Σώστε το δάσος των Σκάρων!

Συνεδρίασε σήμερα, Κυριακή 20.7.2008 και ώρα 12:00, στο κοινοτικό κατάστημα της Νικιάνας, το Τοπικό Συμβούλιο Αλεξάνδρου, με θέμα το δάσος των Σκάρων και τη σωτηρία του από τα περιβαλλοντικά εγκλήματα που συντελούνται τα τελευταία χρόνια σ΄ αυτό το υπέροχο και εν μέρει ακόμη καταπράσινο δάσος, από την ανεξέλεγκτη και αποίμενη κτηνοτροφία. Στη συνεδρίαση παραβρέθηκαν ο Δήμαρχος Λευκάδας κος Φέτσης, ο υπεύθυνος αντιδήμαρχος κος Κόγκας, ο υπεύθυνος Αντινομάρχης κος Ρόκκος, ο επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Δημοτική Κίνηση Όλοι Για Τη Λευκάδα» και δημοτικός σύμβουλος κος Δρακονταειδής, που είχαν προσκληθεί, αρκετοί συγχωριανοί μας, καθώς επίσης και ένας εκ των κτηνοτρόφων που διατηρούν ζώα στο δάσος. Δεν γνωρίζω αν είχαν προσκληθεί επίσημα οι επικεφαλής των δυο άλλων παρατάξεων που εκπροσωπούνται στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Λευκάδας. Αν όντως είχαν προσκληθεί, θεωρώ απαράδεκτη στάση την απουσία τους.

Δεν θα σταθώ στο πολιτισμικό παρελθόν του δάσους των Σκάρων, που είναι σ΄ όλους, ιδιαίτερα στους κατοίκους των χωριών του Δ. Δ. Αλεξάνδρου, λίγο πολύ γνωστό. Έχω αναφερθεί γι΄ αυτό μερικώς και εν συντομία άλλη φορά στην προσωπική μου ιστοσελίδα (http://kolivas.de/fotodestages121.html). Ούτε στο γεγονός, ότι κάτω από άλλες προϋποθέσεις θα μπορούσε το δάσος των Σκάρων να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης και ενίσχυσης του κατ΄ εξοχήν ευαίσθητου τουριστικού προϊόντος, πόλο έλξης επισκεπτών και συνεπώς πλούτο για την τοπική κοινωνία. Εξάλλου, ένα συγκριτικό πλεονέκτημα για την οικονομία του τουρισμού στο νησί μας αποτελεί αναμφισβήτητα, πέρα από την εύκολη πρόσβαση, το πράσινο Λευκαδίτικο τοπίο, μέρος του οποίου είναι το δάσος των Σκάρων. Δεν θα αναφερθώ ούτε καν στις επιπτώσεις που έχουν οι αγροζημιές -απειλούνται καθημερινά αγροτικές καλλιέργειες- από την αποίμενη κτηνοτροφία στις κοινωνικές σχέσεις των κτηνοτρόφων με τους κατοίκους των θιγόμενων χωριών της περιοχής, γεγονός που τείνει να γίνει οξύ κοινωνικό πρόβλημα.

Θα σταθώ όμως λίγο στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που έχουν κατά την άποψή μου στο δάσος των Σκάρων η αποίμενη και ανεξέλεγκτη κτηνοτροφία. Επιπτώσεις που μπορεί ο καθένας εύκολα να διαπιστώσει, χωρίς να είναι ειδήμονας, αν κάνει μια βόλτα στο δάσος.

Υπάρχουν περιοχές -ευρύτερη περιοχή γύρω από την τοποθεσία «Μουσταφά» και αλλού- που έχουν ερημοποιηθεί. Η συγκεκριμένη τοποθεσία ήταν παλιότερα η βιτρίνα, ένα από τα ωραιότερα σημεία, του δάσους. Κρανίου τόπος είναι σήμερα. Η διάβρωση του εδάφους έχει φτάσει εκεί σε τέτοιο οριακό σημείο που μπορούμε κάλλιστα να μιλάμε για ερημοποίηση. Μόνο χαλίκια και πέτρες έχουν μείνει στο έδαφος που είναι αποψιλωμένο από χαμηλά φυτά, από κάθε είδους βλάστηση. Ο αέρας αφαιρεί κάθε χρόνο από τα ελαφρά και επιφανειακά χώματα τόνους εύφορου χώματος. Το έδαφος εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να συγκρατήσει τόσο νερό, κατά τους χειμερινούς μήνες, όσο ένα καλυμμένο έδαφος από φυτά και τύρφη. Έτσι επηρεάζονται αρνητικά και τα μεγάλα δέντρα.

Η βοσκοϊκανότητα άλλων περιοχών έχει φτάσει σε οριακό σημείο. Τα ζώα -αγελάδες, γουρούνια, κατσίκια, πρόβατα- κατατρώγουν οτιδήποτε βλαστίζει. Η βλάστηση και η αναπαραγωγή των φυτών καταστρέφεται και αργά ή γρήγορα κι αυτές οι περιοχές θα οδηγηθούν με μαθηματική ακρίβεια στην απερήμωση.

Θα ΄θελα τέλος να σταθώ στον αισθητικό βιασμό του περιβάλλοντος – είναι κι αυτό μέρος της περιβαλλοντικής υποβάθμισης-, στο βιασμό της αισθητικής του, που αναγκάζεται να υποστεί ο κάθε επισκέπτης-περιπατητής του δάσους, από τα συρματοπλέγματα που πνίγουν το βουνό -μέχρι και πλέγματα σιδήρου έχουν χρησιμοποιηθεί για περιφράξεις-, που καθιστούν προβληματική, αν όχι απαγορευτική, την είσοδο στις περιοχές που έχουν ανεξέλεγκτα και ετσιθελικά φραχτεί από κάποιους κτηνοτρόφους, λες και το δάσος να ήταν τσιφλίκι του πατέρα τους και που θυμίζουν εμπόλεμες ζώνες. Άσε που με αυτές τις περιφράξεις, με τα κάθε είδους πορτόνια που κλείνουν τους δρόμους και τα μονοπάτια, καθίσταται απαγορευτική η περιήγηση στο δάσος, η πρόσβασή του από διάφορα σημεία, από πατροπαράδοτα μονοπάτια, αν δεν γνωρίζει κάποιος που βρίσκονται τα πορτόνια-είσοδοι. Μου συνέβη προσωπικά σε πρόσφατο περίπατό μου στην περιοχή «Φρυνιά», σε ένα μικρό φαράγγι λίγο έξω από το χωριό Κολυβάτα. Αναγκάστηκα να διακόψω τον περίπατό μου και να γυρίσω πίσω, γιατί δεν μπορούσα να περάσω από το κλεισμένο με συρματοπλέγματα μονοπάτι που ήξερα από πιτσιρικάς, μιας και είχα την ατυχία να μην γνωρίζω που βρίσκεται το πορτόνι που θα μου επέτρεπε την είσοδο.

Οι εντυπώσεις μου τώρα από τα συμβάντα στη συνεδρίαση του Τοπικού Συμβουλίου:

1. Ήταν γενικό το αίτημα που εκφράστηκε από τους παρευρισκόμενους συγχωριανούς μου, που δεν ήταν και λίγοι, ότι έχει σημάνει εδώ και καιρό το καμπανάκι του κινδύνου, ότι θα πρέπει άμεσα να ληφθούν μέτρα για την προστασία του δάσους.
2. Μου προκάλεσε εντύπωση η στάση των εκπροσώπων των εμπλεκόμενων φορέων, της Δημοτικής Αρχής και της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Μου φάνηκε ότι έκαναν αγγαρεία, ότι ήρθαν στη συζήτηση παντελώς απροετοίμαστοι. Για όνομα του Θεού! Είναι δυνατόν να μην ξέρουν το ιδιοκτησιακό καθεστώς του δάσους των Σκάρων -πέρα από τις όποιες ιδιομορφίες, όσον αφορά στο ιδιοκτησιακό καθεστώς, που μπορεί να παρουσιάζουν γενικότερα τα Ιόνια Νησιά- τέσσερα χρόνια μετά τη μεταγραφή του κτηματολογίου στο υποθηκοφυλακείο. Ένα εξάλλου από τα πλεονεκτήματα της κατάρτισης του Εθνικού Κτηματολογίου είναι ότι διασφαλίζεται οριστικά και αμετάκλητα τόσο η ιδιωτική όσο και η δημοτική και δημόσια περιουσία και ότι αποτρέπεται έτσι η καταπάτησή της από κάθε λογής επιτήδειους. Οι αρμόδιοι, τέσσερα χρόνια μετά τη μεταγραφή δεν ξέρουν τίνος ιδιοκτησία είναι οι Σκάροι; Αναμφισβήτητα υπάρχουν ιδιωτικές ιδιοκτησίες στους Σκάρους, λίγες κατά την άποψή μου. Αλλά υπάρχει και το δάσος, που αποτελούσε εδώ και εκατονταετίες «δημόσια έκταση», δεν ξέρω αν είναι σωστός ο όρος αυτός, τόσο επί τουρκοκρατίας παλιότερα, όσο και επί ενετοκρατίας μεταγενέστερα. Για λίγο καιρό και με συμβολική τιμή αγοράς είχε περάσει ενδιάμεσα στο μοναστήρι του Αη Γιώργη.
3. Η μελέτη που ειπώθηκε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη για τη δημιουργία «χωριού», τουριστικού χωριού ή κάτι ανάλογου, με διανοίξεις ενδεχόμενα και ασφαλτοστρώσεις δρόμων, δεν νομίζω ότι είναι η δέουσα λύση για την περιβαλλοντική αναβάθμιση του δάσους. Τουναντίον μάλιστα.
4. Γενική εντύπωση προκάλεσε η επίδειξη από παρευρισκόμενο κτηνοτρόφο εγγράφου -δεν το είδα προσωπικά και δεν μπορώ να αποφανθώ επί του παρόντος- του Υπουργείου Γεωργίας, με υπογραφή όπως ειπώθηκε του κου Μπασιάκου, με το οποίο του παραχωρούνται συνολικά 3.500 στρέμματα (350 εκτάρια) ως χώρος εκτροφής στο δάσος των Σκάρων. Κι αυτό εν αγνοία, όπως πάλι ειπώθηκε, των αρμόδιων τοπικών φορέων. Δεν ξέρω, αλλά δεν μπορώ να το πιστέψω ως έχει.
5. Ουσιαστικές δεσμεύσεις δεν μου φάνηκε να πάρθηκαν, οπότε κατά τη γνώμη μου το όλο θέμα πρέπει να μείνει στην ημερήσια διάταξη. Η επόμενη συνάντηση για το θέμα αυτό να είναι καλύτερα προετοιμασμένη από τους αρμόδιους φορείς με σκοπό να δοθούν απαντήσεις στα ερωτήματα που προκύπτουν, αλλά και να βρεθεί επιτέλους μια λύση για το δάσος, η οποία θα παίρνει υπόψη τόσο το δημόσιο συμφέρον και την προστασία του περιβάλλοντος, όσο και την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας και τη διασφάλιση του εισοδήματος για αξιοπρεπή διαβίωση των κατά κύριο επάγγελμα κτηνοτρόφων. Θα πρέπει να αναμένουμε και τη μελέτη που έχει κάνει η Νομαρχία και η οποία, όπως ειπώθηκε, θα μας κοινοποιηθεί σύντομα.

Τελειώνοντας το κάπως μακροσκελές άρθρο θα ήθελα να αναφερθώ σύντομα στους λόγους που έδωσαν ώθηση στην αποίμενη και πολλές φορές «παρασιτική» επονομαζόμενη κτηνοτροφία, στον τόπο μας και στη χώρα μας γενικότερα. Με την αναθεώρηση του προγράμματος «Ατζέντα 2000» της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποσυνδέθηκε η επιδότηση από την παραγωγή. Η επιδότηση διαμορφώθηκε για ζώα κρεατοπαραγωγής στα 21 ευρώ ανά ζώο και στα ζώα μικτής παραγωγής, κρέατος και γάλακτος δηλαδή, στα 16,8 ευρώ ανά ζώο. Με την νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) πάγωσαν οι επιδοτήσεις στο μέσο όρο της τριετίας 2000-2002. Τι πάει να πει αυτό: Με την αποσύνδεση της παραγωγής δεν ενθαρρύνεται πλέον η παραγωγή κρέατος και γάλατος, δεν αισθάνονται την ανάγκη οι ιδιοκτήτες των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων να παράγουν περισσότερο κρέας και γάλα. Και τουλάχιστον μέχρι το 2013, οπότε και θα ισχύσει το καθεστώς της ενιαίας ενίσχυσης, επικροτείται «δια νόμου» η υπάρχουσα μορφή εκμετάλλευσης, η αποίμενη δηλαδή και ανεξέλεγκτη κτηνοτροφική εκμετάλλευση.

[Κάντε διπλό κλικ στις φωτογραφίες για να μεγεθύνουν]