Οι περιλήψεις των επιστημονικών εισηγήσεων του διήμερου αφιερώματος στη ΜΙΚΡΑΣΙΑ
Παρατίθενται οι περιλήψεις των επιστημονικών εισηγήσεων του διήμερου αφιερώματος στη ΜΙΚΡΑΣΙΑ, που διοργανώνει την Παρασκευή 11 Νοεμβρίου και το Σάββατο 12 Νοεμβρίου 2022, στην Αίθουσα Εκδηλώσεων και Συνεδριάσεων της Περιφερειακής Ενότητας Λευκάδας (Διοικητήριο, οδός Αντωνίου Τζεβελέκη), ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ ΛΕΥΚΑΔΑΣ και η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΕΥΚΑΔΑΣ, σε συνεργασία με την ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΘΕΩΡΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ και την Ιστοσελίδα Δημόσιας Ιστορίας CLIO TURBATA και με την υποστήριξη της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας.
Σπύρος Βρεττός, Συγγραφέας, Διδάκτωρ Φιλολογίας
Εναρκτήρια ομιλία: «Η Ιστορία της Μικρασιατικής Τραγωδίας ως ανεξίτηλον σημείον των μεταπτώσεων του «ιστορικού όλου».
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Το ιστορικό και ιδεολογικό περιβάλλον μέσα στο οποίο κινείται το γεγονός της Μικρασιατικής Τραγωδίας και η φιλοσοφική θεώρηση της Ιστορίας ως μια παγκόσμια, καθολική -τρόπον τινά- ανθρώπινη «ειμαρμένη». Υπογραμμίζεται το πνεύμα σοφίας και σύνεσης που εκπέμπει η Ιστορία, υποχρεώνοντας πάντα τη νόηση σε αναγωγές και συσχετισμούς, που διασυνδέουν το παρελθόν με το παρόν και με προεκτάσεις στο μέλλον.
Ηλίας Κ. Πετρόπουλος, Καθηγητής, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Πρόεδρος Τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών
«Ιωνία: χώρα σοφών και θεών. Μια ιστορική και αρχαιολογική περιήγηση».
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η χώρα της δυτικής μικρασιατικής ακτής αποτέλεσε από πολύ παλαιούς χρόνους πεδίο διεκδίκησης μεταξύ των λαών της Ανατολίας και του Αιγαίου. Αρχαιολογικά γνωρίζουμε ότι ήδη οι Μινωίτες από τον 16ο π.Χ. περίπου αιώνα είχαν δημιουργήσει κάποιες εγκαταστάσεις, τις οποίες αργότερα κατέλαβαν οι διάδοχοί τους στην κυριαρχία του Αιγαίου, Μυκηναίοι Έλληνες. Είναι η εποχή που τίθενται τα θεμέλια μιας μακραίωνης ελληνικής παρουσίας στην περιοχή αυτή, η οποία θα διακοπεί απότομα και βίαια με την καταστροφή του 1922. Από τα χρόνια του Ομήρου, από την στιγμή δηλαδή που έχουμε γραπτές μαρτυρίες, και μέχρι το πέρας της αρχαιότητας, η Ιωνία θα αποτελέσει έναν πολύ σημαντικό γεωγραφικό χώρο για την καλλιέργεια και την ανάπτυξη των τεχνών, των επιστημών και του ελληνικού πολιτισμού εν γένει. Η εισήγηση φιλοδοξεί να σταθεί σε ορισμένα πολύ χαρακτηριστικά σημεία που φωτίζουν, ίσως με μια νέα ματιά, τις απαρχές της ελληνικής ιστορίας που καθόρισαν την εξελικτική πορεία του ελληνικού μας πολιτισμού.
Γιάννης Μουρέλος, Ομότιμος Καθηγητής ΑΠΘ
«Η πρόσληψη της Μικρασιατικής εμπειρίας από έναν ιστορικό ερευνητή εκατό χρόνια μετά. Μια κατάθεση ψυχής»
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Επισκόπηση των μεθοδολογικών δυνατοτήτων και αγκυλώσεων της πραγμάτευσης, έναν αιώνα μετά, ενός κομβικού φαινομένου της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας με γνώμονα τους κανόνες της επιστημονικής δεοντολογίας: η διαχείριση του συγκινησιακού φορτίου, η απομυθοποίηση προσώπων και καταστάσεων, η αξιοποίηση των πρωτογενών πηγών, η αξιολόγηση των διεθνών διαστάσεων του Μικρασιατικού Ζητήματος, τα συνειδησιακά διλήμματα του ιστορικού ερευνητή κ.ά.
Γεώργιος Ν. Λεοντσίνης, Ομότιμος Καθηγητής Εθνικού και Καποδιστριακού
Πανεπιστημίου Αθηνών
«Κριτική προσέγγιση αδημοσίευτης αλληλογραφίας με σημείο αναφοράς τον Ύπατο Αρμοστή στη Σμύρνη, Αριστείδη Στεργιάδη, σχετική και με σχολικό εγχειρίδιο ιστορίας της Γ’ Λυκείου»
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Με την εισήγησή μου αναδεικνύω όψεις δημόσιας διαμάχης και διαλόγου αναφορικά με θεωρούμενες ως μονομερείς και μεροληπτικές επιλογές ιστορικών πηγών, που χρησιμοποιήθηκαν και σχετίζονται με τη συγγραφή σχολικού εγχειριδίου ιστορίας. Προσεγγίζω αντιδράσεις που προκλήθηκαν με αφορμή τη συγγραφή του σχολικού εγχειριδίου ιστορίας της Γ΄ Λυκείου με τίτλο Θέματα Νεότερης και Σύγχρονης ιστορίας από τις πηγές (έκδοση 1984) και αφορούσαν σε όσα περιλήφθηκαν σ’ αυτό για τον Ύπατο Αρμοστή στη Σμύρνη, Αριστείδη Στεργιάδη και την Μικρασιατική γενικότερα Εκστρατεία, κυρίως στη φάση της ατυχούς έκβασής της, τον Αύγουστο του έτους 1922.
Η με πρόταση του Υπουργού Παιδείας και του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (σημερινού Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής) υπηρεσιακή διαμεσολάβησή μου στη διαμάχη αυτή το έτος 1985, μού έδωσε τη δυνατότητα να γνωρίσω και βιώσω τις αντιδράσεις αυτές, καθώς, ύστερα από τον δημόσιο αντίκτυπο αυτών, κρίθηκε αναγκαίο από τον Υπουργό Παιδείας, Απόστολο Κακλαμάνη, να διαμορφωθεί επιστημονική άποψη, με στόχο ενδεχόμενες δυνατότητες τροποποίησης της συγκεκριμένης αφήγησης του Εγχειριδίου, που αφορούσε στο χαρακτήρα του Αρμοστή και στο υπηρεσιακό του έργο. Συγκεκριμένα, προτάθηκε η διαμόρφωση για το ζήτημα αυτό επιστημονικής άποψης, ύστερα από διαβίβαση σε μένα από το Υπουργείο Παιδείας και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο του σχετικού με το ζήτημα αυτό υπηρεσιακού φακέλου, προκειμένου να συνταχθεί αυτή και να τεθεί υπόψη του Υπουργού Παιδείας.
Με το κείμενό μου αυτό αναδεικνύεται ιστορική πληροφόρηση γύρω από τα γεγονότα, μέσω καταγεγραμμένων προφορικών μαρτυριών και αλληλογραφίας από πρόσωπα που τα βίωσαν. Επίσης, φωτίζονται περισσότερο αυτά, μέσω της αλληλογραφίας, που ανταλλάχθηκε την περίοδο των αντιδράσεων αυτών, μεταξύ και επιζώντων προσώπων της περιόδου της Μικρασιατικής Εκστρατείας και του Αρμοστή με αναφορές και για τον τελευταίο επίσκοπο Σμύρνης, Μητροπολίτη Χρυσόστομο Καλαφάτη και άλλους ιεράρχες, που είχαν οικτρό τέλος κατά τη φάση της ατυχούς έκβασής της. Αναδεικνύονται ειδικότερα όψεις της υφής και του περιεχομένου της σχετικής αφήγησης του σχολικού εγχειριδίου όπως και τα κριτήρια επιλογών από τον συγγραφέα του των παρατιθέμενων πηγών που παρατίθενται στο κείμενο αυτό του σχολικού βιβλίου για ενίσχυση της διδασκαλίας του μαθήματος της ιστορίας. Επισημαίνονται μεθοδολογικά ζητήματα του επιστήμονος ιστορικού, τα οποία και επηρεάζουν τη μεθοδολογία και τις πρακτικές του διδάσκοντος το μάθημα της ιστορίας όπως και τη συγγραφή και τη συγκρότηση της διδακτέας ύλης κάθε σχολικού εγχειριδίου ιστορίας.
Τα επιχειρήματα των αντιδρώντων, εστιάζουν σε μια θεωρούμενη ως μονομερή, επιλεκτική και ελλιπή χρήση πηγών και βιβλιογραφίας, που παρατίθενται συγκεντρωτικά σε οικεία θέση του βιβλίου ή στη ροή της αφήγησης, δεδομένα που μοιραία ορίζουν ορισμένη κατεύθυνση διδασκόντων και μαθητών στο μάθημα της ιστορίας. Στη βάση αυτών των επισημάνσεων, προσκομίζονται για το ζήτημα αυτό από τους επικριτές του βιβλίου πρόσθετη βιβλιογραφία, προφορικές μαρτυρίες και γραπτές πηγές. Στο παρόν κείμενό μου επιλέγονται οι όροι «Μικρασιατική Εκστρατεία» ή «Μικρασιατικός Πόλεμος», επειδή ορίζουν ακριβέστερα την υφή και τον χαρακτήρα της πολεμικής συγκυρίας και όχι «Μικρασιατική Καταστροφή», θεωρώντας πως ο όρος αυτός ευρέως χρησιμοποιήθηκε για να καταδείξει στην τελευταία φάση της το περιεχόμενο των πολύ δυσμενών εξελίξεων αυτής της εκστρατείας στη Μικρά Ασία χωρίς όμως να οριοθετεί αυτός και να περιλαμβάνει όλα τα στάδια της συγκυρίας. Ωστόσο σε μεγάλη κλίμακα στα κείμενα της διαμάχης που αναφέρομαι γίνεται χρήση του όρου «Μικρασιατική Καταστροφή».
Κοσμάς Κοψάρης, Δρ. Φιλολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, κριτικός λογοτεχνίας‒κινηματογράφου
«1922- Εκδοχές κριτικής προσέγγισης της απαγορευμένης ταινίας του Νίκου Κούνδουρου για την Μικρασιατική καταστροφή»
Αντικείμενο της συγκεκριμένης εισήγησης αποτελεί μια απόπειρα ερμηνευτικής χαρτογράφησης της ταινίας του Νίκου Κούνδουρου 1922, με θέμα την Μικρασιατική καταστροφή. Στην ομιλία αρχικά θα επισημανθεί η σπουδαιότητα της ταινίας ως σήμα κατατεθέν της κινηματογραφικής ωρίμανσης και της καλλιτεχνικής μεστότητας του κορυφαίου δημιουργού. Θα τονιστεί περαιτέρω η συνομιλία που επιχειρεί εδώ με την λογοτεχνία αλλά και την εστίασή του εφεξής σε νευραλγικές περιόδους της σύγχρονης ιστορίας.
Θα γίνει εκτεταμένη αναφορά στην πλοκή και την δράση της, στις κορυφαίες ερμηνείες των ηθοποιών, στα ειδικότερα γεγονότα που εξιστορούνται ως ένα γόνιμο απότοκο της επικοινωνίας της με το μυθιστόρημα Το νούμερο 31328 του Ηλία Βενέζη. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, θα παρατεθούν πολλά στοιχεία σχετικά με την εποχή κατά την οποία προβλήθηκε αλλά και τους ειδικότερους πολιτικούς λόγους και τις ιδιάζουσες ιστορικές συνθήκες που επέβαλαν την απαγόρευσή της μέχρι το 1982.
Θα αναλυθεί στη βάση της κριτικής της αποτίμησης ως αναπόσπαστο μέρος ενός ιδιοσύστατου όλου που συνέχει την σκηνοθετική οπτική του Κούνδουρου. Θα προσδιοριστεί ερμηνευτικά ως ένα ιδιαίτερο καλλιτεχνικό έργο που απηχεί μια ιδιαίτερη ιδεολογία και αισθητική συνυφασμένη τόσο με την δραματική αναπαράσταση της ιστορικής τραυματικής εμπειρίας όσο και με τον ανοιχτό, ενεργό και διαρκή αντίκτυπό της στο εκάστοτε τώρα. Θα αντληθούν εκείνες οι όψεις της που την καθιστούν διαχρονικά επίκαιρη σε πλήρη συνάρτηση με το ανεξίτηλο ιστορικό βίωμα που επιχειρεί να αναδείξει. Συνιστά μια ιδιαίτερη περίπτωση στην ιστορία του κινηματογράφου όπου η λογοτεχνία συναντά την ιστορία διαθλασμένες και οι δύο περιοχές σε μια «κινηματογραφική ελεγειακή ποίηση» που απηχεί μετανεωτερικές εγγραφές της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας στον σύγχρονο κόσμο. Το ιδεολογικό της φορτίο είναι τεράστιο στο οποίο εμπερικλείεται η έντονη διαμαρτυρία του σκηνοθέτη για οτιδήποτε κηλιδώνει την ελευθερία των λαών ως βάση της κοινωνικής εξυγίανσης και αρμονίας.
Το 1922 προβάλλει έναν ιδιαίτερο πολιτισμό που με την σαγήνη του εκτυφλώνει ως αέναος φάρος πνευματικότητας αλλά παράλληλα τολμά να τον αποδώσει ρεαλιστικά ως «σφάγιο» στο βωμό του πολιτικού κυνισμού. Ο Κούνδουρος στέκει επιδέξια στο ενδιάμεσο του αναπαριστώμενου ιστορικού αυτού σκιοφωτισμού, δεδομένου ότι στην ταινία συνυπάρχει αρμονικά το φως με το σκοτάδι, η ζωή με το θάνατο, η άνοδος με την πτώση, η λογική με την παράνοια. Με τον τρόπο αυτό, είναι εφικτό να κατανοηθεί σε βάθος όλο το φάσμα των σημασιακών αντινομιών που απεικονίζονται.
Μανόλης Γ. Σέργης, Ομότιμος Καθηγητής Λαογραφίας του Δ.Π. Θράκης
«Mνήμη τής καταστροφής της Σμύρνης, μέσα από μια ανέκδοτη αναφορά (Σεπτ. 1922) του Έλληνα Προξένου στη Νάπολη της Ιταλίας προς το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας, βασισμένη σε προφορικές μαρτυρίες Ελλήνων και Αρμενίων προσφύγων»
Περίληψη
Η εισήγησή μου βασίζεται σε μια ανέκδοτη Αναφορά του Γενικού Προξένου της Ελλάδας στην Νάπολη της Ιταλίας προς Υπουργείο Εξωτερικών στην Αθήνα, με ημερομηνία 29 Σεπτεμβρίου 1922. Η αναφορά βασίστηκε σε προφορικές μαρτυρίες των Ελλήνων προσφύγων και συνετάχθη δηλαδή 15 επακριβώς ημέρες μετά την καταστροφή της Σμύρνης! Άρα, πιθανότατα θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως η πρώτη καταγεγραμμένη Προφορική Ιστορία της καταστροφής της πόλης. Οι ατομικές μνήμες των πληροφορητών του Προξένου είναι ακόμη νωπές και η λεγόμενη συλλογική μνήμη για το γεγονός είναι αδιαμόρφωτη. Συνεπώς, με δεδομένο ότι σήμερα, 100 χρόνια μετά, η συλλογική μνήμη γι’ αυτό είναι πλέον παγιωμένη, μπορούμε εύκολα να συμπεράνουμε με ασφάλεια αν όσα μάς μεταφέρει η Αναφορά εναρμονίζονται με την επικρατούσα, ή αν, αντιθέτως, κάποια στοιχεία της παρεκκλίνουν από τα γνωστά και ευρέως αποδεκτά.
Βασικά θέματα της Αναφοράς που θα παρουσιασθούν είναι: 1. Οι ευχαριστίες προς τους Ιταλούς για τη φιλελληνική στάση τους 2. Οι πρώτες βιαιοπραγίες εἰς βάρος των Ελλήνων 3. Ο μαρτυρικός θάνατος του Μητροπολίτη Σμύρνης 4. Οι αγριότητες στην αρμενική συνοικία 5. Το θέμα της πυρπόλησης της Σμύρνης και 5. Οι περιπέτειες των χριστιανών κατοίκων στην πυρπολούμενη πόλη.
Παρασκευή Κοψιδά-Βρεττού, Διδάκτωρ Φιλολογίας, συγγραφέας
«Το γεγονός της Μικρασιατικής Καταστροφής. Οι λαϊκοί ποιητές της Λευκάδας ενώπιον της Ιστορίας»
Το φαινόμενο της λαϊκής ποίησης έχει μέχρι σήμερα μελετηθεί ποικιλοτρόπως. Η εμφάνισή του συνδέεται με τις πιο πρώιμες φάσεις καλλιτεχνικής έκφρασης του ανθρώπου και αντιμετωπίζεται ακαδημαϊκά ως ένα διαρκές πεδίο ερευνητικών και ερμηνευτικών προκλήσεων αλλά και ως συνεχιζόμενη αναζήτηση των σύγχρονων εξελικτικών του μεταμορφώσεων και προσαρμογών. Παρά τους επιμέρους προβληματισμούς πάνω στη γένεση, τις παραλλαγές, τους κοινούς τρόπους έκφρασης, τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα, την κοινωνική του λειτουργία, τα τελετουργικά του, τη διασύνδεσή του με άλλες τέχνες, τους οργανικούς φορείς του κ.λ.π. εξακολουθεί-και θα εξακολουθεί να έχει ενδιαφέρον η πρωτογενής διαδικασία ανακάλυψης λαϊκών ποιητών και του έργου τους.
Εδώ ακριβώς έρχεται να προστεθεί-με άλλα βέβαια ερευνητικά ερωτήματα-η διδακτορική εργασία του Σπύρου Βρεττού στο νησί της Λευκάδας, κατά την περίοδο 1900-1985 (Οι λαϊκοί ποιητές της Λευκάδας (1900-1985) ως κοινωνικό φαινόμενο (εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1991). Ο Σπύρος Βρεττός, με μια συστηματική, εξαντλητική επιτόπια έρευνα σε ολόκληρο το νησί θα «ανασκάψει» κυριολεκτικά την περιοχή, και θα ανακαλύψει 187 επώνυμους λαϊκούς ποιητές στο νησί της Λευκάδας, κατά την περίοδο 1900-1985). Στη συνέχεια ο ερευνητής διαμόρφωσε ένα συνεπές μοντέλο ερμηνείας του φαινομένου των λαϊκών ποιητών, με βάση το οποίο μπορεί να διερευνηθεί και να ερμηνευθεί γενικά το φαινόμενο.
Με την παρούσα εισήγηση -και με βάση τα λαϊκά ποιήματα της Λευκάδας που αναφέρονται στη Μικρασιατική Εκστρατεία και στην οδυνηρή της κατάληξη- θα ανιχνεύσουμε τη στάση των επώνυμων λαϊκών ποιητών της Λευκάδας απέναντι στο συγκεκριμένο γεγονός, στο προγενέστερο πολιτικο-κοινωνικό και ιδεολογικό περιβάλλον που το εξέθρεψε, και στις ανθρώπινες καταστάσεις και αξίες: αυτές που διακινούνται – ατομικά από τον ποιητή μεθερμηνεύοντας ωστόσο και συλλογικές στάσεις και συναισθήματα της κοινότητας.
Μαρία Ρούσσου, Προϊσταμένη Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας
«Μικρασιάτες πρόσφυγες στη Λευκάδα (1922-2022). Εκατό χρόνια αρχεία μνήμης και απόηχοι»
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Θα παρουσιασθεί απόσπασμα της έρευνάς μας για τους Μικρασιάτες που ήρθαν στη Λευκάδα από το 1922 και μετά, για όσους εγκαταστάθηκαν στην πόλη και στα χωριά. Μέσα από φωτογραφικό και αρχειακό υλικό καθώς και μαρτυρίες απογόνων θα προσπαθήσουμε να γίνει γνωστό το ίδιο το γεγονός αλλά και να προβληθεί (ακροθιγώς) η σημασία της συνύπαρξης διαφορετικών πολιτισμών και η συμβολή της στην πορεία προόδου του τόπου μας.
Μιχάλης Παπαδάκης, Εκπαιδευτικός, ποιητής
«Ο κούκος και τ’αηδόνι» του Εμμανουήλ Γιουβανόπουλου (Παρουσίαση βιβλίου)
Η μνήμη όπου και να την αγγίξεις πονεί.
Γιώργος Σεφέρης, 1900-1971
Όποιος δεν θυμάται το παρελθόν του, είναι καταδικασμένος να το ξαναζήσει.
George Santayana, 1863-1952, Ισπανοαμερικανός φιλόσοφος
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ-Περίληψη (Σύμφωνα με το πρόγραμμα, θα ακολουθήσει δημόσια συνέντευξη με τον συγγραφέα)
Ο Εμμανουήλ Γιουβανόπουλος, με το βιβλίο του αυτό, θέτει τον αναγνώστη, και ειδικά τον νεοέλληνα, προ των ευθυνών του. Τον καλεί να αφήσει την Αγία Ευκολία και τον γυάλινο κόσμο που ζει και να αγωνιστεί για μια καινούρια Ελλάδα, για έναν καλύτερο κόσμο. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο γνωρίζοντας την ιστορία του και τιμώντας τη μνήμη των νεκρών του, οι οποίοι περιμένουν τη δικαίωση. Οι ψυχές των ξεριζωμένων και των νεκρών της καταστροφής της Σμύρνης, του σμαραγδιού της Ανατολής, που αφέθηκαν στη μαύρη μοίρα τους από τους τότε κυβερνώντες, δεν θα ησυχάσουν όσο η προδοσία συνεχίζεται και προσπαθούν να μας αφυπνίσουν και μας προειδοποιούν ότι το κακό δεν αργεί να ξανασυμβεί.
Μέσα από τις σελίδες του ξεδιπλώνεται ένα ευρηματικό, φανταστικό ταξίδι πίσω στον χωρόχρονο, το οποίο εύστοχα ο συγγραφέας ονομάζει καρμικό (Κάρμα: στον Ινδουισμό είναι η πεποίθηση ότι κάθε πράξη έχει και μια ανάλογη συνέπεια στο μέλλον π.χ. μια καλή πράξη ανταμείβεται, ενώ μια κακή πράξη τιμωρείται), δεικνύοντάς μας ότι ενίοτε το πεπρωμένο μας καθορίζεται από τις πράξεις μας.
Μια χειμαρρώδης διήγηση, που καθώς τη διαβάζεις, καταπίνοντας τις αράδες δίχως ανάσα, θαρρείς και την ακούς ζωντανά από τα χείλη των ηρωίδων. Μέσα από τις εξαιρετικές ρεαλιστικές περιγραφές μεταφέρεσαι στη συνοικία Φασουλά, στην οδό των Ρόδων, με όλες τις αισθήσεις σου εν ενεργεία. Με ένα επιδέξιο ψυχογράφημα των ηρώων από τον συγγραφέα, ταυτίζεσαι μαζί τους, τους γνωρίζεις, μιλάς τη γλώσσα τους, τους νιώθεις, τους συμπονάς, αγωνιάς, βιώνεις κι ο ίδιος τον σεβντά τους. Τα ηθογραφικά και λαογραφικά στοιχεία της περιοχής παρουσιάζονται με απόλυτα φυσικό τρόπο και μετέχεις στα πανηγύρια, στις γιορτές, στους γάμους, στα έθιμα, όπως του Κλήδονα. Γεύεσαι τις σμυρναίικες λιχουδιές, γαληνεύεις με ανατολίτικα παραμύθια, συμπράττεις σε δεισιδαιμονίες και προκαταλήψεις, τρομάζεις με τις μεταφυσικές δυνάμεις και το υπερφυσικό, αφιονίζεσαι από τις ωμότητες και τελικά λυτρώνεσαι -ίσως και όχι-, από το προδιαγεγραμμένο τραγικό τέλος.
Ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί από όλους και ειδικά τους νέους μας.
Κάντε κλικ εδώ για το πρόγραμμα της διημερίδας σε μορφή αρχείου τύπου pdf.
