Συμβαίνουν κι αυτά – Καταγγελία αναγνώστη μας…
Λευκάδα 22 Ιουνίου 2010 και ώρα 11:40 μ.μ.
Και ενώ κινούμαι στο έκτο χιλιόμετρο της επαρχιακής οδό Λευκάδας Νυδριού στην περιοχή Παράδεισος πάνω σε μια στροφή με ταχύτητα περίπου 45 με 50 χιλιόμετρα την ώρα, ένας ασυνείδητος οδηγός κινούμενος στην ίδια οδό με έμενα έχει έρθει αριστερά και πολύ κοντά μου για να κάνει προσπέραση πάνω στην στροφή χωρίς να ανάψει φλας η κάποια άλλη προειδοποίηση. Την ίδια στιγμή μπροστά μου κινούμενο με την ίδια ταχύτητα με το όχημα μου βρισκόταν μια χαμηλού κυβισμού μοτοσυκλέτα η οποία δεν διέθετε φώτα φρένων κινείτε ελαφρός αριστερά και κατόπιν δεξιά κόβοντας απότομα ταχύτητα για να εισέλθει σε ένα παράλληλο δρόμο. Η όλη κατάσταση έχει σαν αποτέλεσμα να βρίσκομαι ανάμεσα σε δυο οχήματα σε πολύ μικρή απόσταση και μόνο λόγο της δικής μου εμπειρίας στο τιμόνι να αποφευχθεί ατύχημα με κάποιο από τα δυο παραπάνω οχήματα.
Εννοείτε φυσικά ότι λόγο της περίστασης κόρναρα στους οδηγούς των οχημάτων και έκανα σινιάλο με τα φώτα στο όχημα που έκανε την προσπέραση για να καταλάβει το λάθος του στην οδήγηση και να μην το ξανακάνει.. «Να σημειωθεί ότι τους οδηγούς δεν τους γνώριζα πριν το συμβάν και δεν με ενδιαφέρει αν ζουν η πεθαίνουν.»
Μόλις έκανα σινιάλο στο αυτοκίνητο που θα ήταν το υπαίτιο σε τυχών τροχαίο, ο οδηγός του οχήματος και ενώ βρισκόταν στην αριστερή λωρίδα του δρόμου στο αντίθετο για εμάς ρεύμα δηλαδή πάτησε απότομα φρένο τόσο ώστε να σταματήσει ολοκληρωτικά την κίνηση του οχήματος του και ως συνέπεια και του δικού μου οχήματος.
Το όχημα μου το σταματώ δεξιά στο δρόμο και δίπλα από το όχημα με τον ασυνείδητο οδηγό. Κατεβάζοντας το παράθυρο μου ακούω τον τσαμπουκαλεμένο ασυνείδητο οδηγό να με ρωτάει με παράξενο ύφος και τσαμπουκά Έχεις κανένα πρόβλημα και μας ανάβεις τα φώτα;
Απαντώ ήρεμα και πολιτισμένα ότι: Ναι έχω πρόβλημα με τα οδηγητικά σας λάθη και συνεχίζω λέγοντας Λίγη προσοχή στον δρόμο είναι επικίνδυνος και βγάλτε και κανένα φλας, θα μας σκοτώσετε.
Σε εκείνο το σημείο με περισσότερα νεύρα και περισσότερο ύφος από πριν μου φωνάζει: Κάνε στην άκρη να σου πω εγώ ποιος πρέπει να προσέχει στον δρόμο.
Όπως πολύ καλά νομίζετε ο άνθρωπος αυτός ήταν ένας τραμπούκος ο οποίος ήθελε τσαμπουκά. Αυτό που όμως δεν θα καταλάβατε είναι ότι το όχημα το οποίο πήγε να με μπλέξει σε ατύχημα με τις παραβάσεις του στο δρόμο ήταν αστυνομικός με το υπηρεσιακό του όχημα ο οποίος μάλλον βιαζόταν να σχολάσει.
Αφού έχω κάνει στην άκρη του οδοστρώματος και έκανε επιτέλους στην άκρη και ο ασυνείδητος οδηγός (Και δεν λέω το όργανο αλλά ο ασυνείδητος οδηγός επειδή και οι ασυνείδητοι οδηγοί κάνουν κάποιο επάγγελμα στην προσωπική τους ζωή και ποτέ δεν λέμε ο καθηγητής οδηγός ή ο ιδιωτικός υπάλληλος οδηγός λέμε ο ασυνείδητος οδηγός επειδή το ένα δεν αναιρεί το άλλο) ήρθε με τσαμπουκά προς το μέρος μου και χωρίς να χαιρετήσει ήταν έτοιμος για τσακωμό ο δε συνάδελφος του επαναλάμβανε συνέχεια φωνάζοντας: Ξέρεις που πηγαίναμε εμείς και τρέχαμε; Και πάλι με ευγενικό τρόπο τους λέω: Δεν με ενδιαφέρει αυτό εμένα αλλά με ενδιαφέρουν ότι πήγα να κάνω ατύχημα εξαιτίας σας και γιατί δεν βγάζετε φλας όταν κάνετε προσπέραση;
Από εκείνο το σημείο και μετά ακολούθησε ένας έντονος διάλογος με τα όργανα και χωρίς κανένα έλεγχο (εξαιρουμένου των νομικών εγγράφων) μου έδωσαν μία κλίση που για να καταφέρουν να την γράψουν άνοιξαν το βιβλίο και όχι το πορτμπαγκάζ του αυτοκινήτου για να δουν αν όντος είχα η όχι πυροσβεστήρα και φαρμακείο στο αυτοκίνητο. Δεν λέω, με ρώτησαν αν είχα και η απάντησή μου ήταν αρνητική αλλά όταν άνοιξα το πορτμπαγκάζ την επόμενη μέρα για να τα τοποθετήσω στην θέση τους είδα ότι ήταν στην θέση τους.
Μέτα από μια επίσκεψη στον αστυνομικό τμήμα της περιοχής, ο διοικητής πρώτον δεν πίστεψε την ιστορία μου, ούτε για τα οδηγητικά λάθη των οργάνων ούτε τον τσαμπουκά τους ούτε καν ότι δεν έκαναν τον έλεγχο και δεύτερον μου είπε να περάσω μια άλλη μέρα αφού πρώτα είδε από την κλίση ποια όργανα ενεπλάκησαν στο συμβάν.
6 Μέρες αργότερα ο διοικητής αφού πρώτα είπε ότι οι ερωτηθείς αστυνομικοί δεν περιέγραψαν έτσι το συμβάν μου είπε πως δεν είναι υποχρέωση των οργάνων να ελέγχουν αν έχω φαρμακείο και πυροσβεστήρα στο όχημα αλλά υποχρέωση τους είναι να κόβουν κλήσεις. [Ότι καταλάβατε κατάλαβα.]
Υ.Γ. 1. Είμαι οδηγός 11 χρόνια και έχω κάνει στο τιμόνι περισσότερο από 300.000 χιλιόμετρα χωρίς ούτε μια φορά να είμαι υπεύθυνος ατυχήματος αλλά παρά πολλές φορές να έχουν αποφευχθεί εξαιτίας μου ατυχήματα.
Υ.Γ.2. Έχω ξανακάνει παρατήρηση σε ένστολο αστυνομικό για οδηγικό λάθος και μου είπε και συγνώμη επειδή δεν το έκανε επίτηδες. (Πέρασε στοπ κοιτάζοντας δεξιά και όχι πρώτα αριστερά.)
Υ.Γ.3. Τέτοια οδηγητικά λάθη από ένστολους προκαλούν σοβαρά ατυχήματα που εμείς πληρώνουμε επειδή δεν τιμωρούνται λόγο στολής.
Υ.Γ.4. Το παραλίγο ατύχημα θα γινόταν λόγο βιασύνης των ένστολων να σχολάσουν από την δουλειά τους, όπως ακούστηκαν να λένε στο τέλος της διαπλοκής: Εμείς θα αργήσουμε λίγο να σχολάσουμε αλλά εσύ θα πληρώσεις.
Δεν ξέρω για εσάς αλλά εμένα μου ακούστηκε σαν απειλή και κατάχρηση εξουσίας
ΤΕΛΟΣ: Ευχαριστώ τους τραμπούκους (αστυνομικούς) για το δώρο τους.
Για αποφυγή παρεξήγησης το Τραμπούκους πηγαίνει σε 2 συγκεκριμένα άτομα και στους ομοίους τους.
Ξέρω ότι οι περισσότεροι αστυνομικοί και γενικά ένστολοι κάνουν σωστά και υπεύθυνα την δουλειά τους αλλά, μερικοί άχρηστοι τους έχουν καταδικάσει στα μάτια της κοινωνίας.
Μανωλίτσης Δημήτριος του Σωκράτη
Κομμουνισμός σήμερα
του Τζων Χάλογουεϊ
Κομμουνισμός σήμερα! Αλλά όχι μόνο σήμερα· σήμερα, σήμερα, σήμερα, εδώ και τώρα. Και όχι μόνο ως ιδέα, ως όνειρο, ως παράδοση, αλλά ως κοινωνική πραγματικότητα, ως τελείως διαφορετικές κοινωνικές σχέσεις. Κομμουνισμός σήμερα; Εδώ και τώρα; Μα γιατί ένας τόσο παράλογος τίτλος;
Όμως οι παράλογοι τίτλοι είναι αυτοί που έχουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Και, άλλωστε, παράλογο είναι και να ελπίζει κανείς σ’ αυτόν τον κόσμο που κατευθύνεται προς την αυτοκαταστροφή της ανθρωπότητας· παράλογο είναι να μιλάμε για επανάσταση σ’ αυτόν τον εικοστό πρώτο αιώνα· και δεν υπάρχει τίποτα πιο παράλογο από το Ya Basta! των Ζαπατίστας. Επίσης παράλογο είναι το να θέλουμε να ζήσουμε σε μία κοινωνία που είναι αφιερωμένη στο θάνατο. Αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Είμαστε, τελικά, κομμουνιστές, είμαστε παράλογοι άνθρωποι. Ας αποδεχτούμε, λοιπόν, την παράλογη πρόκληση που εμπεριέχεται στον παράλογο τίτλο αυτής της συζήτησης και ας την κατανοήσουμε με τον πιο παράλογο δυνατό τρόπο, σαν να απαιτούμε από τον εαυτό μας μια συζήτηση για τη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα του κομμουνισμού. Και δεν θέλω να μιλήσω για τη Βόρεια Κορέα ούτε για την Κούβα.
Οπότε, πώς μπορούμε να αναφερθούμε στον κομμουνισμό ως μία σημερινή πραγματικότητα; Μπορούμε να ξεκινήσουμε με ένα απόσπασμα των Μαρξ και Ένγκελς στη Γερμανική Ιδεολογία: «Ο κομμουνισμός δεν είναι για μας μια κατάσταση πραγμάτων που πρέπει να εγκαθιδρυθεί, ένα ιδεώδες που σ’ αυτό θα πρέπει να προσαρμοστεί η πραγματικότητα. Ονομάζουμε κομμουνισμό την πραγματική κίνηση που καταργεί τη σημερινή κατάσταση πραγμάτων».
Ο κομμουνισμός δεν ανήκει στο μέλλον· κατά συνέπεια, είναι ένα κίνημα του παρόντος. Πού βρίσκεται, όμως, το κομμουνιστικό κίνημα σήμερα; Μάλιστα, πού είναι το εργατικό κίνημα τώρα; Οι Μαρξ και Ένγκελς, ωστόσο, δεν αναφέρονται σ’ αυτό το απόσπασμα στο κομμουνιστικό κίνημα, ούτε στο εργατικό κίνημα: μιλάνε για την «πραγματική κίνηση που καταργεί τη σημερινή κατάσταση πραγμάτων». Και πού βρίσκεται αυτή η πραγματική κίνηση; Μέσα στο ίδιο το κεφάλαιο.
Εκεί έγκειται η σημασία της μαρξιστικής έννοιας του κεφαλαίου. Γιατί, αντίθετα με άλλες έννοιες όπως η ηγεμονία, ο ιμπεριαλισμός ή η αυτοκρατορία, το κεφάλαιο εμπεριέχει την ίδια του την άρνηση, εμπεριέχει την «πραγματική κίνηση που το καταργεί». Τι είναι αυτή η κίνηση; Η κίνηση της εργασίας. Το κεφάλαιο είναι η άρνηση της εργασίας· όμως δεν την καταστρέφει, επειδή εξαρτάται απ’ αυτήν. Η εργασία, επομένως, εξακολουθεί να υπάρχει στο πλαίσιο του κεφαλαίου ως αναιρεμένη δύναμη, ως απειλή.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Μαρξ, η εργασία έχει δυαδικό χαρακτήρα. Είναι αφηρημένη εργασία και ταυτόχρονα συγκεκριμένη και χρήσιμη εργασία. Η αφηρημένη εργασία παράγει την αξία, την υπεραξία, το κεφάλαιο. Η αφηρημένη εργασία είναι αποξενωμένη εργασία. Επομένως, «η πραγματική κίνηση που καταργεί τη σημερινή κατάσταση πραγμάτων» δεν είναι η αφηρημένη ή αποξενωμένη εργασία. Υπάρχει, πράγματι, ένας ανταγωνισμός ανάμεσα στην αφηρημένη, αποξενωμένη ή αμειβόμενη εργασία και το κεφάλαιο, αλλά πρόκειται για έναν ανταγωνισμό αρκετά επιφανειακό καθώς, τελικά, η αφηρημένη εργασία και το κεφάλαιο αλληλοσυμπληρώνονται. (Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο τα συνδικάτα, ως φορείς που έχουν δημιουργηθεί για την άμυνα της αμειβόμενης εργασίας, δεν μπορούν να είναι επαναστατικές οργανώσεις).
Για να μιλήσουμε, επομένως, για την «πραγματική κίνηση που καταργεί τη σημερινή κατάσταση πραγμάτων» πρέπει να επικεντρωθούμε στην άλλη πλευρά της εργασίας, στην ύπαρξή της ως χρήσιμη ή συγκεκριμένη εργασία. Η χρήσιμη εργασία υπάρχει στη μορφή του αντίθετού της, στη μορφή της αφηρημένης εργασίας (ακριβώς όπως η χρηστική αξία υπάρχει στη μορφή του αντίθετού της, στη μορφή της αξίας). Εδώ, σ’ αυτή τη σύγκρουση ανάμεσα στη χρήσιμη και την αφηρημένη εργασία, βρίσκεται η θεμελιώδης σύγκρουση του καπιταλισμού, «το κεντρικό σημείο που γύρω του περιστρέφεται η κατανόηση της πολιτικής οικονομίας» (Το Κεφάλαιο) και η κατανόηση της κοινωνίας γενικότερα. Εδώ βρίσκεται ο πυρήνας της πάλης των τάξεων. Η χρήσιμη εργασία υπάρχει στη μορφή του αντίθετού της, στη μορφή της αφηρημένης εργασίας, υπάρχει δηλαδή μέσα-και-ενάντια σ’ αυτή τη μορφή. Για να το διατυπώσουμε αλλιώς, ο αφηρημένος χαρακτήρας της εργασίας είναι μία συνεχής δράση ενάντια στη χρήσιμη εργασία· επιδιώκει να περικλείσει τη χρήσιμη εργασία στη μορφή της αφηρημένης εργασίας, αλλά δεν το καταφέρνει απόλυτα (αλλιώς θα ήταν αδύνατο να ασκήσουμε κριτική στην αφηρημένη εργασία). Η χρήσιμη εργασία, λοιπόν, υπάρχει μέσα στην αφηρημένη εργασία, ενάντια σ’ αυτήν και πέραν αυτής, σαν ηφαιστειακή δύναμη. Εδώ, στη χρήσιμη εργασία, βρίσκεται η «πραγματική κίνηση που καταργεί τη σημερινή κατάσταση πραγμάτων». Ο κομμουνισμός είναι η κίνηση του ανθρώπινου πράττειν ενάντια στην ίδια του την αποξένωση, ενάντια στον αφηρημένο χαρακτήρα του. Ο κομμουνισμός είναι η εξέγερση ενάντια στην αποξενωμένη εργασία, ενάντια στην αμειβόμενη εργασία.
Αυτή η εξέγερση εκδηλώνεται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Προφανώς εκδηλώνεται και μέσα από το εσωτερικό της αμειβόμενης εργασίας, στις πολλαπλές εκφράσεις της απόρριψης της αμειβόμενης εργασίας, στην απεργία, στο σαμποτάζ, στην αποχή, κλπ. Αλλά προέρχεται και από το εξωτερικό της αμειβόμενης εργασίας, στο ότι αγωνιζόμαστε για να μην υποτάξουμε το πράττειν μας στο κεφάλαιο, για να αντιτάξουμε στο κεφάλαιο ένα πράττειν αντίθετο της αποξένωσης. Το σημείο σύγκλισης και των δύο εκφράσεων είναι η ανυπακοή, η απόρριψη, το Όχι: «Όχι, δεν θα διαμορφώσουμε τις ζωές μας ανάλογα με τις απαιτήσεις του κεφαλαίου». Και, στην καλύτερη περίπτωση, «θα κάνουμε αυτό που εμείς θεωρούμε απαραίτητο ή επιθυμητό». Σ’ αυτή την περίπτωση, η ανυπακοή είναι ταυτόχρονα και αξιοπρέπεια.
Αυτές οι αξιοπρέπειες, αυτές οι εκφράσεις ανυπακοής, μπορούν να θεωρηθούν ρωγμές στην υφή της κυριαρχίας, ρωγμές που μας επιτρέπουν να διακρίνουμε αυτή την άλλη κοινωνία που θέλουμε να χτίσουμε. Μπορούμε να φανταστούμε τον καπιταλισμό, το τωρινό σύστημα κυριαρχίας, σαν μία κουρτίνα που δεν μας αφήνει να δούμε τον δημιουργικό και γεμάτο ανθρώπινο δυναμικό κόσμο που καταπνίγει. Με τους αγώνες μας σκίζουμε ξανά και ξανά αυτή την κουρτίνα· και μέσα από τα σκισίματα μπορούμε να δούμε μια κοινωνία εναλλακτική, γεμάτη, φυσικά, από αντιφάσεις και προβλήματα, αλλά διαποτισμένη από άλλες κοινωνικές σχέσεις, από κοινωνικές σχέσεις που δεν βασίζονται στα χρήματα, στον ανταγωνισμό και στην υποταγή στην αλλότρια προσταγή.
Αυτές οι ρωγμές μπορούν να έχουν διάφορες διαστάσεις. Οι πιο προφανείς είναι οι χωρικές ή εδαφικές, χώροι στους οποίους ο κόσμος λέει «εδώ, σ’ αυτό το έδαφος, δεν θα δεχτούμε την κυριαρχία του κεφαλαίου, θα κάνουμε τα πράγματα αλλιώς». Αυτοί οι χώροι μπορεί να είναι ολόκληρες χώρες (η Κούβα, ίσως), μεγάλες περιοχές (η ζώνη των Ζαπατίστας στην Τσιάπας) ή και τόσο μικροί όσο ένα κοινωνικό κέντρο ή ένα εναλλακτικό καφέ.
Ωστόσο, αυτές οι ρωγμές δεν είναι απαραίτητα εδαφικές. Μπορούμε επίσης να τις συλλάβουμε υπό όρους μιας χρήσιμης δραστηριότητας ή μίας χρηστικής αξίας. Μπορούμε, για παράδειγμα, να πούμε «σε ό,τι αφορά το νερό –ή την υγεία, το software ή τη μουσική– δεν θα δεχτούμε την εξουσία του κεφαλαίου, θα κάνουμε ό,τι θεωρούμε εμείς επιθυμητό». Μπορούμε επίσης να τις κατανοήσουμε υπό όρους χρόνου: «Σ’ αυτό το δρώμενο, σ’ αυτή τη διαδήλωση, αυτή τη στιγμή, δεν θα δεχτούμε την κυριαρχία του κεφαλαίου, θα δημιουργήσουμε διαφορετικές κοινωνικές σχέσεις, θα κάνουμε τα πράγματα αλλιώς».
Σιγά-σιγά, αντιλαμβάνεται κανείς ότι ο κόσμος είναι γεμάτος αξιοπρέπειες, εκφράσεις ανυπακοής, ρωγμές στην υφή της κυριαρχίας. Και αυτές οι αξιοπρέπειες δεν αποτελούν μόνο μέρος ενός αγώνα «μακροπρόθεσμα»· κάθε ρωγμή έχει τη δική της αξία, κάθε Όχι στον αλλότριο κόσμο είναι ένα όραμα του κόσμου που δεν-είναι-ακόμη και επομένως ήδη υπάρχει, κάθε αξιοπρέπεια είναι μία υποψία αυτού που θα μπορούσε να είναι και είναι.
Αυτές οι ρωγμές είναι ο κομμουνισμός σήμερα.
Όλα αυτά είναι πολύ όμορφα, αλλά, μήπως πρόκειται για μια ακαδημαϊκή φαντασίωση; Αυτή είναι η σημαντική ερώτηση: όσα είπα είναι καθαρή φαντασίωση ή αντιστοιχούν στην πραγματική κίνηση των σημερινών αγώνων; Δεν εννοώ τον κομμουνισμό ως ένα Κράτος με μία προγραμματισμένη οικονομία, αλλά ως αναλαμπές αυτοπροσδιορισμού, εκρήξεις του απαλλοτριωμένου πράττειν ενάντια στην αλλοτριωμένη εργασία, ως το κίνημα μιας αρνητικής διαλεκτικής χωρίς σύνθεση. Αυτή η έννοια του κομμουνισμού αντιστοιχεί σ’ ένα νέο αστερισμό των τάξεων, σε μία αναδόμηση της ταξικής πάλης. Η παλιά ιδέα του κομμουνισμού ως Κράτος-Σχέδιο, ως σύνθεση και όχι ως άρνηση, θα αντιστοιχούσε σ’ έναν προηγούμενο ταξικό αστερισμό, σ’ έναν αστερισμό που χαρακτηρίζεται κυρίως από τον αγώνα της αφηρημένης εργασίας, της αμειβόμενης εργασίας. Αυτός ο ταξικός αστερισμός (ο φορντικός αστερισμός) βρίσκεται σε κρίση εδώ και πολλά χρόνια, και μαζί μ’ αυτόν και οι μορφές οργάνωσής του (το κόμμα, τα συνδικάτα) καθώς επίσης και οι έννοιές του κομμουνισμού και του χρόνου. Αυτή η κρίση είναι μία κρίση της αφηρημένης εργασίας, του αφηρημένου χαρακτήρα της εργασίας. Μέσα ακριβώς απ’ αυτή την κρίση του παλιού αναδύεται μία νέα έννοια και, κυρίως, μία νέα πραγματικότητα του κομμουνισμού. (Η τελευταία παράγραφος είναι το αποτέλεσμα μιας συζήτησης με τον φίλο μου Sergio Tischler).
Ρωτώντας περπατάμε.