Οι υγροτοπικοί πόροι του Δήμου Λευκάδας (Θέσεις, τύπος, εμβαδόν, αξίες, απειλές)

Ο υγρότοπος των Αλυκών Αλεξάνδρου

Του Γιάννη Βλάχου

Υγρότοποι είναι φυσικές ή τεχνητές περιοχές αποτελούμενες από έλη με ποώδη βλάστηση, από μη αποκλειστικώς ομβροδίαιτα έλη με τυρφώδες υπόστρωμα, από τυρφώδεις γαίες ή από νερό. Οι περιοχές αυτές είναι μόνιμα ή προσωρινά κατακλυζόμενες από νερό το οποίο είναι στάσιμο ή τρεχούμενο, γλυκό, υφάλμυρο ή αλμυρό και περιλαμβάνουν επίσης εκείνες που καλύπτονται από θαλασσινό νερό το βάθος του οποίου κατά τη ρηχά δεν υπερβαίνει τα έξι μέτρα. Ουσιώδη γνωρίσματα της μεταβατικής ζώνης που παρεμβάλλεται μεταξύ των μόνιμα κατακλυσμένων και των καθαρά χερσαίων περιοχών είναι η παρουσία υδροχαρούς βλάστησης και η ύπαρξη υδρομορφικών εδαφών, δηλαδή εδαφών που ανέπτυξαν ειδικά γνωρίσματα ως αποτέλεσμα της υψηλής υπόγειας στάθμης νερού. (Συνθήκη Ramsar, 1971).

Στο δήμο Λευκάδας έχουν καταγραφεί 13 μικροί και μεγάλοι υγρότοποι, συνολικού εμβαδού 5720.39 στρεμμάτων, οι οποίοι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του φυσικού τοπίου της, ενώ ταυτόχρονα πλήθος πουλιών και άλλων ειδών τρέφονται, αναπαράγονται ή ξεχειμωνιάζουν σε αυτά τα οικοσυστήματα. Η σημερινή κατάσταση των υγροτόπων, αυτών είναι αποτέλεσμα παραγόντων που δρουν εδώ και χρόνια στον ελλαδικό χώρο όπως οι κλιματικές αλλαγές, καθώς και οι κοινωνικό-οικονομικές συνθήκες του τόπου. Με εξαίρεση τον υγρότοπο: Λιμνοδεξαμενή Καρυάς, όλοι οι υπόλοιποι είναι φυσικοί.

Στη βάση δεδομένων της WWF Ελλάς καταγράφονται οι παρακάτω υγρότοποι:

ΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ

ΤΥΠΟΣ,  ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑ ΤΥΠΟ ΚΑΙ ΕΜΒΑΔΟΝ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ

Οι πολύ γενικές κατηγορίες οι οποίες εντοπίζονται στους υγροτόπους  δήμου Λευκάδας είναι οι εξής:

ΟΙ ΑΞΙΕΣ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ

Οι υγρότοποι έχουν πολλαπλές αξίες για τον άνθρωπο, διότι: η μεγάλη τους βιολογική ποικιλότητα είναι απαραίτητη για τη βελτίωση καλλιεργούμενων φυτών, αγροτικών ζώων και μικροοργανισμών, για ένα μέρος της επιστημονικής προόδου, ιδιαίτερα στην ιατρική, για πολλές τεχνολογικές καινοτομίες και για την ομαλή λειτουργία πολλών οικονομικών δραστηριοτήτων στις οποίες χρησιμοποιούνται ζωντανοί οργανισμοί, δίνουν νερό για ύδρευση και άρδευση, εμπλουτίζουν τους υπόγειους υδροφορείς, προστατεύουν από πλημμύρες, ενεργούν ως φίλτρα καθαρισμού ρύπων, μειώνουν τις ζημίες από παγετούς και καύσωνες, παράγουν αλιεύματα, συντηρούν θηράματα, δίνουν πλούσια τροφή σε αγροτικά ζώα,παρέχουν ευκαιρίες για αναψυχή, άθληση, οικολογικό τουρισμό, εκπαίδευση και έρευνα, είναι συνδεδεμένοι με την ιστορία, τη μυθολογία και την πολιτιστική παράδοση. (ΕΚΕΒΥ)

Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται στην ελληνική κοινωνία η τάση για υποβάθμιση των υγροτοπικών πόρων. Η τάση αυτή ισχυροποιείται όλο και περισσότερο από ασύνετες πρακτικές που ασκούνται στους υγροτόπους και τις λεκάνες απορροής τους. Η πορεία προς την αειφορική διαχείριση των υγροτοπικών  οικοσυστημάτων, δυσχεραίνεται από την ολοένα ασύμμετρη ανάπτυξη η όποια σε μερικές περιπτώσεις παίρνει τον χαρακτήρα ολικής καταστροφής (πχ στον όρμο Βλυχού όπου σχεδιάζεται η κατασκευή μαρίνας). Δεν έχουμε το δικαίωμα λοιπόν να αισιοδοξούμε, εφόσον διεξάγονται συντονισμένες προσπάθειες για την βίαιη μετατροπή του χαρακτήρα όλων των οικοσυστημάτων, ενώ οι  κοινότητες γύρω από τις φυσικές αυτές περιοχές ελάχιστα εμπλέκονται ενεργά στη διατήρηση και  την διαχείρισή τους.