Οι κουτσούνες και το έθιμο της Πρωτοχρονιάς (του Παναγιώτη Σκληρού)

Γράφει ο Παναγιώτης Σκληρός

Οι κουτσούνες είναι αυτές οι μεγάλες κρεμμύδες με τα τεράστια πράσινα φύλλα και το χοντρό βολβό.

Τα χωράφια κυρίως τα υγρά είναι γεμάτα απ΄ αυτές. Είναι όμορφα φυτά, ζωηρά και καταπράσινα και βγάζουν ένα πανύψηλο, περήφανο λουλούδι που μοσχοβολάει. Πολλαπλασιάζεται από μόνο του και πολύ εύκολα. Θυμάμαι που χρησιμοποιούσαμε στο χωράφι τα φύλλα της (τα διπλώναμε σαν χωνί) για να πίνουμε τρεχούμενο νερό από το καθαρό ρυάκι, όταν είμαστε για ελιές ή να τα κάνουμε χωνί να στέλνουμε τη φωνή μας πιο μακρυά.

Αυτές λοιπόν οι κουτσούνες είναι και τα τυχερά φυτά της πρωτοχρονιάς. Πιστεύουμε δεν πιστεύουμε στα έθιμα όλοι, λίγο πολύ, ξεριζώνουμε, φυτεύουμε ή αγοράζουμε μια κουτσούνα αυτές τις μέρες που αλλάζει ο χρόνος. Και μάλιστα παρατηρούμε αν «έριξε» η περυσινή που είναι σε καμιά ασήμαντη γωνιά, αν ζωντάνεψε δηλαδή, δείγμα ότι ήταν τυχερή και το σπίτι θα έχει τύχη.

Την πρωτοχρονιά συνηθίζεται πολλά άτομα να κρεμούν την κρεμμύδα στα σπίτια τους και να την φυλάνε όλο το χρόνο για προστασία, καλή τύχη και υγεία.

Πρόκειται για ένα πανάρχαιο έθιμο καλοτυχίας και υγείας που αναφέρεται ήδη από τον 6 ο αιώνα π.Χ….

Λέγεται ότι και ο ίδιος ο Πυθαγόρας κρεμούσε την κρεμμύδα μπροστά από την πόρτα του σαν αλεξιφάρμακο…

Μερικοί περνούν από την αγορά, λένε «χρόνια πολλά» και δίνουν από μια κουτσούνα για το καλό, παίρνοντας φυσικά ένα φιλοδώρημα. Είναι καθαρές και μάλιστα ο βολβός είναι τυλιγμένος με..ασημόχαρτο.

Στο χωριό μου, στη Βασιλική, κουτσούνες γύριζε κι έδινε στα σπίτια ο μπάρμπα Νίκος ο Μερκούρης που τον θυμάμαι ίσα ίσα. Τραγουδούσε δε με τον δικό του τρόπο και τα κάλαντα κάθε πρωτοχρονιά. Ήταν ένα αδύνατος πολύ συμπαθής μπαλωματής που έμενε σε μια μπαράκα αλλά ήταν τόσο καλοκάγαθος που όλοι τον δέχονταν και του έδιναν φιλοδώρημα κι ας ήταν δυό βήματα παραπέρα τα χωράφια με τις κουτσούνες.

Τα έθιμα να τα κρατάμε για να μας «κρατάνε» τη μνήμη και τον πολιτισμό μας ζωντανό.

Καλή σας χρόνια, με υγεία παν απ΄ όλα.