Ξενάγηση στο Κάστρο της Λευκάδας (Μέρος 1)

Του Μπάμπη Λάζαρη

Το κάστρο από τη Google Earth

Η λέξη «κάστρο» προέρχεται από το λατινικό castrum (πληθυντικός: castra) που χρησιμοποιούσαν οι Ρωμαίοι για να περιγράψουν κάθε είδος στρατιωτικής εγκατάστασης και στρατόπεδα. Οι Βυζαντινοί κληρονόμησαν τον όρο castrum, τον ελληνοποίησαν και σαν «κάστρο» τον κληροδότησαν στην Νέα Ελληνική γλώσσα.

Οι Ρωμαίοι επίσης χρησιμοποιούσαν από το 2ο αιώνα τη λέξη burgus (που προέρχεται από το Ελληνικό Πύργος) για τα μικρά φρούρια που ήταν εγκατεστημένα σε όλη την επικράτειά τους. Αυτά τα φρούρια με τον καιρό εξελίχθηκαν και κάποια στιγμή κατέληξαν να είναι ολόκληρα πολεοδομικά συγκροτήματα. Ο όρος «πύργος» δεν ήταν πλέον επαρκής και άρχισε να χρησιμοποιείται η λέξη castellum.

Το «castellum» είναι υποκοριστικό του castrum. Από τη λέξη αυτή προέρχονται οι περισσότερες δυτικοευρωπαϊκές λέξεις για το κάστρο: το αγγλικό «castle», το γαλλικό «chastel» που έγινε «château», το ιταλικό «castello» αλλά και το νεοελληνικό «καστέλι» (ή «καστέλλι») που είναι μάλλον κατάλοιπο της Ενετοκρατίας.

Η βορεινή πλευρά του Κάστρου

Το κάστρο της Αγίας Μαύρας, που δεσπόζει στην είσοδο του νησιού της Λευκάδας είναι ένα από τα πιο επιβλητικά μεσαιωνικά κτίσματα στην Ελλάδα και αποτελεί πρότυπο οχυρωματικής τέχνης εκείνης της εποχής.

Το εσωτερικό του Κάστρου

Είναι θεμελιωμένο πάνω σε χερσόνησο που βρίσκεται μεταξύ Λευκάδας και Ακαρνανίας και καταλαμβάνει έκταση περίπου 25.000 τετραγωνικών μέτρων διαθέτοντας πλούσια πολεμική ιστορία καθώς πολιορκήθηκε συνολικά 12 φορές στους 7 αιώνες της ύπαρξής του.

Η νότια πλευρά του Κάστρου

Η πρώτη φρουριακή κατασκευή ολοκληρώθηκε το 1302 μ.Χ. από τον Ιωάννη Ορσίνι, (Giovanni Orsini) όταν πήρε τη Λευκάδα ως προίκα για το γάμο του με την κόρη του Δεσπότη της Ηπείρου Νικηφόρου του Α”. Αρχικά ήταν ένας στρατιωτικός σταθμός μικρού μεγέθους με μικρό αριθμό υπερασπιστών.

Η ανατολική πλευρά του Κάστρου

Το 1362 ο Λεονάρδος Α’ Τόκκος (Leonardo I Tocco, κόμης Κεφαλληνίας και Ζακύνθου), με τη βοήθεια των εξεγερμένων κατοίκων προσάρτησε το νησί στην επικράτειά του. Οι πρώτες μικρές αλλαγές στο κάστρο γίνονται περίπου το 1395 από τον Κάρολο Α’ των Τόκκων και περιλαμβάνουν διπλά τείχη σε όλες τις πλευρές του, πλην αυτής που έχει απέναντι την Ακαρνανία, προσθήκη επιπλέον προμαχώνων και 8 κανονιών που στόχευαν προς το Ιόνιο πέλαγος.

Η δυτική πλευρά του Κάστρου