσός ( παίζει τον ρόλο του χρυσού)».

Αυτή η παραπάνω λειτουργική αναφορά στην ορολογία ενός νομίσματος μιας χώρας… που παίζει τον ρόλο του αποθεματικού νομίσματος είναι και το κλειδί της όλης κατανόησης του μηχανισμού του «αποθεματικού νομίσματος». Θα δούμε ολοέν παρακάτω την καίρια σημασία στον εικοστό αιώνα και ως τις μέρες μας, αυτής της νομισματικής-οικονομικής λειτουργικότητας του όρου: «αποθεματικό νόμισμα».

Απότοκο των αποφάσεων συμβιβασμού ανάμεσα στις νικήτριες δυνάμεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και άλλων κρατών, της διάσκεψης της Γένοβας και των διευθετήσεων που αυτή επέφερε στο διεθνές νομισματικό τοπίο, ήταν η απόφαση των Γάλλων και των Αμερικανών από το 1927-28 ως το 1931 να διατηρούν στο Λονδίνο λογαριασμούς σε Εγγλέζικες λίρες (στερλίνες) που τους ανήκαν, χωρίς να ζητούν την είσπραξή τους σε χρυσό. Οι Αμερικανικές όμως δυσχέρειες του 1929 είχαν αντίκτυπο στην Ευρώπη με αποτέλεσμα την χρεοκοπία Ευρωπαϊκών Τραπεζών (της Γερμανικής Credit-Anstalt τον Μάιο του 1931 και της Τραπέζης Ντανάτ τον Ιούλιο και άλλων Ευρωπαϊκών τραπεζών), που είχαν ως συνέπεια την μαζική απαίτηση ιδιωτών κατόχων στερλινών να τους εξοφληθούν οι στερλίνες τους με χρυσό ή συνάλλαγμα. Η υπερδομή όμως των διεθνών πιστώσεων, βασισμένη πάνω στο πενιχρό απόθεμα χρυσού της Τραπέζης της Αγγλίας, κατέρρευσε τον Σεπτέμβριο του 1931 (1*).

Ο κόσμος τότε άργησε να συνέλθει από τον κλονισμό της κατάρρευσης της στερλίνας (ουσιαστικά της πίστης του νομισματικού συστήματος), που ακολούθησε την αναγγελία εκ μέρους της Αγγλίας (21 Σεπτεμβρίου 1931) για την αναστολή της μετατρεψιμότητας της στερλίνας, η οποία στερλίνα ήταν το κύριο νόμισμα της παγκοσμίου αναφοράς μετά τα όσα είχαν συμφωνηθεί και ασκηθεί (όλη την δεκαετία του 1920) στο διεθνές νομισματικό και χρηματοοικονομικό τοπίο στην διάσκεψη της Γένοβας το 1922.

Ακόμη όλη, και μετά τις συμφωνίες για την λήξη και τακτοποίηση των εκκρεμοτήτων του Α΄ παγκοσμίου πολέμου, ταυτόχρονα περίπου με την Διάσκεψη της Γένοβας, η κατεστραμμένη ατμομηχανή της Ευρώπης (η Γερμανία), για να αντιμετωπίσει τις επιβαρύνσεις των χρεών που έπρεπε να καταβάλει ως αποζημιώσεις για τον πόλεμο, είχε ακολουθήσει την πληθωριστική του χρέους με τον υπερπληθωρισμό του Μάρκου τελικά λόγω και της καταστροφής της απ΄ τον πόλεμο ο οποίος πληθωρισμός το 1923 είχε φτάσει σε επίπεδα τρις εκατομμύρια (η Γερμανική νομισματική κυκλοφορία το 1923 υπολογίστηκε σε 19 πεντάκις εκατομμύρια Μάρκα!!!!).

Δεδομένης και της αναστροφής μετά το Α΄ Παγκόσμιο (Α΄ ΠΠ) πόλεμο, της σχέσεως του χρέους της Αγγλίας και άλλων νικητριών ευρωπαϊκών χωρών υπέρ της Αμερικής -για την αντιμετώπιση των δαπανών μέσα στον πόλεμο- (έναντι του χρέους των ΗΠΑ υπέρ της Αγγλίας πριν τον πόλεμο), εφαρμόστηκε η πολιτική του πληθωρισμού των χρεών των νικητριών ευρωπαϊκών δυνάμεων του Α΄ ΠΠ, μέσω της πληθωριστικής έκδοσης χαρτονομίσματος.

Το σύστημα χρυσού συναλλάγματος, ως αναφορά της Διασκέψεως της Γένοβας, είχε εξαρθρωθεί.

Η Αγγλική Στερλίνα δεν μπορούσε να παίξει ούτε κατ΄ ελάχιστο και κατά σύμβαση τον ρόλο μορφής αποθεματικού Νομίσματος.

Η φράση του 1924 του Αμερικανού Μπ. Στρόνγκ «για το δολάριο ως αποθεματικό νόμισμα», ως μόνιμη και σταθερή επιδίωξη των ΗΠΑ από την δεκαετία του 1920 κέρδιζε ρεαλιστικό έδαφος και πρόβαλε ραγδαία.

Σημείωση (1*). Τον Σεπτέμβριο του 1931, όταν κατέρρευσε η Αγγλική λίρα (στερλίνα) το απόθεμα χρυσού της Αγγλίας ήταν μόνο στο ύψος των 136 εκατομμυρίων λιρών και οι απώλειες των τελευταίων μηνών πριν τον Σεπτέμβρη του 1931, (ημερομηνία αναγγελίας της κατάρρευσης της στερλίνας), είχαν φτάσει κατ΄ επανάληψη από τα μέσα Ιουλίου του ίδιου έτους στα 100 εκατομμύρια στερλίνες την εβδομάδα.

(Συνεχίζεται)