Η επιδημία χολέρας στα 1850 στην Κεφαλονιά και η συμπαράσταση των Λευκαδιτών
Στα 1850 μία επιδημία χολέρας παρουσιάστηκε από τον Ιούλιο μέχρι τον Νοέμβριο στην Κεφαλονιά. Η προέλευσή της ήταν άγνωστη. Ίσως προήλθε από την Μάλτα (Μελίτη). Η επιδημία εμφανίστηκε στο Αργοστόλι από τον Ιούλιο μέχρι τις 26 Οκτωβρίου και στο Ληξούρι από τις 8 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 15 Νοεμβρίου. Συνήθως ο θάνατος επέρχονταν μέσα σε δύο ημέρες. Σε μερικές περιπτώσεις μόνο μέσα σε έξη ή εννέα ώρες. Κατά την επιδημία αυτή πέθαναν 992 άτομα. («Η νοσηρότητα του ελληνικού πληθυσμού στα Επτάνησα (15ος -19ος αιώνας), «Ιατρικά Χρονικά Βορειοδυτικής Ελλάδας», Τόμος 14ος, Τεύχος 1ο).
Το Υγειονομείο στη Λευκάδα
Στο υπ΄ αριθμό 17 φύλλο της 5ης Οκτωβρίου 1850 η εφημερίδα της Κεφαλονιάς «Ο ΧΩΡΙΚΟΣ» γράφει μεταξύ άλλων για την επιδημία της χολέρας:
«Τρομερά και καταστρεπτική μάστιξ καταθλίβει, προ δύο περίπου μηνών, τον πολυπαθή λαόν της Κεφαλληνίας, και η μάστιξ αύτη νέας και βαθείας πληγάς επέφερε και καθημερινώς επιφέρει εις την ταλαίπωρον ημών πατρίδα. Εκατοστάδες άνθρωποι κατά το βραχύ τούτο διάστημα, έγειναν θύματα της επικρατούσης θανατηφόρου νόσου. Κοινότητες πολλαί απεδεκατίσθησαν από τον σκληρόν δρέπανον βιαίου θανάτου και εις την ακμήν έφθασαν του να ερημωθώσιν εξ ολοκλήρου…
Ό,τι θέλει ήδη μας επασχολήσει είναι, αν η εξουσία η διέπουσα τα πράγματά μας, είτε κεντρική είτε τοπική, μετεχειρίσθη τα κατάλληλα προφυλακτικά μέτρα προς αποφυγήν της νόσου, πριν αύτη επέλθη· και αν, επελθούσης ήδη, ενήργησε πρεπόντως προς απομάκρυνσιν και κατάπαυσίν της.
Καθ΄ όσον μεν αφορά την αποφυγήν της νόσου, όχι μόνον κανέν μέτρον προφυλακτικόν η κυβέρνησις δεν παρεδέχθη, αλλ΄ απεναντίας τα πράγματα εναργώς μαρτυρούσιν, ότι, εκ μεγίστης και δυσεξηγήτου απονοίας, κατέστη ένοχος την εις τον τόπον εισάξεως και διαδόσεως της νόσου ταύτης…».
Σύμφωνα με τα στοιχεία για την «κατάσταση της χολέρας» που δημοσιεύει στο ίδιο φύλλο η εφημερίδα από τις 9 Αυγούστου μέχρι της 29 Σεπτέμβρη είχαν αρρωστήσει 1.250 άτομα και είχαν πεθάνει στο ίδιο διάστημα 590 άτομα.
Το παράδειγμα της Κέρκυρας και της Ζακύνθου που είχαν ήδη προστρέξει για οικονομική στήριξη των δεινοπαθούντων Κεφαλονιτών θα ακολουθήσει και η Λευκάδα, στην οποία συστάθηκε ερανική επιτροπή η οποία συγκέντρωσε περίπου 300 τάλληρα (250 δίστηλα) που τα απέστειλε στην Κεφαλονιά για να διανεμηθούν μεταξύ των πληγέντων από την επιδημία.
Γράφει η εφημερίδα στο υπ΄ αριθμό 22 φύλλο της 15ης Νοεμβρίου 1850:
ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑΙ ΛΕΥΚΑΔΙΩΝ
Εις την γενναίαν άμιλλαν των αδελφών νήσων, υπέρ πάσης δυνατής των εκ της καταστρεπτικής μάστιγος της χολέρας προκυψάντων δεινών εις την πολυπαθή ημών νήσον, όχι ολιγώτερον των άλλων επροθυμοποιήθη και η αείποτε αναδειχθείσα γενναία Λευκάς.
Εσχάτως απεστάλη εκείθεν επιστολή, πλήρης γενναίων και αδελφικών προς τον λαόν της Κεφαλληνίας αισθημάτων, δια της οποίας ειδοποιείται το Δημοτικόν Κατάστημα περί της προσεχούς αποστολής 300 ταλλήρων επί του παρόντος, ίσως δε και άλλων ακολούθως, εις βοήθειαν των ενδεών.
Το Δημοτικόν Κατάστημα, επί σκοπόν ακριβούς και δικαίας τούτων διανομής, έσπευσεν αμέσως, συνελθόν εις έκτακτονν συνεδρίασιν, να συστήση επί τούτω επιτροπήν, συγκειμένην υπό των πολιτών, Δημητρίου Δαυή και Παναγή Θεοφιλάτου, μελών του Καταστήματος, Θεμιστοκλέους Τσιμάρα και Νικολάου Τζάνη, εκτός του Καταστήματος, και τους εκ της πόλεως Ληξουρίου ευλαβεστάτους, ιερέα Μαρίνον Βάρλαν και ιερέαν Γεράσιμον Καλόν.
Ευχαριστούντες, εν ονόματι της Κεφαλληνίας, τους αδελφούς Λευκαδίους δια τα γεναία αισθήματά των, σπεύδομεν να δημοσιεύσωμεν την επιστολήν των, μη δυνάμενοι, δια το στενόν του φύλλου, να δημοσιεύσωμεν επίσης την προς αυτούς σταλείσαν απάντησιν εκ μέρους του Δημοτικού Καταστήματος.
Η επιστολή που έστειλαν οι Λευκάδιοι είχε ως εξής:
ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ
Εκ Λευκάδος, τη 3 Οκτωβρίου 1850
Κύριοι,
Αδελφικόν και ευγνωμοσύνης ενταυτώ εκπληρούντες και οι Λευκάδιοι καθήκον, ήρχισαν συνεισφοράν υπέρ των αδελφών των Κεφαλλήνων, των ένεκα της συμβάσης εις την νήσων των νόσου δυσχερούντων. Ο έρανος ήδη φθάνει περί τα 300 τάλληρα, και είναι ελπίς να προβή επί πλέον αυξάνων.
Αν και ως εκ των τοπικών περιστάσεων η προσφερόμενη αύτη βοήθεια αποβαίνη μικρά, απέναντι της βαρύτητας των δυστυχημάτων άτινα την προκαλούσιν, οι Λευκάδιοι μολονούτο πεποίθασιν, ότι οι αδελφοί αυτών Κεφαλλήνες θέλουσι την δεχθή ευμενώς, αφορώντες μάλλον εις το των προσφερόντων αίσθημα, δι΄ ου προθυμοποιούνται οι Λευκάδιοι ν΄ ανταποκριθώσι και εις τον αδελφικόν δεσμόν και εις την προς αυτούς αείποτε δειχθείσαν και υπό των Κεφαλλήνων συμπάθειαν.
Αναλαβόντες εν τοσούτω οι υποφαινόμενοι την διεύθυνσιν του εράνου, κρίνομεν κατάλληλον να απευθυνθώμεν προς υμάς, Κύριοι, παρακαλούντες να μας αναγγείλητε δια της επιστροφής, ει δυνατόν, του ατμοπλοίου, τινι τρόπω νομίζετε αρμοδιώτερον να διαβιβασθή η συνεισφορά αυτόθι, αν δηλαδή δια χρημάτων, είτε δια της προμηθείας τροφίμων.
Σας διαβεβαιούμεν εν ταυτώ προς την προς υμάς υπολήψεώς μας, και ευχόμεθα μετά των συμπολιτών μας ίνα η χειρ του Υψίστου απαλλάξη τάχιστα την Κεφαλληνίαν της ολεθρίας νόσου.
Οι αδελφοί σας,
Διονύσιος ιερομόναχος Δάγλας, Θεοδόσιος Σούνδιας, Αλ. Σταματόπουλος, Γεώργιος Καλκάνης, Απόστολος Μαχαιράς, Δημλητριος Μπογδάνος.
Σε μεταγενέστερο φύλλο της (2 Δεκεμβρίου 1850) η εφημερίδα αναγγέλλει ότι η επιτροπή των Λευκαδιτών διαβίβασε «μέχρι τούδε προς την συστηθείσαν υπό του Δημοτικού Καταστήματος επιτροπήν δίστηλα 250 δια μέσου του κ. Θωμά Κουμπάρου. Τα χρήματα ταύτα ευρίσκονται εισέτι εις την διάθεσίν της εις χείρας του κ. Κουμπάρου, επειδή δεν ευκαίρισεν ακόμη να τα παραλάβη, ένεκα ασθενείας τινών των μελών τις. Κατ΄ αυτάς όμως παραλαμβάνει αυτά και θέλει φροντίσει την διανομήν των κατά τον πόθον των αδελφών Λευκαδίων…».
