Το αρχαίο λιμάνι των Οινιάδων

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της φυσικό-γεωλογικής εξέλιξης της περιοχής του Δέλτα του Αχελώου είναι το αρχαίο λιμάνι των Οινιάδων, μια αρχαία πόλη της Ακαρνανίας, χτισμένη κοντά στις εκβολές του Αχελώου.

Λειτούργησε κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. και έπαψε να λειτουργεί κατά τον 3ο αιώνα π.Χ. Σημαντικό ρόλο παίζει ο Αχελώος που αρχίζει να σχηματίζει με τις προσχώσεις του το νέο Δέλτα, με αποτέλεσμα ορισμένες περιοχές να μεταπίπτουν και πάλι σε ξηρά. Μια διαδικασία απόρροιας της γεωλογικής εξέλιξης που συντελείται κατά το τέλος της τελευταίας παγετώδους εποχής και την είσοδο της σύγχρονης θερμής μεσοπαγετώδους (Ολόκαινο), η οποία έγινε πριν από 18.000 χρόνια.

(Από το fb του Πάνου Καρούτσου, απ΄ όπου και οι φωτογραφίες).

Για τον αρχαιολογικό χώρο των Οινιάδων γράφει στη σελίδα «Οδυσσεύς» του ΥΠΠΟ η Δρ. Ολυμπία Βικάτου, αρχαιολόγος – Προϊσταμένη ΛΣΤ΄ ΕΠΚΑ:

Η αρχαία πόλη των Οινιαδών στο λόφο που σήμερα ονομάζεται Τρίκαρδος υπήρξε η δεύτερη σε μέγεθος και σπουδαιότητα πόλη των Ακαρνάνων μετά τη Στράτο. Ο αρχαιολογικός χώρος με έκταση περίπου 1.400 στρεμμάτων αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα δείγματα οργάνωσης και οχύρωσης των πόλεων της Αιτωλίας και της Ακαρνανίας, αλλά και του ευρύτερου ελλαδικού χώρου. Τα ερείπια δείχνουν με τον όγκο τους τη σημασία που πρέπει να είχε κάποτε η πόλη, με το τείχος της, την ακρόπολη, το θέατρο, τα νεώρια και το λιμάνι της. Όλα τα ογκώδη κτήρια της αγοράς και η οργανωμένη πόλη πρέπει να πήραν την οριστική τους μορφή μέσα στον 4ο αιώνα π.Χ. Από την αρχαία πόλη διατηρείται τμήμα του οικιστικού της ιστού (θεμέλια ιδιωτικών κατοικιών και δημόσιων οικοδομημάτων), το θέατρο, οι νεώσοικοι και τα λουτρά στο αρχαίο λιμάνι της πόλης, τα θεμέλια των οικοδομημάτων της αγοράς, ενώ εκτός των τειχών έχουν ερευνηθεί τάφοι του πλούσιου ανατολικού νεκροταφείου της.

Η διατήρησή της οχύρωσης είναι εντυπωσιακή και αποτελεί ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά δείγματα της αρχαίας οχυρωματικής τέχνης. Κτισμένη κατά το πολυγωνικό σύστημα, ακολουθεί τη διαμόρφωση του εδάφους και περιβάλλει την πόλη σε μήκος 6,5 χλμ. περίπου. Σήμερα διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση στο μεγαλύτερο μέρος της. Χωριστή οχύρωση περικλείει το λιμάνι και τα νεώρια της πόλης. Οι πύργοι που απαντούν κατά διαστήματα πιθανόν αποτελούν μεταγενέστερες προσθήκες. Οι δώδεκα συνολικά πύλες της πόλης περιλαμβάνουν μια αξιοσημείωτη ποικιλία τύπων, καθώς υπάρχουν τετράγωνες, αψιδωτές και θολωτές, που τις καθιστούν αυθύπαρκτα μνημεία οχυρωματικής αρχιτεκτονικής. Άλλοι πύργοι ήταν κτισμένοι κατά το πολυγωνικό σύστημα και άλλοι κατά το ψευδοϊσόδομο τραπεζιόσχημο. Το στοιχείο αυτό της συνύπαρξης πολυγωνικού τείχους με πύργους πολυγωνικής και ψευδοϊσόδομης τραπεζιόσχημης τοιχοποιίας συναντάται στις περισσότερες οχυρώσεις της Ακαρνανίας.

Μοναδικό μνημείο στην περιοχή και ένα από τα επιβλητικότερα της αρχαιότητας, λόγω της πολύ καλής διατήρησης τους, αποτελούν οι νεώσοικοι ή νεώρια, που είχαν προορισμό την ανάσυρση των πλοίων στο εσωτερικό τους, την επισκευή και παραμονή τους για ορισμένο διάστημα το χειμώνα. Βρίσκονται στα δυτικά του αρχαίου λιμανιού και περιβάλλονται στις τρεις πλευρές από το τείχος. Πρόκειται για στεγασμένο οικοδόμημα με κάτοψη σχήματος Π, το εσωτερικό του οποίου διαιρούσαν συμμετρικά πέντε κιονοστοιχίες από δεκαεπτά κίονες.

Το θέατρο των Οινιαδών είναι κτισμένο κοντά στην αγορά με θέα προς τις γύρω πεδινές εκτάσεις, την παλιά κοίτη του Αχελώου ποταμού και τις παράκτιες περιοχές. Η ύπαρξη του θεάτρου επιβεβαιώνει την ακμή της πόλης αυτής. Το κοίλου του θεάτρου, λαξευμένο στον γκρίζο τοπικό ασβεστόλιθο της περιοχής, είναι μεγαλύτερο από ένα ημικύκλιο και αποτελείται από είκοσι επτά σειρές εδωλίων, εκ των οποίων διατηρούνται μόνο δέκα εννέα (αρχικά θα πρέπει να ήταν είκοσι εννέα ή τριάντα). Οι θεατές προσέγγιζαν τις θέσεις τους μέσω δώδεκα κλιμάκων ανόδου (σήμερα είναι ορατές μόνο οι εννέα), οι οποίες χώριζαν το κοίλο σε έντεκα κερκίδες χωρίς διάζωμα. Το θέατρο έχει πολύ καλή ακουστική και χωρητικότητα που άγγιζε τους 5.500 θεατές. Στο θέατρο αναγνωρίζονται δυο οικοδομικές φάσεις που κυρίως σχετίζονται με ανακατασκευές του σκηνικού οικοδομήματος. Τέλος, στα νοτιοανατολικά του θεάτρου των Οινιαδών σε ένα φυσικά διαμορφωμένο πλάτωμα βρίσκονται τα οικοδομήματα της αγοράς. Έως σήμερα έχει διερευνηθεί σειρά οικοδομημάτων που ορίζουν τη βόρεια, τη νότια και τμήμα της ανατολικής πλευράς της.