Σαν σήμερα το 1822 αρχίζουν σφαγές της Χίου από τους Τούρκους

«Η σφαγή της Χίου», πίνακας του Ευ. Ντελακρουά

Σαν σήμερα το 1822 αρχίζουν οι φοβερές σφαγές της Χίου από τους Τούρκους.

Στο βιβλίο για τη Μέση Παιδεία «Ιστορία της Ελλάδας – Νέοι Χρόνοι. Βιβλίο πρώτο: Τουρκοκρατία, Επανάσταση του 1821» (Warszawa 1963) του Γιωργή Ι. Ζωίδη*, δασκάλου της προσφυγιάς, διαβάζουμε:

«Στις 30 Μάρτη φτάνει στη Χίο ο ναύαρχος Καραλής με 46 πλοία και 7.000 άνδρες. Οι Τούρκοι χάρη στην υπεροχή τους σε δυνάμεις και πολεμικά μέσα, τελικά επικρατούν. Και τότε αρχίζει φοβερή σφαγή. Σε 23.000 ανεβαίνουν οι σκοτωμένοι και σε 47.000 οι αιχμάλωτοι. Μόνο 30.000 γλύτωσαν. Η καταστροφή της Χίου ήταν μεγάλη απώλεια για την επανάσταση.

Ο χαμός της Χίου γέμισε οδύνη την εθνική ψυχή. Η λαϊκή μούσα θρήνησε για της Χίου την καταστροφή:

Αηδόνια του Μισέ-Μενή και του Ντελή Θανάση
πλέον μη κελαηδήσετε γιατί η Χιός εχάθη.
Δόστε χαμπέρια στο Μωριά, δόστε και στη Ρουσσία
πως εχαλάσανε τη Χιό, την άξια πολιτεία.

Από της Χίου την καταστροφή εμπνεύστηκε και έγραψε μια θαυμάσια ωδή και ο μεγαλοφάνταστος ποιητής Ανδρέας Κάλβος. Από τηνν ωδή αυτή παραθέτουμε μερικές στροφές:

Ανατριχιάζω …. τρέμουσι
τα δάκτυλά μου … μίαν
προς μίαν εσύντριψα
τας χορδάς όλας.

Ω λαιμοί των αθώων
παιδιών μας, ω πλευρά
σεβάσμια των μητέρων,
γερόντων κόμαι εις τ΄ αίμα
αθλίως βρεγμένα!

Εκδίκησιν ζητείτε;
Η φωνή σας ηκούσθη.
Ποτέ εις την γην οι αθάνατοι
τους ληστάς δεν αφίνουν
ατιμώρητους.

Οι σφαγές και τα όργια των Τούρκων στην Χίο συντάραξαν και την κοινή γνώμη της Ευρώπης. Λογοτέχνες παγκόσμιου κύρους όπως ο Ουγκώ και ζωγράφοι όπως ο Ντελακρουά εμπνεύστηκαν από την τρομερή σφαγή της Χίου. Ο ισχυρός αντίχτυπος που προκάλεσαν οι σφαγές της Χίου στην Ευρώπη είχε σαν αποτέλεσμα να δυναμώσει το κίνημα αλληλεγγύης προς τον αγωνιζόμενο ελληνικό λαό, το λεγόμενο φιλελληνικό κίνημα.

* Ο Γ. Ζωίδης γεννήθηκε το 1916 στο χωριό Αρίστη Ζαγορίου της Ηπείρου. Ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην ιστορική Ζωσιμαία Σχολή των Ιωαννίνων, σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας και εργάστηκε σαν καθηγητής στα Δολιανά. Υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος του ΕΑΜ στην περιοχή και μέλος της Νομαρχιακής Επιτροπής Ηπείρου. Στη συνέχεια πάλεψε μέσα από τις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού και μετά την υποχώρηση πέρασε στη Ρουμανία και στη συνέχεια στην Ουγγαρία. Ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της «Επιτροπής για τη Βοήθεια του Παιδιού», με επικεφαλής τον Πέτρο Κόκκαλη, την Έλλη Αλεξίου και άλλους, που είχε τη φροντίδα για τα Ελληνόπουλα, που κυνηγημένα από το μοναρχοφασιστικό καθεστώς βρήκαν προστασία στις φιλόξενες σοσιαλιστικές χώρες.

Μεγάλη ήταν η προσφορά του, με πλούσιο συγγραφικό και ιστορικό έργο. Επιμελήθηκε αναγνωστικά για τα παιδιά της πολιτικής προσφυγιάς και πολλά βιβλία, ενδεικτικά αναφέρουμε: «Η Ελλάδα και οι Βόρειοι γείτονές της», «Πατροπαράδοτη φιλία», «Δοκίμιο Ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης», «Η ιστορία της επανάστασης του 1821» και πολλά άλλα.

Ήταν μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και μέχρι το τέλος της ζωής του ήταν μέλος του Ιστορικού Τμήματος της ΚΕ του ΚΚΕ, που διατέλεσε και επικεφαλής για ένα διάστημα, ενώ συμμετείχε σε όλες τις συλλογικές εργασίες του. Πέθανε στις 9 Αυγούστου του 1999.