Βιβλιοπαρουσίαση: «Κωδικός Γκάντερ»

Ένα βιβλίο για τον Ελληνοαμερικανό πράκτορα Αλέκο Γεωργιάδη, με την υπογραφή της Φωτεινής Τομαή

Ήταν καλοκαίρι του 1943, όταν έφτασε από το Κάιρο στο ελληνικό προξενείο στην Αδριανούπολη ένας διερμηνέας τον οποίο διαπίστευε στις τουρκικές αρχές η τότε ελληνική κυβέρνηση του Καΐρου.

Ήταν ο Έλληνας, Αμερικανός υπήκοος, Αλέξανδρος Γεωργιάδης, μετανάστης στις ΗΠΑ από το 1916 και στρατολογημένος από το 1942 στην OSS (Office of Strategic Services, πρόδρομο υπηρεσία της μετέπειτα CIA).

Από εκείνον τον Ιούλη και για τους επόμενους 30 μήνες ο «Αλέκος», όπως «πολιτογραφήθηκε» να τον φωνάζουν οι Έλληνες φίλοι του, πήρε μέρος σε μια σειρά επιχειρήσεις δολιοφθοράς κατά των δυνάμεων του Άξονα μέσα στην Ελλάδα, συνεργαζόμενος με το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ ειδικά στην περιοχή του Έβρου.

Τιμήθηκε αρχικά με το Χάλκινο Αστέρα Ανδρείας του αμερικανικού στρατού, ενώ πήρε επίσης και τη διάκριση της Λεγεώνας της Τιμής για την αποκάλυψη του δικτύου διπλών πρακτόρων «Ντόκγουντ». Αρνούμενος στη συνέχεια να δουλέψει για τη CIA, μετά το τέλος του πολέμου και με αφορμή τη συνεργασία του με το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ, βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα την περίοδο του Μακαρθισμού.

Με τον τίτλο «Κωδικός Γκάντερ», που υπογράφεται από τη Φωτεινή Τομαή, κυκλοφόρησε πρόσφατα στην Ελλάδα αυτή η συναρπαστική ιστορία, που σίγουρα αξίζει να διαβαστεί. Στη βιβλιοπαρουσίαση, που έγινε στις αρχές Δεκέμβρη, μίλησαν ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ Θανάσης Παφίλης, ο Ευάγγελος Βενιζέλος, βουλευτής του ΚΙΝΑΛ, και ο Νίκος Δένδιας, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ. Παραθέτουμε την τοποθέτηση που έκανε για το βιβλίο ο Θανάσης Παφίλης.

Με την αξία ενός ιστορικού ντοκουμέντου

Δεν χωρά αμφιβολία ότι το καλογραμμένο βιβλίο της Φωτεινής Τομαή, στηριγμένο στις ιδιόχειρες σημειώσεις του πρωταγωνιστή του και σε άλλες πηγές, έχει την αξία ιστορικού ντοκουμέντου. Αυτήν τη θέση καταλαμβάνει δικαιωματικά η προσωπική μαρτυρία, από τη στιγμή που αυτή διασταυρώνεται με σειρά τεκμηρίων.

Η απεικόνιση της πραγματικότητας δεν είναι μια απλή υπόθεση, ούτε επαρκούσε το χάρισμα της ψυχρής καταγραφής των δρώμενων, που εξάλλου χαρακτηρίζει έναν άνθρωπο ειδικής μυστικής αποστολής. Μέσα στη συνθετότητα και τη σκληρότητα των τότε γεγονότων, μαζί με το προηγούμενο, χρειαζόταν και η τιμιότητα.

Και οφείλουμε να υπογραμμίσουμε εξαρχής ότι ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, Αλέκος Γεωργιάδης, αντικρίζοντας τα γεγονότα κατάματα, τα καταγράφει με σεβασμό στην αλήθεια και ανυστερόβουλα.

Από μια σειρά συμπεράσματα που αναδεικνύει η αφήγησή του και η πένα της συγγραφέα, κρατάμε αρχικά το πρώτο βέβαιο: Ότι η αντικομμουνιστική προπαγάνδα και η διαστρέβλωση της Ιστορίας βρίσκουν αναπάντεχα έναν πολέμιό τους μη κομμουνιστή.

Το βιβλίο στέκεται σε βασικά γεγονότα της κατοχικής και του πρώτου διαστήματος της μετακατοχικής περιόδου. Θα μας επιτρέψετε να σταθούμε στα κατά τη γνώμη μας κυριότερα.

Το πρώτο είναι ο αγώνας και οι θυσίες του ΕΑΜ και του ένοπλου τμήματός του, του ΕΛΑΣ, εναντίον της τριπλής φασιστικής κατοχής. Ο Γεωργιάδης στέκεται υμνητικά στον ΕΑΜικό και ΕΛΑΣίτικο αγώνα, που συσπείρωσε στις γραμμές του τη συντριπτική λαϊκή πλειοψηφία.

Μάλιστα, δεν διστάζει να ομολογήσει ότι το ΕΑΜ ακολουθούσε περισσότερο από το 80% του λαού και ότι αν η ηγεσία αυτής της γιγάντιας δύναμης είχε βάλει ως στόχο την κατάληψη της εξουσίας, θα την είχε πάρει μέσα σε λίγες ώρες.

Κάνει αυτές τις διαπιστώσεις περιφρονώντας όλη τη βρώμικη επίθεση κατά του ΕΑΜικού αγώνα, που ανάμεσα σε άλλα περιλάμβανε και την κατασκευή πλαστών εγγράφων περί παράδοσης από το ΚΚΕ της Μακεδονίας – Θράκης στη σύμμαχο του Χίτλερ Βουλγαρία.

Καταγραφή με σεβασμό στην αλήθεια

Το δεύτερο στοιχείο είναι η αποδεδειγμένη υπονόμευση του ΕΑΜικού αγώνα από τη Μεγάλη Βρετανία, σε συνεργασία με τη συμμορία του Τσαούς Αντόν και τις βουλγαρικές αρχές, καθώς και σε συνεργασία με τις άλλες ταγματασφαλίτικες ένοπλες δυνάμεις και τους Χίτες του Γεωργίου Γρίβα.

Στον ακριβή ρόλο του τοποθετεί ο Γεωργιάδης και τον Γεώργιο Παπανδρέου, καθώς και τους απόντες αστούς πολιτικούς που εγκατέλειψαν την Ελλάδα και πήγαν στη Μέση Ανατολή, όπως και αυτούς που έμειναν εδώ ζώντας στην απραξία, την ώρα που ο λαός μάτωνε, πέθαινε από την πείνα, δυστυχούσε.

Του Τσαούς Αντόν, που το 1952 εκλέχτηκε βουλευτής Δράμας με το ψηφοδέλτιο του Παπάγου, δύσκολα θα βρει κανείς ακριβέστερη περιγραφή από αυτήν που δίνεται στο βιβλίο.

Βέβαια, όταν οι ωμότητες και οι προκλήσεις των βρετανικών υπηρεσιών εναντίον του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ περιγράφονται τόσο αδρά, χρειάζεται να απαντηθεί το ερώτημα, γιατί το ΚΚΕ και ο ΕΛΑΣ χαρακτήρισαν ως «τρομοκράτη» (χαρακτηρισμό που υιοθετεί και ο Γεωργιάδης) και εκτέλεσαν τον μέχρι τον Φλεβάρη του 1944 καπετάνιο του ΕΛΑΣ Έβρου, Οδυσσέα, ο οποίος τιμώρησε παραδειγματικά τους Βρετανούς του Μίλερ και τους εγχώριους συνεργάτες τους. Μένουμε εδώ, γιατί ο χρόνος και το θέμα της σημερινής εκδήλωσης δεν επιτρέπουν περισσότερη αναφορά σε αυτό το δραματικό κεφάλαιο.

Τρίτο: Ο Γεωργιάδης παραμένει αντικειμενικός και για το Δεκέμβρη του 1944. Ομοίως και για όσα ακολούθησαν μετά την υπογραφή της απαράδεκτης, όπως τη λέμε εμείς, Συμφωνίας της Βάρκιζας και τη «Λευκή Τρομοκρατία».

Μαρτυρίες που συγκλονίζουν

Σε πείσμα της πτωματολογίας, που γνωρίζει «άνθιση» και αυτήν τη στιγμή που συζητάμε, επιτρέψτε να αναφέρουμε το περιστατικό που περιγράφει στις σελίδες 206 και 207 του βιβλίου. Βρετανοί στρατιώτες είχαν πυροβολήσει ένα τσούρμο παιδιά, επειδή τραγουδούσαν τραγούδια του ΕΑΜ. Ο Γεωργιάδης πήρε με το τζιπ τα τραυματισμένα παιδιά και τα μετέφερε στο Νοσοκομείο «Παίδων», όπου χειρουργήθηκαν. Διαβάζουμε:

«Ακόμα και σήμερα που θυμάμαι αυτό το περιστατικό, ταράζομαι. Εκείνο όμως που έμαθα πολύ αργότερα και που με συνέτριψε, κυριολεκτικά, ήταν όταν ήλθα για πρώτη φορά μετά τον πόλεμο στην Ελλάδα το ΄65. Μας φιλοξενούσε μια ξαδέλφη μου στο Χαλάνδρι. Ένα μεσημέρι που ο Πήτερ έκοψε το χέρι του με μαχαίρι στην κουζίνα, τον πήγα στο «Παίδων» και, την ώρα που οι νοσοκόμες περιποιούνταν το τραύμα του, ρώτησα τον εφημερεύοντα γιατρό αν είχαν αρχεία περιστατικών από τον πόλεμο. Του εξήγησα από πού πήγαζε το ενδιαφέρον μου και ότι είχα υπηρετήσει ως Αμερικανός αξιωματικός στην Ελλάδα. Εκείνος επέστρεψε, κρατώντας ένα και μοναδικό χάρτινο κουτί. Σκέφτηκα πως δεν μπορεί να ήσαν μόνο αυτά τα αρχεία που είχαν, αλλά βάλθηκα να σκαλίζω τα χαρτιά πιο πολύ από ευγένεια. Κι εκεί ανακάλυψα εκείνο που ευχόμουν να μην είχα μάθει ποτέ! Την επόμενη του χειρουργείου, είχαν μπει Χίτες στο Νοσοκομείο κι είχαν εκτελέσει τα παιδιά στα κρεβάτια τους. Ορκίστηκα μετά από αυτό να μην ξανάρθω ποτέ στην Ελλάδα. Πήρα τον Πήτερ και γυρίσαμε στο Χαλάνδρι. Δεν είπα σε κανέναν τίποτε, ούτε στη γυναίκα μου. Έκανα μέρες να βάλω μπουκιά στο στόμα μου».

Τέλος, εξαιρετικής σπουδαιότητας είναι οι συνεχείς αναφορές του βιβλίου στην αντίθεση ΗΠΑ – Μεγάλης Βρετανίας, ενώ ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος διαρκούσε. Πρόκειται για τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, όπως τις λέμε οι κομμουνιστές. Η αιτία της μεταξύ τους διαπάλης ήταν ο περιορισμός της βρετανικής επιρροής στην Ελλάδα από την άφιξη των ΗΠΑ, που έως τότε δεν είχαν πατήσει το πόδι τους στα Βαλκάνια.

Η αντίθεση ΗΠΑ – Μ. Βρετανίας απέκτησε ήσσονα σημασία και για τις δυο πλευρές, αφού ως κύριος αντίπαλος αντιμετωπίστηκαν οι δυνάμεις του Άξονα, ωστόσο ήταν μια αντίθεση που συνυπήρχε με άλλες στο συνολικό πλέγμα των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων για κυριαρχία.

Σε αυτό το πλαίσιο, δεν είναι μικρής σημασίας η αναφορά του Γεωργιάδη, ότι εταιρείες αμερικανικών συμφερόντων έκαναν δουλειές με τη Γερμανία του Χίτλερ και μάλιστα ότι ο Άβερελ Χάριμαν ήταν εκείνος που σύστησε την οικογένεια Τίσεν στον Γερμανό δικτάτορα. Ως γνωστόν, οι Τίσεν, οι Κρουπ κ.ά. στήριξαν τον Χίτλερ οικονομικά.

Χρήσιμα συμπεράσματα

Από τη δεκαετία του 1940 το ΚΚΕ έχει αντλήσει πολλά συμπεράσματα. Αναλυτικά θα τα βρει καθένας και καθεμία στο Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, 1918-1949, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή». Επιτρέψτε μου εδώ να θέσω κάποια από αυτά.

1) Οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, που οδήγησαν σε δυο παγκόσμιους πολέμους, συνεχίζονται και σήμερα με μεγάλη οξύτητα, ανεξάρτητα από τις αναδιατάξεις των συμμαχιών που έχουν συντελεστεί και συντελούνται. Ο πόλεμος για την κυριαρχία βρίσκεται στο DNA του καπιταλιστικού συστήματος. Δεν οφείλονται οι πόλεμοι σε νοοτροπίες ακραίες ή πολύ περισσότερο σε σχιζοφρενείς ηγέτες. Η κατάσταση σήμερα είναι πολύ πιο επικίνδυνη για τους λαούς, με δεδομένο και το ότι δεν υπάρχει η Σοβιετική Ένωση.

2) Το ΚΚΕ πρωτοστάτησε στα χρόνια της Κατοχής στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, όμως οι στρατηγικές του ανεπάρκειες έγιναν αιτία να μη θέσει κατά την Απελευθέρωση στην ημερήσια διάταξη την εγκαθίδρυση της εργατικής εξουσίας. Αντίθετα, ακολούθησε το δρόμο της λεγόμενης εθνικής ενότητας και της «ομαλής δημοκρατικής εξέλιξης», με την αυταπάτη ότι η τεράστια δύναμή του θα μπορούσε να την επιβάλει. Το λάθος βρίσκεται στο γεγονός ότι η αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων, υπέρ της αστικής τάξης, δεν μπορούσε παρά να γίνει από την πλευρά της μόνο με τη φωτιά και το σίδερο. Εθνική ενότητα σε μια ταξική κοινωνία δεν μπορεί να υπάρξει.

3) Ο φασισμός δεν αντιμετωπίζεται ριζικά και αποφασιστικά με τα λεγόμενα προοδευτικά μέτωπα, όπως σήμερα ακούμε από διάφορες πλευρές. Ο φασισμός είναι ιδεολογία της αστικής τάξης, που την υιοθετεί όταν θεωρεί ότι η κοινοβουλευτική μορφή άσκησης της κυριαρχίας της επιβάλλεται να αντικατασταθεί με τη μη κοινοβουλευτική. Και τανάπαλιν. Το φασισμό τον τρέφει η αντιλαϊκή πολιτική και μπορεί να τον αντιμετωπίσει ριζικά μόνο ο ενωμένος λαός που θα παλέψει για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου.

(902.gr)