Όταν η Judith König (Ασπασία), εποπτεύουσα του προγράμματος της CFD στη Λευκάδα, απελάθηκε για «κομμουνιστική δράση και κατασκοπία»
Η ιδέα του βιβλίου «Die Vereinigten Staaten von Lefkas» («Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Λευκάδας»)
Η Judith König (Ασπασία) κατά την πρόσφατη επίσκεψή της στη Λευκάδα
Στο νησί μας, τη Λευκάδα, βρέθηκε η Judith König, η Ασπασία, όπως οι ντόπιοι την αποκαλούσαν, με αφορμή την εκδήλωση για την ονοματοθεσία του γεφυριού στο ρέμα του Ρουπακιά, στο δρόμο Νικολής-Άγιος Πέτρος, προς τιμήν της Therese Keller, κουκλοπαίχτριας και μέλους του προγράμματος (είχε πεθάνει τη χρονιά που αποπερατώθηκε η κατασκευή του γεφυριού), που κατασκευάστηκε το 1972 από την ομάδα της Ελβετικής «Χριστιανική Κίνησης Ειρήνης», στο πλαίσιο της «Δράσης Εξιλέωσης και Συμφιλίωσης» και της αναπτυξιακής βοήθειας προς την Ελλάδα. Η εκδήλωση ονοματοθεσίας έγινε την Κυριακή που μας πέρασε στον Άγιο Πέτρο.
Διάνοιξη δρόμου από την Ομάδα Βοήθειας της CFD
Η Judith König είχε την εποπτεία του προγράμματος, μέχρι την απέλασή της από την Χούντα των Συνταγματαρχών, για «κομμουνιστική δράση και κατασκοπία», ενώ συνέγραψε αργότερα, στο πλαίσιο των σπουδών της, μια εθνογραφική μελέτη με τίτλο «Die Vereinigten Staaten von Lefkas» («Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Λευκάδας»), που κυκλοφόρησε το 1971 σε βιβλίο (Judith König, «Die Vereinigten Staaten» von Lefkas, Veröffentlichungen des Seminars für Ethnologie, Bern 1971). Το βιβλίο αυτό βρίσκεται στο στάδιο της μετάφρασης και θα κυκλοφορήσει, με την υποστήριξη της συγγραφέως, από τη Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας, όπως προανήγγειλε η κα Μαρία Ρούσσου, προϊσταμένη της Βιβλιοθήκης, τη μέρα της εκδήλωσης.
Η Ομάδα Βοήθειας της CFD το 1962 στον Άγιο Πέτρο Λευκάδας
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πατέρας της Judith, δάσκαλος στο επάγγελμα, είχε ενεργή δράση στην πολιτική, ως μέλος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (τα κόμματα αυτά δεν μπορούν να συγκριθούν πλέον με τα ομώνυμά τους που λειτουργούν σήμερα), και είχε εκλεγεί πολλές φορές στο Δημοτικό Συμβούλιο της κωμόπολης Münchenbuchsee, στο καντόνι της Βέρνης, καθώς και στον καταναλωτικό συνεταιρισμό της περιοχής.
Η Ομάδα της Χριστιανικής Κίνησης Ειρήνης το 1968 στο Κομηλιό
Η ίδια η Judith και ο αδελφός της, ο Jürg, ακολούθησαν τα βήματα του πατέρα τους και έγιναν κι αυτοί δάσκαλοι. Η Judith, λοιπόν, έμενε στην Βέρνη, όπου εργάστηκε τρία χρόνια σα δασκάλα και το φθινόπωρο του 1960 έφυγε μαζί με την φίλη της Annemarie για την Ελλάδα. Συμμετείχαν σε ένα πρόγραμμα ανοικοδόμησης στο πλαίσιο της «Δράσης Εξιλέωσης και Συμφιλίωσης» της Ελβετικής «Χριστιανικής Κίνησης Ειρήνης» (Christliche Friedensdienst – CFD) στα Σέρβια, στη Βόρεια Ελλάδα, όπου υλοποιούνταν, κυρίως, από νεαρούς Γερμανούς. Η κωμόπολη αυτή είχε υποφέρει πολύ κατά τη διάρκεια του πολέμου. Εδώ ήταν που γνώρισε την Elisabeth Wegener.
Ήδη προτού αναχωρήσει για τα Σέρβια είχε ρωτηθεί από την Gedrud Kurz, συνιδρύτρια της CFD, εάν θα ήθελε να αναλάβει την διεύθυνση ενός νέου προγράμματος αναπτυξιακής βοήθειας στην Λευκάδα. Το νησί είχε επιλεγεί από την CFD ύστερα από πρόταση ενός μέλους της Ελλάδας στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών. Η Judith ανέλαβε με ευχαρίστηση την πρόκληση και ταξίδεψε την άνοιξη του 1961 αρχικά μόνη της στη Λευκάδα για να σχηματίσει μια ιδέα για την κατάσταση που επικρατούσε και να συνομιλήσει με τον Μητροπολίτη, τον Νομάρχη και τον διευθυντή της Γεωργικής Υπηρεσίας.
Προτού ακόμη έρθει στην Ελλάδα είχε μάθει σε ικανοποιητικό βαθμό τα Ελληνικά ώστε να μην χρειάζεται διερμηνέα κατά την διάρκεια αυτών των επαφών. Οι συζητήσεις κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το πρόγραμμα θα υλοποιούνταν στην νοτιοδυτική Λευκάδα που το είχε περισσότερο ανάγκη. Στον πυρήνα της περιοχής αυτής μια ιδιαίτερα φτωχή κοινότητα από τρία χωριά αποκαλούνταν σκωπτικά από τους ντόπιους «οι Ηνωμένες Πολιτείες» της Λευκάδας. Προτού ακόμη αποφασιστεί οριστικά για το πρόγραμμα η Judith είχε εκφράσει την επιθυμία να συμμετάσχει.
Τον πρώτο καιρό, την άνοιξη του 1962, οι δυο γυναίκες ήταν μόνες τους. Γρήγορα απόκτησαν την εμπιστοσύνη των ντόπιων κατοίκων. Κατόπιν ήρθαν δυο αγροτόπαιδα από την Ελβετία. Αργότερα η ομάδα μετρούσε μέχρι τα δέκα μέλη. Ασχολούνταν σε συνεργασία με τους ντόπιους, μεταξύ άλλων, με την ενίσχυση της γεωργίας, την κατ΄ οίκον εργασία, την υγεία και την οικιακή οικονομία. Όλοι δούλευαν για ένα μικρό χαρτζιλίκι. Στα επόμενα πέντε χρόνια η Judith υλοποίησε με αφοσίωση το πρόγραμμα της αναπτυξιακής βοήθειας, κερδίζοντας πολλούς φίλους και φιλενάδες.
Η Judith König με την προϊσταμένη της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Μαρία Ρούσσου
Αν ρωτούσα σήμερα, γράφει ο συγγραφέας, ένα γνωστό για το τι του έρχεται σαν πρώτο στη μυαλό όταν σκέπτεται την Judith η απάντηση θα ήταν, ίσως, η Ελλάδα. Η δουλειά τέλειωσε για την Judith ξαφνικά και απογοητευτικά όταν έγινε στις 21 Απρίλη του 1967 το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Ελλάδα. Την εποχή εκείνη της δικτατορίας και των καχυποψιών δεν θα διαρκούσε πολύ μέχρι να κατηγορηθεί, η Judith, για «κομμουνιστική δράση και κατασκοπία» και να απελαθεί χωρίς πολλή σκέψη από την Ελλάδα. Το φθινόπωρο του 1974, μετά την πτώση της δικτατορίας, είχε τη δυνατότητα να επισκεφτεί ξανά την ευλογημένη χώρα της.
Στην Ελβετία η Judith ξεκίνησε το φθινόπωρο του 1967 να σπουδάζει Κοινωνιολογία, Λαϊκή Οικονομία και Εθνολογία. Έγραψε μια εθνογραφική μελέτη με τίτλο «Die Vereinigten Staaten von Lefkas» («Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Λευκάδας»), που κυκλοφόρησε σε βιβλίο (Judith König, «Die Vereinigten Staaten» von Lefkas, Veröffentlichungen des Seminars für Ethnologie, Bern 1971). H πτυχιακή της εργασία είχε ως θέμα τον βραζιλιάνο παιδαγωγό Paolo Freire, ενώ η διδακτορική της διατριβή εκπονήθηκε σε ένα κοινωνικο-εκπαιδευτικό θέμα.
Στη συνέχεια η Judith εργάστηκε αρχικά στην προπαρασκευαστική βαθμίδα του Πανεπιστημίου Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο Άαραου, αργότερα στο Γραφείο Συντονισμού των Σχολών κατάρτισης Migros-Klubschulen στη Ζυρίχη και τέλος στην κεντρική διεύθυνση μετεκπαίδευσης εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στο καντόνι της Βέρνης. Ως αυτοαπασχολούμενη εργάστηκε, ύστερα από μετεκπαίδευση, ως επιβλέπουσα και σύμβουλος οργανισμών.
Σημείωση:
Τα στοιχεία λήφθηκαν από το βιβλίο «Mehr Gerechtigkeit wagen: autobiographische Collage» (LIT Verlag Münster), που έγραψε ο Klaus Hoppmann-König, σύντροφος της Judith König.
