Ο Διαμαντής και ο Μενέλαος – Αφιέρωμα σε δύο πλανόδιους φωτογράφους της προπολεμικής Λευκάδας
Γράφει ο Αιθεροβάμων…
Ο Διαμαντής και ο Μενέλαος
Α φ ι έ ρ ω μ α
σε δύο πλανόδιους φωτογράφους της προπολεμικής Λευκάδας
Οι οικογένειες τους ήλθαν στη Λευκάδα με την ανταλλαγή των πληθυσμών μετά την Μικρασιατική καταστροφή του 1922.
Εγκαταστάθηκαν στα «Προσφυγικά», μια σειρά ομοιόμορφα σπιτάκια κατά μήκος της σημερινής οδού Πεφανερωμένης.
Ο Διαμαντής Μόσχος και ο Μενέλαος Ιασωνίδης ήταν οι πρώτοι πλανόδιοι φωτογράφοι στη Λευκάδα πριν τον πόλεμο.
Ιστορικά πρόσωπα της πόλης για δεκαετίες, αφού το επάγγελμα και τα σύνεργα της δουλειάς τους έμοιαζαν στους απλούς ανθρώπους μαγικά.
Στην αρχή μια και δεν είχαν που να στεγάσουν το φωτογραφείο τους εγκαταστάθηκαν και οι δύο στη κεντρική πλατεία της πόλης κοντά στον Άγιο Σπυρίδωνα.
Έστησαν το τριπόδι με το μεγάλο κουτί και περίμεναν τους πελάτες τους.
Η μηχανή τους στηριγμένη στον τρίποδα, πίσω είχε ένα άνοιγμα μ’ ένα μακρύ μαύρο πανί σαν μανίκι, όπου ο φωτογράφος έβαζε το χέρι του και έκανε την εμφάνιση, τη στερέωση και φυσικά την εκτύπωση της φωτογραφίας.
Σύνεργά τους, ένα μαύρο πανί που κουκουλώνονταν οι ίδιοι για να μην «πάρει φως» η πλάκα, ένα στρογγυλό κουτί συνήθως από σαρδέλες παστές, ή ένα μικρό κουβαδάκι, που είχαν μέσα νερό για το πλύσιμο των φωτογραφιών.
Οι μπουρανέλοι της Χώρας έβλεπαν με απορία αυτά τα παράξενα κουτιά και τον φωτογράφο να στήνει τους ανθρώπους στη σειρά για τη φωτογράφηση.
Μούλοι καθώς ήταν στάθηκαν μια μέρα πίσω από κάτι βαρέλια έτσι που φαίνονταν από τη μέση και πάνω, ζητώντας «μια καλή φωτογραφία μπάρμπα!»
Έσκυβε ο ταλαίπωρος να βάλει το κεφάλι του μέσα στο κουτί και η μουλαρία καθώς αυτός δεν έβλεπε, κρύβονταν πίσω από τα βαρέλια.
Έτσι η φωτογραφία, που έβγαινε, είχε μόνο βαρέλια!
Ο φωτογράφος απογοητευόταν και η μούλοι διασκέδαζαν!
Ήταν μέρες που φόρτωναν στον ώμο τα σύνεργα και τράβαγαν στα χωριά για να βγάλουν κυρίως φωτογραφίες για ταυτότητες και σπάνια καμιά οικογενειακή φωτογραφία.
Η φράση «χαμογελάστε βγαίνει το πουλάκι» έχει μείνει παροιμιώδης.
Οι γυάλινες πλάκες αποτύπωσαν στην ασπρόμαυρη επιφάνεια τους χιλιάδες εικόνες, ανεκτίμητης αξίας που δυστυχώς μάλλον έχουν χαθεί.
Η αμοιβή συνήθως σε είδος, λίγο λαδάκι, κανένα αυγό, κανένα κοτόπουλο, ό, τι υπήρχε για ανταλλαγή.
Αργότερα ο ένας απόκτησε φωτογραφείο κοντά στη Αγία Παρασκευή ενώ ο άλλος έμεινε μόνιμα «υπαίθριος» πίσω στον περίβολο του Αγίου Σπυρίδωνα.
………………………………………………………………………………………………………….
Αυτό το επάγγελμα, του πλανόδιου φωτογράφου, που χάθηκε οριστικά περιγράφει ο λογοτέχνης μας Κώστας Φωτεινός :
|
Απόσπασμα από το πεζογράφημα «Η επιστροφή» (Ανήκει στο βιβλίο ΠΙΣΩ ΑΠ’ ΤΗΝ ΟΜΙΧΛΗ) |
| «… Στην εξορία είχε γνωρίσει κάποιο φωτογράφο. |
| Του’ χε πει πως θα του μάθαινε τη τέχνη. Μερακλής άλλωστε ήταν και η φωτογραφία θέλει μεράκι. |
| Θα φκιάσει λοιπόν μετά ένα μικρό στούντιο, μια μικρή βιτρίνα με τις πιο καλές του φωτογραφίες, ζευγάρια νιόνυμφων, νεαρούς μερακλήδες με όμορφα μουστάκια και σγουρά μαλλιά. |
|
Θα παραγγείλει επιταυτού κατάλληλο φωτογραφικό χαρτί και οι φάτσες θα’ ναι φωτογραφημένες μέσα σε καρδιές κι από κάτω θα’ ναι γραμμένο καλλιγραφικά «σ’ αγαπώ». Ωραία πράματα. |
|
Θα πάρει κι ένα ποδήλατο και με κρεμασμένη στον ώμο τη φωτογραφική του μηχανή θα γυρνάει στα πανηγύρια και στους γάμους. Τότε είναι που οι άνθρωποι θυμούνται το φωτογράφο. |
|
Το λοιπόν ωραία θα’ ναι, θα δεις ορέ Μαρίνο πως όλα θα πάνε καλά. Και στους γάμους θα πίνεις και το κρασάκι σου, μπαγάσα, θα σε κερνάνε και κανένα μεζέ. Κι εσύ με τη μηχανή θα λες «εδώ κοιτάτε το πουλάκι καλέ. Να το». Κι έτοιμη η φωτογραφία. Θα κάνεις και τα καλαμπούρια σου. «Το είδατε το πουλάκι; Αυτό ήτανε όλο!» ……………………………………………………………………………………… Νοίκιασε το μαγαζί του Γιαλούρη, το’ φκιαξε μόνος του, χωρίς πεντάρα βοήθεια από κανέναν. Έκλεισε ένα κομμάτι με χάρμποτ, το χρωμάτισε ωραία και καλά. Το υπόλοιπο το άφησε έτσι, τι να τον κάνει όλο το χώρο; |
|
Έφερε από την Αθήνα τα φωτογραφικά σύνεργα -αγορά με δόσεις- έστησε τους τρίποδές του κι έφτιαξε στο πίσω μέρος και το μικρό του στούντιο με ζωγραφισμένους κισσούς πάνω στον τοίχο και με μια ξύλινη κολονίτσα σε στυλ αρχαίας κολόνας. Δίπλα στη κολονίτσα μια παλιά ωραία καρέκλα νοικιασμένη. Στη βιτρινούλα οι φωτογραφίες, όπως ακριβώς τις φανταζόταν. Απάνω από τη πόρτα η επιγραφή: « Φωτογραφείο ο Μαρίνος». Γράμματα καλλιγραφικά πλάγια. |
|
Κι η δουλειά θα πήγαινε καλούτσικα φαίνεται, γιατί και το μαγαζάκι είχε πελατεία κι ο ίδιος έτρεχε σε γάμους και σε πανηγύρια…» |
Ο Αιθεροβάμων
ΜΠΡΑΒΟ! ΠΟΛΥ ΩΡΑΙΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ!
Να μου επιτρέψεις να προσθέσω στον τίτλο του υπέροχου αφιερώματός σου ….και της μεταπολεμικής Λευκάδας.
Ο δε Μενέλαος είχε και σφραγιδάκι σε ωοειδές σχήμα με τη …φίρμα
ΦΩΤΟ
Μ.ΙΑΣΩΝΙΔΗΣ
ΛΕΥΚΑΣ
που έβαζε πίσω από κάθε φωτογραφία.Δίπλα δε από τη σφραγίδα της ..φίρμας ανελλιπώς έβαζε με άλλο σφραγιδάκι την ημερομηνία.Η φωτογραφία π.χ. που κρατώ αυτή τη στιγμή στα χέρια μου γράφει -4 ΜΑΡ. 1962.Οι πλευρές δε της φωτογραφίας δεν ήταν ίσιες όπως στις σημερινές αλλά είχαν ωραίο σχέδιο καλλιτεχνικό. Το σπουδαιότερο: πενήντα χρονών φωτογραφίες και λές και τυπώθηκαν σήμερα, ολοκάθαρες.
Αγαπητέ αιθεροβάμονα με τα συχνά ταξίδια σου σε παλιές εποχές και μας γκυκαίνεις (με τις γλυκές θύμησες που έρχονται στο νού) αλλά και μας πικραίνεις (αθέλητη σύγκριση με το σήμερα).Χαρμολύπη κατά Ζουράρι.
Νάσαι καλά.
Καλοί μου ΦΙΛΟΙ τα σχόλια και οι προσθήκες σας είναι για μένα μεγάλη τιμή !
Είναι παρήγορο πως στον τόπο μας σε μια δύσκολη περίοδο , περισσεύει η ευαισθησία !
ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ