Βιβλιοπαρουσίαση: «Τι μ’ αραδιάιζ’ς», διηγήματα του Δημήτρη Βούρκα

Της Κατερίνας Λιβιτσάνου-Ντάνου

Διάβασα με συγκίνηση το βιβλίο «τι μ’ αραδιάιζ’ς» του αείμνηστου φίλου Δημήτρη Βούρκα, που κυκλοφόρησε το 2025 από τις κοζανίτικες εκδόσεις «Παρέμβαση» σε μια καλαίσθητη και επιμελημένη έκδοση !Δε χωράει αμφιβολία πως το βιβλίο αυτό επιβάλλεται να το διαβάσουν οι παλιότεροι, για να θυμούνται και οι νεότεροι (ειδικά οι συντοπίτες του), για να μαθαίνουν.

Ο Δημήτρης Βούρκας γεννήθηκε το 1939 και μεγάλωσε στην Κοζάνη. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και κατόπιν στην πόλη του Αγρινίου, όπου έζησε ως το θάνατό του το 2024. Είχε σημαντική προσφορά στα πολιτιστικά δρώμενα της περιοχής ως ένας από τους πρωτεργάτες της Κινηματογραφικής Λέσχης Αγρινίου και συνέβαλε με αξιόλογο έργο στο ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου. Πραγματοποίησε πολυάριθμες μουσικές εκπομπές σε τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς του Αγρινίου. Αρθρογραφούσε με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Μήκας Ελίμειος.

Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στη μνήμη του και όπως αναφέρεται στα προλεγόμενα (πρόλογο γραμμένο από την οικογένειά του) το βιβλίο «αναλάβαμε εμείς να φέρουμε σε πέρας, αφού ο ίδιος δεν μπόρεσε δυστυχώς να υλοποιήσει. Ο Δημήτρης Βούρκας γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κοζάνη. Οι γλαφυρές συζητήσεις στο κοζανίτικο γλωσσικό ιδίωμα από τους ανθρώπους της Κοζάνης γύρω του, τους φίλους και γνωστούς, τα θέματα με τα οποία καταπιάνονταν, το ιδιότυπο χιούμορ τους, καθώς και η αγάπη του για τη γενέτειρά του, τον ενέπνευσαν να συγγράψει μια σειρά ιστοριών και άρθρων, που δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς σε τοπικές εφημερίδες και μέσα κοινωνικής δικτύωσης».

Διαβάζοντας το βιβλίο, επιβεβαιώνονται όσα αναφέρονται στην εισαγωγή του, σελίδα 11 «ο Δημήτρης Βούρκας περιγράφει με νοσταλγικό ύφος, χιούμορ και οξυδέρκεια , χρησιμοποιώντας το πλούσιο λεξιλόγιο του τοπικού κοζανίτικου ιδιώματος, τις εμπειρίες και τις αναμνήσεις του, δίνοντας έμφαση στη φιλία και την κατανόηση του άλλου παρά τις πολιτικές και πολιτισμικές διαφορές της εποχής. Τα κείμενά του συγκροτούν μια πολυεπίπεδη και πολυσυλλεκτική αφήγηση με αναφορές σε τοποθεσίες, γεγονότα και πρόσωπα, διανθίζοντάς τα με προσωπικές αναμνήσεις και σκέψεις, κοινωνικές παρατηρήσεις και πολιτιστικά στοιχεία».

Η οικογένεια ευχαριστεί την Τάσα Σιόμου και την Ιωάννα Τσολάκη για την πολύτιμη βοήθειά τους στην έκδοση του βιβλίου. Στις σελίδες 71-74 και 130-133 παραθέτονται φωτογραφίες από τη ζωή του Δημήτρη Βούρκα, ενώ στο τέλος κάθε σελίδας υπάρχει λεξιλόγιο με την ερμηνεία λέξεων του κοζανίτικου ιδιώματος, για την κατανόηση του περιεχομένου από τον αναγνώστη.

Στις 186 σελίδες του καλογραμμένου και αξιόλογου αυτού βιβλίου διαβάζουμε τα κεφάλαια: Κατοχή – Εμφύλιος – Μετεμφυλιακά ( 15-38), Μετακατοχικά χρόνια στο Κιρμαργιό (39 – 54), Τοπογραφία Κοζάνης (55-70), Ηθογραφία της Κοζάνης (75 – 88), Φιλία – Κοζανίτικη αλληλεγγύη (89 – 98), Η ζωή του Θανασούλ’ (99 – 110), η σάτιρα για τις καιρικές συνθήκες στην Κοζάνη (111 – 120), θάνατος – μνημόσυνα με κοζανίτικο χιούμορ (121 – 129), συντάξεις – πολιτική σάτιρα (135 – 139), υγεία – κοζανίτικο χιούμορ (141 – 147), ο Αρίνταγας (148 – 161), σάτιρα για την ψηφιακή εποχή (163 – 174), σάτιρα για τη Δημόσια Διοίκηση (175 – 181), τυχαία συνάντηση μ’ έναν Κοζανίτη (183 – 186).

Ευχαριστώ από καρδιάς τη φίλη μου και σύζυγο του Δημήτρη Βούρκα Φωτεινή Δημάκη, που προσφέροντάς μου το βιβλίο με μια ζεστή αφιέρωση, μου έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα τον ψυχικό κόσμο του αείμνηστου φίλου Δημήτρη μέσα από τα κείμενά του ! Η αγάπη για την πατρίδα του και η επιστροφή σε αυτήν είναι ένα δείγμα γραφής του κοζανίτικου ιδιώματος στο απόσπασμα που ακολουθεί, σελίδα 65 «ξικίντ’σα κι γω να κατηφουρίζου τα’ς δρόμ’ τ’ς Νιάπουλης, κάθουμέστι σην πιριουχή του μισουκουμείου. Πώς γιόμουσιν σπίτια αυτή η πιριουχή αρά; Ιγώ τα’ θυμιούμι ήταν όλου χουράφια, τώρα γίν’γκιν αγνώριστ’.»…

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΛΙΒΙΤΣΑΝΟΥ ΝΤΑΝΟΥ