Οι γυμναστικές επιδείξεις στο 7/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου Αιτ/νίας κατά την πολιτικά και εκπαιδευτικά περίοδο 1967-1974

Του Σπύρου Θ. Μήτση,
Δάσκαλος-Ερευνητής

Στην ερευνητική μας εργασία που φέρει τον τίτλο «Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙ ΑΙΤ/ΝΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 18ο, 19ο και 20ο ΑΙ.» ιδιαίτερο ενδιαφέρον και μεγάλη εκπαιδευτική αξία έχει και το πολύτιμο φωτογραφικό αρχείο -οικογενειακό άλμπουμ- των αξιότιμων δασκάλων μας, Παναγιώτη Κόγκα (Φρύνι Λευκάδας) και Κρυστάλλως Αρματά (Πόρος Λευκάδας). Σ΄ αυτό απεικονίζονται οι 260 περίπου μαθητές του 7/θεσίου Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου να συμμετέχουν στις γυμναστικές επιδείξεις του σχολικού έτος 1970-1971. (…)

Σπήλαιο ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ: Στη φωτ. απεικονίζονται οι δάσκαλοι: (από αριστερά) Τζώρτζης Φώτης (Διευθυντής, Κόνιτσα), Κεφαλληνού Καίτη (Κεφαλονιά), και το ζεύγος Αρματά Κρυστάλλω (Πόρος Λευκάδας) και Κόγκας Παναγιώτης (Φρύνι Λευκάδας).

Οι σχολικές φωτογραφίες-ντοκουμέντο μας βοήθησαν σημαντικά, αφενός μεν να ερμηνεύσουμε τις συνθήκες εκπαίδευσης των μαθητών στη συγκεκριμένη πολιτικά και εκπαιδευτικά περίοδο, 1967-1974, αφετέρου δε να εμπλουτίσουμε την 14η Ενότητα, που φέρει τον τίτλο: «Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙ ΑΙΤ/ΝΙΑΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΧΟΥΝΤΑΣ, 1967-1974, ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΤΑΝΗΣΙΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ …».

Όσοι και όσες έχετε το χρόνο και τη διάθεση να ταξιδέψετε πίσω στο χρόνο, ξεφυλλίστε τις σελίδες της εργασίας. Με την ευχή, το ταξίδι στα δύσκολα εκείνα σχολικά χρόνια, να γίνει γλυκό και ευχάριστο.

ΥΓ: Αν κάποιος φίλος/η μπορεί να αναγνωρίσει τον εαυτό του ή ένα προσφιλές του πρόσωπο ας το μοιραστεί μαζί μας…

Προοίμιο

«Νους υγιής εν σώματι υγιή» ήταν το ρητό που εξέφραζε το εκπαιδευτικό σύστημα από το 1883 μέχρι το σχολικό έτος 1973/74. «Και η απόδειξη του υγιούς νου ήταν το «Απολυτήριον», ενώ του υγιούς σώματος οι Γυμναστικές επιδείξεις¹. Οι Γυμναστικές επιδείξεις πιθανότητα καθιερώθηκαν ως μία διαδικασία εξέτασης του μαθήματος της Γυμναστικής και απέκτησαν θεσμική υπόσταση το 1899 με το νόμο ΒΧΚΑ΄2². Στο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου οι γυμναστικές επιδείξεις γιορτάστηκαν με περισσότερο λαμπρότητα και καλύτερη οργάνωση μετά τη δεκαετία του 1960 από Λευκαδίτες δασκάλους. Συνεχίστηκαν δε να τελούνται ανελλιπώς μέχρι τον Ιούνιο του 1974.

Οι γυμναστικές επιδείξεις ή το ετήσιο υπερθέαμα του σχολείου διεξάγονταν στο τέλος της σχολικής χρονιάς, τον Ιούνιο μήνα, και αποτελούσε το σημαντικότερο γεγονός της Τοπικής Κοινότητας. Οι γονείς και οι συγγενείς των μαθητών, οι επίτιμοι καλεσμένοι, όπως ο πρόεδρος, ο γραμματέας, οι χωροφύλακες, οι αγροφύλακες… και ο παπάς, πήγαιναν πάντα με ευχάριστη διάθεση να παρακολουθήσουν το σημαντικότερο γεγονός του σχολείου και του χωριού …. 

Σ’ όλες τις τελετές λήξης του σχολικού έτους οι πρωταγωνιστές μαθητές και οι οργανωτές-«τελετάρχες» δάσκαλοι παρουσίαζαν μπροστά στους δεκάδες προσκεκλημένους γονείς και κηδεμόνες την εκπαιδευτική φιλοσοφία του σχολείου. Οι μαθητές επιδείκνυαν με χαρά τις γυμναστικές τους δεξιότητες, και ότι κατείχαν πνεύμα ομαδικότητας, τέλειο συγχρονισμό, συντονισμό και πειθαρχία. Οι οργανωτές δάσκαλοι αποδείκνυαν στους γονείς και τους άλλους θεατές την αρτιότητα του εκπαιδευτικού τους έργου και κατά κάποιο τρόπο και τη «σωστή λειτουργία» του εκπαιδευτικού συστήματος» (εκείνα τα χρόνια δεν υπήρχαν ειδικότητες Γυμναστή και Μουσικού, έτσι το αποτέλεσμα των γυμναστικών επιδείξεων ήταν η σκληρή δουλειά και η αγάπη του «πολυδύναμου δασκάλου»!).

Οι γυμναστικές επιδείξεις στην περίοδο της δικτατορίας θεωρούντο σύμβολο του ελληνισμού (ή της εθνικοφροσύνης), γι’ αυτό και η ενδυμασία τους (σε όλα τα επιλεγόμενα προς παρουσίαση θέματα) είχε χρώματα άσπρα και γαλάζια, που να θυμίζουν την ελληνική σημαία. Ενίοτε εμφανίζονταν με ολόλευκα ή μπλε ρούχα ή συνδυασμός των δύο αυτών χρωμάτων. 

Σε παλαιότερες περιόδους οι μαθήτριες επιδείκνυαν τις γυμναστικές τους ικανότητες φορώντας τη σχολική τους ποδιά ή τα καθημερινά τους ρούχα. (φωτ. του 1948 στο τέλος).

Τέλος, οι νικητές των αγωνισμάτων στίβου στέφονταν με δάφνινο στεφάνι ή με κλαδί ελιάς, και οι περισσότεροι μαθητές έπαιρναν έντυπη βράβευση από το διευθυντή του σχολείου (βλ. παρακ. σχετικό έντυπο).

Κεφάλαιο 1

Α1: Οι γυμναστικές επιδείξεις του σχολικού έτους 1970-1971 μέσα από φωτογραφίες-Ντοκουμέντο

Οι γυμναστικές επιδείξεις ή η γιορτή λήξης του σχολικού έτους 1970-1971 του 7/θεσίου Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου διεξήχθησαν στο πετρώδες γήπεδο του σχολείου (το 1982 πέρασε στην Κοινότητα) και σ΄ αυτές συμμετείχαν όλες οι τάξεις. Τα θέματα των γυμναστικών επιδείξεων (αθλητικές ασκήσεις, αγώνες στίβου, ψυχαγωγικά αθλήματα, παραδοσιακοί χοροί και άλλα δρώμενα…) επιλέχτηκαν από τους Λευκαδίτες δασκάλους, Παναγιώτη Κόγκα (Φρύνι) και Αρματά Κρυστάλλω (Πόρο). Οι εξαίρεται και πολυδύναμοι αυτοί εκπαιδευτικοί για να οργανώσουν και να παρουσιάσουν ολοκληρωμένα τη γιορτή της λήξης του σχολικού έτους εργάστηκαν σκληρά και για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Το πρόγραμμα των γυμναστικών επιδείξεων περιλάμβανε:

1ον. Παρέλαση των τμημάτων-τάξεων.

2ον. Ασκήσεις ακριβείας, ασκήσεις «σουηδικής» γυμναστικής.

3ον. Αγώνες στίβου: τρέξιμο στα 50μ. ή 100 μ., σφαίρα, άλμα εις μήκος, τριπλούν, άλμα εις ύψος, ακόντιο …

4ον. Ψυχαγωγικά παιχνίδια: Εκτός από τους αγώνες στίβου οι μαθητές συμμετείχαν και σε αγώνες χαράς και ψυχαγωγίας, όπως σκυταλοδρομίες, τσουβαλοδρομίες, αυγοδρομίες, πιατοδρομίες (το παιχνίδι με το αυγό ή το λουκούμι πάνω σε κουτάλι ή πιάτο, το οποίο έπρεπε να το μεταφέρουν στο τέρμα χωρίς να τους πέσει κάτω)… κ. ά.

5ον. Παραδοσιακοί χοροί από τις μαθήτριες των μεγάλων τάξεων.

Εικ. 1. Σχολικό Έτος 1970-1971: Η νότια πλευρά του περιβάλλοντος χώρου του 7/θεσίου Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου Αιτ/νίας, καθώς και ο πετρώδης αύλειος χώρος σε κάκιστη κατάσταση (η σκάλα κατασκευάστηκε το 1972)

Εικ. 2. 1970: Η βορεινή πλευρά του 7/θεσίου Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου Αιτ/νίας. Αριστερά διακρίνουμε την αίθουσα του νεοϊδρυθέντος Νηπιαγωγείου, και δεξιά το γραφείο των δασκάλων… καθώς και ο χωμάτινος αύλειος χώρος σε όχι και τόσο καλή κατάσταση (τα σκαλοπάτια και το τοιχίο κατασκευάστηκαν το 1969-1970).

Α2: Επίδειξη των αθλητικών δεξιοτήτων των μαθητών και μαθητριών του 7/θεσίου Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου Αιτ/νίας, Ιούνιος 1971 (Φωτ. αρχείο, Αρματά Κρυστάλλω)

Εικ. 3. Στη φωτογραφία απεικονίζονται οι μαθητές της Β΄ τάξης του 7/θεσίου Δημ. Σχολείου Αρχοντοχωρίου, εν έτη 1971, να εκτελούν ένα μουσικό δρώμενο υπό τους ήχους του ακορντεόν της δασκάλας-μουσικού, Κρυστάλλως Αρματά. Στο βάθος διακρίνονται παρατεταγμένες οι υπόλοιπες τάξεις του σχολείου περιμένοντας τη δική τους σειρά. Μερικά πρόσωπα που έχουν αναγνωριστεί είναι: Καβούνος Ν. Ιωάννης, Καϋμενάκης Χρ. Βασίλης, Κολιάς Π. Νικόλαος, Λιοντάκης Κ. Γιώργος, Μπανιάς Β. Λάμπρος*, Μπούρας Απ. Παναγιώτης, Παπαπαναγιώτου Δημήτριος (γιος του ενωμοτάρχη), Πιτσινέλης Γ. Χρήστος, Σκέντος Βασιλ. Σπύρος, Τριάντης Χρ. Βασίλειος, Χαντζαράς Νικ. Ευάγγελος, Χαντζαράς Φ. Ιωάννης, Κων/να Ι. Γερογιώργου, Σπυριδούλα Επ. Νικολέ, Ιωάννα Κων/να Μήτση, Μηλιά Χρ. Τριάντη (διάβασε στο τέλος τη μαθητική κατάσταση…).

Ασκήσεις ακριβείας ή ασκήσεις «σουηδικής γυμναστικής»

Εικ. 4. Αρχοντοχώρι, Γυμναστικές επιδείξεις, σχολικό έτος 1970-1971

Για την παρουσίαση των ασκήσεων ακριβείας ή για να εντυπωσιάσουν το κοινό απαιτούνταν από τους μαθητές σκληρή και πολυήμερη δουλειά, πολλές πρόβες, πειθαρχία και κυρίως συντονισμός χρόνου δευτερολέπτου.

Στη φωτογραφία διακρίνονται οι μαθητές και οι μαθήτριες της ΣΤ΄ τάξης και της Ε΄ τάξης… να εκτελούν ασκήσεις ακριβείας για να εντυπωσιάσουν τους προσκεκλημένους: πρόεδρο, γραμματέα, παπά, ενωμοτάρχη, χωροφύλακες…κ.ά.), καθώς και τους γονείς και το πλήθος κόσμου. Με αυτή τους την άρτια εικόνα δείχνουν στους θεατές ότι κατέχουν πνεύμα ομαδικότητας, τέλειο συγχρονισμό, συντονισμό και πειθαρχία (ανάδειξη δεξιοτήτων που προέβλεπε η εκπαιδευτική φιλοσοφία της δικτατορίας, 1967-1974). Στο βάθος διακρίνονται οι οικίες του Ι. Γερογιώργου (αριστερά) και του Επαμεινώνδα Ζώη Νικολέ(δεξιά), καθώς και κάτοικοι να παρακολουθούν εξ αποστάσεως τη γιορτή λήξης του σχολείου.

Αρχοντοχώρι, γυμναστικές επιδείξεις, Ιούνιος 1971

Για να συγχρονιστούν στο τέλειο βαθμό και να πάρουν το μεγαλύτερο χειροκρότημα του κοινού οι μαθήτριες της ΣΤ΄ (γεν. το 1959) και οι μαθήτριες της Ε΄ (γεν. το 1960) αφιέρωσαν πολύ χρόνο και μεγάλο κόπο. Προσέξτε, σε όλες τις ομάδες ο συγχρονισμός είναι τέλειος, οι μαθήτριες δεν κάνουν κανένα λάθος. Αυτό ήταν αποτέλεσμα των πολλών προσπαθειών και της σκληρής εργασίας τόσο των μαθητών όσο και του εκτελούντα χρέη Γυμναστή-«τελετάρχη», Λευκαδίτη (Φρύνι) δασκάλου, Παναγιώτη Κόγκα. Στη φωτογραφία διακρίνονται ή αναγνωρίζονται οι μαθήτριες της ΣΤ΄ και Ε΄ τάξης Νικολέτα Μιχ. Χαντζαρά, Παρασκευή Τηλ. Χολή, Ευσταθία Διον. Κολλιά, Παρασκευή Θωμά Λιοπύρη, Λιάκα Ι. Όλγα, Παρασκευή Ιων. Καρκάση,… κ. ά. (διάβασε στο τέλος τις μαθητικές καταστάσεις).

Εικ.6. Στη φωτογραφία διακρίνονται οι μαθήτριες της ΣΤ΄ και της Ε΄ να εκτελούν ασκήσεις ακριβείας και να επιδεικνύουν τις σωματικές τους ικανότητες ως αποτέλεσμα του παιδαγωγικού έργου του σχολείου (παιδαγωγική φιλοσοφία της Χούντας).

Εικ. 7. Γυμναστικές επιδείξεις, Ιούνιος 1971.

Ασκήσεις συνεργασίας (σωματικές ή πνευματικές). Στη φωτ. δίπλα από τις μαθήτριες διακρίνονται οι μαθητές της Στ΄ τάξης (γεν. 1959), της Ε΄ τάξης (γεν. το 1960) και της Δ΄ Τάξης (γεν. το 1961) να εκτελούν σύνθετες ασκήσεις ακριβείας. Στη φωτ. αναγνωρίζονται οι μαθητές: Παναγιώτης Σπ. Παπαναστάσης+, Δημ. Νικ. Ρούπας+, Γιώργος Παν. Καλλιμάνης, Σπύρος Νικ. Καλλιμάνης, Άγγελος Ευστ. Δρακάς, Μιχάλης Δημ. Χινόπωρος (πρώτος ψηλά), Βαγγέλης Αθ. Δρακάς, Σπύρος Θεοδ. Μήτσης (η αφεντιά μου), Σπύρος Ι. Καρκάσης, Ρετούλης Κων/νου Βαγγέλης,… κ. ά. Δεξιά στη φωτ. διακρίνεται ο πολυδύναμος δάσκαλος της Ε΄ τάξης, Παναγιώτης Κόγκας. (διάβασε στο τέλος τις μαθητικές καταστάσεις των τάξεων).

Εικ. 8. 7/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου, Γυμναστικές επιδείξεις -γιορτή λήξης του σχολικού έτους 1970-1971 (Ιούνιος 1971)

Στη φωτ. διακρίνονται οι μαθητές της Ε΄ τάξης (οι συμμαθητές μου) να εκτελούν τα παραγγέλματα του δασκάλου τους και οργανωτή των γυμναστικών επιδείξεων, Κόγκα Παναγιώτη. Οι μαθητές παρουσιάζουν στους προσκεκλημένους γονείς και κηδεμόνες³ μέρος από τις ασκήσεις ακριβείας του αθλητικού προγράμματος. Εδώ γίνεται αντιληπτό το πόσο δυσκολεύονται οι μαθητές τη στιγμή που γονατίζουν στο σκληρό χώμα του γηπέδου…

Επίσης στη φωτογραφία απεικονίζεται ο περιβάλλον χώρος του σχολείου – εκκλησία, γήπεδο, προαύλιο, οδικό δίκτυο- όπως ήταν στη δεκαετία του 1970, και που τίποτα δε μοιάζει με τον σημερινό … (Φωτ. αρχείο, Αρματά Κρυστάλλω, Πάνος Κόγκας).

Αθλητικά –στρατιωτικού τύπου- παραγγέλματα

Τα παραγγέλματα τα έδινε ο δάσκαλος. Μερικά από αυτά, όπως μας τα θυμίζουν οι φωτογραφίες από τις γυμναστικές επιδείξεις του Ιουνίου του 1971 ήταν: Τάξη προσοχή, ανάπαυση! Στοιχηθείτε! Ατενώς! Πρόταση των χεριών, ανάταση των χεριών, έκταση των χεριών, διάσταση, στροφή της κεφαλής αριστερά δεξιά, κάμψεις αριστερά, δεξιά, κάθισμα βαθύ με πρόταση, έκταση και ανάταση των χεριών, διάσταση των ποδιών και μεσολαβή των χεριών, μεσολαβή και στροφές δεξιά, αριστερά, αναπηδήσεις, βαθειά εισπνοή και εκπνοή, πρηνηδόν (και κάμψεις), ανάσκελα, οκλαδόν, κάμψη και περιφορά βραχιόνων (πρόταση, έκταση, ανάταση), προβολή ποδιού, ανύψωση ποδιού, ισορροπία… αραιώστε, συμπτυχτείτε … και πολλά άλλα!!

Εικ. 9. Αρχοντοχώρι, Ιούνιος 1971. Γυμνασμένα κορμιά – ή σκελετωμένες σάρκες από την ασιτία;- εκτελούν τα αθλητικά παραγγέλματα!

Μία ακόμη χαρακτηριστική φωτογραφία των γυμναστικών επιδείξεων -με ανάταση.. και έκταση των χεριών- από τους μαθητές της Γ΄ και της Δ΄ τάξης του 7/θεσίου Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου, στο πετρώδες γήπεδο του σχολείου (στο χώρο αυτό βρίσκονται σήμερα η παιδική χαρά και το γήπεδο μπάσκετ): Διακρίνονται οι μαθητές/τριες: Γαλούνης Δημήτριος, Λιοπύρης Κώστας, Καρκάση Μαρία, Γαρμπή Χρυσούλα, Ρούπα Βασιλική, Λιάκας Χρήστος, Χρήστος Παπαναστάσης, Νίκος Δρακάς, … κ. ά.). (διάβασε στο τέλος τις μαθητικές καταστάσεις…).

Α3: Ασκήσεις συνεργασίας και διασκέδασης (σωματικές ή πνευματικές). Ατομικά και ομαδικά παιγνίδια, υπό τη μουσική υπόκρουση της πολυδύναμης εκπαιδευτικού, Αρματά Κρυστάλως.

Εικ. 10 Ασκήσεις ευγενούς άμιλλας με πρωταγωνιστή-πρώτο φόντο το γελαστό μαθητή της Β΄ τάξης, Γεώργιο Κ. Λιοντάκη. Ακολουθούν: Κώστας Ι. Αναγνώστου, Βασίλης Χρ. Τριάντης, Λάμπρος Βασιλ. Μπανιάς, Σπύρος Βασιλ. Σκέντος….Κων/να Ι. Γερογιώργου… (διάβασε στο τέλος τη μαθητική κατάσταση).

Εικ. 11 – Στις φωτογραφίες -Εικ. 10, και 11 απεικονίζονται οι μαθητές της Β΄ τάξης του 7/θεσίου Δημ. Σχολ. Αρχοντοχωρίου και η δασκάλα τους Κρυστάλλω Αρματά, να παρουσιάζουν ένα καλοκαιρινό τραγουδάκι … υπό τους γλυκείς ήχους του ακορντεόν και του ζεστού χειροκροτήματος των γονέων και κηδεμόνων τους …

Εικ.13. Στη φωτογραφία απεικονίζονται οι μαθητές της Β΄ τάξης… να παρουσιάζουν παιγνιώδες ασκήσεις γυμναστικής…: δραματοποίηση του τραγουδιού «Ήταν ένας γάιδαρος / με μεγάλα αυτιά/ Το παχνί δεν τα’ άρεσε / ήθελ’ αρχοντιά….

Τη μουσική επιμέλεια της σχολικής γιορτής (μουσικά δρώμενα, παραδοσιακοί χοροί…) την είχε αναλάβει η δασκάλα της Β΄ τάξης, Κρυστάλλω Αρματά.

Εικ. 12. Στη φωτ. διακρίνονται οι μαθητές της Β΄ τάξης να παρουσιάζουν ασκήσεις γυμναστικής…που προσφέρουν ευεξία, μυική ενδυνάμωση και διασκέδαση μαζί.

Ασκήσεις «σουηδικής» γυμναστικής

Όμορφες φωτογραφίες – στιγμές χρόνου από τις γυμναστικές επιδείξεις του Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου (Ιούνιος 1971), με εκτελούντα χρέη γυμναστή τον Λευκαδίτη δάσκαλο, Παναγιώτη Κόγκα.

Εικ. 14. Στη φωτ. απεικονίζονται οι μαθητές και οι μαθήτριες της Ε΄ και ΣΤ΄ να εκτελούν ασκήσεις «σουηδικής» γυμναστικής. Διακρίνονται οι μαθητές: Παναγιώτης, Μίχας, Σπύρος, Σπύρος, Γιώργος, … και δεύτερος, δεξιά από τη σκιά του δασκάλου και με το κεφάλι ανάμεσα στα χέρια, είναι η αφεντιά μου….

Εικ. 15. Ιούνιος 1971. Στη φωτ. απεικονίζονται οι μαθητές και οι μαθήτριες της Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης να εκτελούν ασκήσεις ακριβείας. Αριστερά τα κορίτσια και δεξιά τα αγόρια των μεγάλων τάξεων. Και στη φωτογραφία αυτή γίνεται αντιληπτό το πόσο δυσκολεύονταν τα αγόρια και τα κορίτσια που γονατίζουν και εγγίζουν τα χέρια τους το σκληρό χώμα του γηπέδου.

Στο βάθος διακρίνονται οι μαθητές των άλλων τάξεων να παρακολουθούν τις γυμναστικές επιδείξεις, καθώς και μία όψη του χωριού εκείνης της εποχής του 1970 (οι οικισμοί «Μαυροβούνι» και «Χιμάρα»).

Α4: Αθλητικά αγωνίσματα:

Μόλις ολοκληρώνονταν οι αθλητικές επιδείξεις ακολουθούσαν τα αθλητικά αγωνίσματα.

Αγώνες στίβου

Στους αγώνες στίβου οι μαθητές του δημοτικού σχολείου μας συμμετείχαν, με κανόνες ευγενούς άμιλλας, στο τρέξιμο, στο τριπλούν – απλούν, το πέταμα σφαίρας (χειρόσφαιρα), τη διελκυνστίδα (το τράβηγμα του σχοινιού) και άλλα παιγνίδια που συντελούσαν στην πνευματική-νοητική ανάπτυξη του παιδιού..

Τα περισσότερα παιδιά είχαν άριστες επιδόσεις στο πέταγμα του μπλαφούτα, της σφαίρας, … και του ακοντίου (λόγω αυξημένης μυϊκής δύναμής τους από τη συχνή χρήση της πέτρας στα «πολεμικά» τους παιχνίδια…).

Πολύ καλές επιδόσεις είχαν, κυρίως τα αγόρια, στο τρέξιμο, στα 50 μ. ή 100 μ., τα άλματα στο σκάμμα, όπως το άλμα εις μήκος, το τριπλούν, και λιγότερο στο άλμα εις ύψος.

Οι αγώνες στίβου, που διεξάγονταν στο πετρώδες γήπεδο του σχολείου, ήταν ευκαιρία να ξεχωρίσουν οι καλύτεροι και να αποκτήσουν το δικαίωμα να συμμετάσχουν σε αθλητικές επιδείξεις σε επίπεδο τοπικό (Κανδήλα) ή σε επίπεδο νομού (Μεσολόγγι). Οι μαθητές του σχολείου μας συμμετείχαν με αξιώσεις διάκρισης στις εκδηλώσεις ανωτέρου επιπέδου, κυρίως στο πέταγμα του μπλαφούτα, της σφαίρας και του ακοντίου.

Στις γυμναστικές επιδείξεις του 1967, 1968 και 1969 η Χαρίκλεια Συργιάννη, ο Γιάννης Πανούτσος, ο Γιάννης Χεινόπωρος ….και άλλοι μαθητές εκπροσώπησαν το Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου στους αθλητικούς αγώνες στίβου στην περιφέρεια… στα αγωνίσματα της σφαίρας και του ακοντίου.

Α5: Σκυταλοδρομίες, τσουβαλοδρομίες, αυγοδρομίες, λουκοδρομίες…

Ξεχωριστές δε ήταν οι στιγμές όπου οι μικροί μαθητές παρουσίαζαν τις διασκεδαστικές-ψυχαγωγικές αθλητικές δράσεις, όπως οι σκυταλοδρομίες, οι τσουβαλοδρομίες, οι αυγοδρομίες, οι πιατοδρομίες – λουκομοδρομίες (το παιχνίδι με το κουτάλι και το αυγό ή το πιάτο με το λουκούμι, που τα παιδιά έπρεπε να το μεταφέρουν -το αυγό ή το λουκούμι- στην απέναντι ομάδα χωρίς να τους πέσει κάτω (ο νικητής έτρωγε το αυγό ή το λουκούμι).

Εικ. 16. Γυμναστικές επιδείξεις, Ιούνιος 1971 (1970-1971). Κορίτσια και αγόρια παρουσίαζαν τις γυμναστικές τους ικανότητες μέσα από το παιχνίδι και τον ευγενή ανταγωνισμό – «Ευ Αγωνίζεσθαι».

Στη φωτ. διακρίνονται οι μαθήτριες της Β΄ τάξης … στο διασκεδαστικό παιχνίδι «πιατοδρομίες», μεταφορά πιάτου με λουκούμι… και ο Γιωργάκης με περίλυπο ύφος…

Α6: Ελληνικοί χοροί

Μετά την ολοκλήρωση των ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΔΕΊΞΕΩΝ και των αγωνισμάτων στίβου οι μαθήτριες των τάξεων Ε΄, Στ΄, Δ΄ και Γ΄ του 7/θεσίου Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου Αιτ/νίας ταξίδεψαν τους συμμαθητές τους, τους δασκάλους τους, τους γονείς τους και το πολυπληθές κοινό μέσα από την παράδοση σε διάφορα μέρη της Ελλάδας…

Οι παραδοσιακοί χοροί που επιλέχτηκαν και διδάχθηκαν από τη διδασκάλισσα Αρματά Κρυστάλλω, ήταν οι:

Κάτω στο γιαλό

Κάτω στο γιαλό, κάτω στο περιγιάλι (δις)

Κάτω στο γιαλό κοντή νερατζούλα φουντωτή (δις)

…

(Καλαματιανό συρτό)

Σαν πας στη Καλαμάτα και ρθεις με το καλό

Φέρε μου ένα μαντήλι Καλαματιανό (ή να δέσω στο λαιμό)

……

Η Γερακίνα

Κίνησε η Γερακίνα για νερό, ωρέ κρύο να φέρει.

Ντρουμ, ντρουμ, ντρουμ, ντρουμ, ντρούμ

Τα βραχιόλια της βροντούν.

Τα βραχιόλια της βροντούν,

Τα βραχιόλια της βροντούν,

Ντρουμ, ντρουμ, ντρουμ, ντρουμ, ντρούμ.

*

Κι έπεσε μες το πηγάδι κι έβγαλε ωρέ φωνή μεγάλη.

Ντρουμ, ντρουμ, ντρουμ, ντρουμ, ντρούμ,

Τα βραχιόλια της βροντούν.

Τα βραχιόλια της βροντούν.

Ντρουμ, ντρουμ, ντρουμ, ντρουμ, ντρούμ.

*

Κι έτρεξε ο κόσμος όλος, κι έτρεξα ωρέ κι εγώ ο καημένος.

Ντρουμ, ντρουμ, ντρουμ, ντρουμ, ντρούμ,

Τα βραχιόλια της βροντούν,

Ντρουμ, ντρουμ, ντρουμ, ντρουμ, ντρούμ.

*

Γερακίνα, θα σε βγάλω και γυναίκα, ωρέ γυναίκα,

Θα σε πάρω…

…

Κι έριξα χρυσό κορδόνι και την ε, ωρέ την έπιασα

Απ’ τη ζώνη.

……..

Ένα νερό κυρά Βαγγελιώ

Ένα νερό κυρά Βαγγελιώ, ένα νερό κρύο νερό

Κι από πούθε κατεβαίνει Βαγγελιώ μου παινεμένη

……

Η Γκαρακούνα

Καραγκούνα πάει να πλύνει

Κι ο βοριάς δεν την αφήνει.

Τα ποτάμια παγωμένα

Τα νερά κρυσταλλωμένα

Άστηνα βοριά να πλύνει

Και νυφούλα θε να γίνει
Να τα πλύνει να τ’ απλώσει

Να στεγνώσουν πριν νυχτώσει.

…………..

Ένας αε(η)τός

Ένας αϊτός μωρέ ένας αϊτός καθότανε ναι μωρέ,

καθότανε αχ ένας αϊτός καθότανε

στον ήλιο και λιαζότανε ναι μωρέ λιαζότανε …..

…..
και άλλα

Με αυτό τον τρόπο οι μαθήτριες και οι δάσκαλοί τους (Φώτης Τζώρτζης, Πάνος Κόγκας, Γιώργος Σκαρογιάννης, Καίτη Κεφαλληνού, Χριστίνα Καβαδά, Κανέλλα Ράμμου, Κρυστάλλω Αρματά…) γιόρτασαν τη λήξη του σχολικού έτους, 1970-1971.

Παραδοσιακοί χοροί από τις μαθήτριες της Στ’ τάξης (γεν. το 1959 και αποφοιτήσαντες το σχολ. έτος 1970-1971-) και της Ε΄ τάξης (γεν. το 1960 και αποφοιτήσαντες το σχολ. έτος 1971-1972), καθώς και των τάξεων Δ΄ και Γ΄ (διάβασε στο τέλος τα ονόματα των μαθητών στις αντίστοιχες μαθητικές καταστάσεις).

Εικ. 17. Χορεύοντας τη «Γερακίνα» στις γυμναστικές επιδείξεις του 7/θεσίου Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου εν έτη 1971. Στη φωτογραφία διακρίνονται οι μαθήτριες της Στ΄ (και Ε΄) τάξης Νικολέτα-Νίκη Μιχαήλ Χαντζαρά, Παρασκευή Τηλ. Χολή, Ευαγγελία Χρ. Σαλτού, Μαρία Γεωρ. Καϋμενάκη, Παρασκευή Θωμά Λιοπύρη, Ευσταθία Διον. Κολλιά, …. Βελισσαρία Ανδρ. Παπαναστάση.

Οι εικόνες που αποτύπωσε ο φωτογραφικός φακός της αξιόλογης δασκάλας της Β΄ τάξης, Αρματά Κρυστάλλως, μας πληροφορούν πως η αθλητική ενδυμασία τους αποτελούνταν από: άσπρα αθλητικά παπούτσια, άσπρες κάλτσες, μπλέ ή μαύρο σόρτς, άσπρη αμάνικη φανέλα, και άσπρη κορδέλα τα κορίτσια. Τα κορίτσια έφεραν επί πλέον και τη σχολική ποδιά τους, την οποία φόρεσαν για τις ανάγκες των παραδοσιακών χορών.

Εικ. 18. Στη φωτ. διακρίνεται ομάδα μαθητριών από τις τάξεις Δ΄, Ε΄ και Στ΄_ με τη σχολική τους ενδυμασία: άσπρα παπούτσια, άσπρες κάλτσες, μπλε ποδιές, άσπρο γιακά, άσπρες κορδέλες, τα να χορεύουν «Καλαματιανό»… Στο βάθος και κοντά στους μαθητές τους διακρίνονται οι δάσκαλοι: Γεώργιος Σκαρογιάννης, Κανέλλα Ράμμου, Καίτη Κεφαλληνού… και Στάθης Σταματέλος.

Εικ. 19. Γυμναστικές επιδείξεις σχολικού έτους 1970-1971 (Ιούνιος του 1971).
Στις φωτ. -εικ. 19 και εικ. 20- απεικονίζονται οι μαθήτριες της Ε΄ τάξης και της Στ΄ τάξης, χορεύοντας τη «Γερακίνα» υπό τους μελωδικούς ήχους του ακορντεόν της εξαίρετης δασκάλας, Αρματά Κρυστάλλως (Πόρος Λευκάδας). Πίσω στο χώρο των επισήμων διακρίνονται οι δάσκαλοι: (από αριστερά) Σκαρογιάννης Γεώργιος, Ράμμου Κανέλλα, Κεφαλληνού Καίτη, Τζώρτζης Φώτης, Σταματέλος Στάθης, ο Γραμματέας ΤηλεΜάχος Χολής, οι χωροφύλακες Ζιώγας και Ντούπης… και σε τιμητικές θέσεις οι γέροντες και οι γερόντισσες του χωριού. Τέλος, τις γυμναστικές επιδείξεις τις παρακολουθεί και πλήθος κατοίκων-Αρχοντοχωριτών…

Εικ. 20. Γυμναστικές επιδείξεις του σχολικού έτους 1970-1971. Χορεύοντας τη «Γκαρακούνα» στο σκληρό έδαφος του γηπέδου του σχολείου….. Πρώτη, που σέρνει το χορό με χάρη,… είναι η Βαγγελιώ Χρ. Σαλτού …και ακολουθούν η Αννίτα Λιοπύρη, η Καλλιρρόη Καϋμενάκη, η Αναστασία Καραμποϊκη, … (διάβασε στο τέλος τη μαθ. Κατ.).

Οι γυμναστικές επιδείξεις του σχολείου ήταν ένα σημαντικό γεγονός για την τοπική κοινωνία κι αυτό φαίνεται από τη μεγάλη συμμετοχή των κατοίκων και όχι μόνο των γονιών και των συγγενών τους… Στο βάθος φαίνεται ο περιβάλλον χώρος του σχολείου και της εκκλησίας κατά την πεντηκονταετία 1932-1982.

Εικ. 21. Στις γυμναστικές επιδείξεις προσκλήθηκαν οι αρχές του χωριού (πρόεδρος, αστυνόμος, γραμματέας, παπάς …) καθώς και οι γονείς και οι κηδεμόνες των μαθητών. Στη φωτογραφία διακρίνονται από αριστερά οι δάσκαλοι: Σκαρογιάννης Γιώργος, Ράμμου Κανέλλα, Κεφαλληνού Καίτη, Τζώρτζης Φώτης, Σταματέλος Στάθης, ο Γραμματέας Τηλ. Χολής, ο Ενωμοτάρχης Ζιώγας και η γυναίκα του, ο χωροφύλακας Ντούπης .. κ. ά.

Τέλος,

Οι εκδηλώσεις του σχολείου έληξαν με την απονομή επάθλων στους νικητές των αγώνων στίβου. Πολλές φορές υπήρχε και ελλανόδικος επιτροπή η οποία και βράβευε ή στεφάνωνε με κλαδί ελιάς τους μαθητές και τις μαθήτριες που διακρίνονταν στο ακόντιο, τη σφαίρα, το μπλαφούτα, το τρέξιμο, το άλμα εις μήκος και στο τριπλούν… κ. ά. (η ελλανόδικος επιτροπή αποτελούνταν από μέλη της εφορευτικής επιτροπής και των αρχών…).

Δείγμα Επαίνου:

Το παρόν ΔΙΠΛΩΜΑ απονέμεται εις τον μαθητήν…………. της …. τάξεως του Δημοτικού Σχολείου………….. δια την νίκην του εις το αγώνισμα ……….

Εν …… τη … Ιουνίου 19….

Η γιορτή έκλεισε με τον Εθνικό ύμνο και την υποστολή της σημαίας.

Α7: Επτανήσιοι και Ηπειρώτες δάσκαλοι που οργάνωσαν τις γυμναστικές επιδείξεις του σχολικού έτους 1970-1971

Σπήλαιο ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ: Στη φωτ. απεικονίζονται οι δάσκαλοι: (από αριστερά) Τζώρτζης Φώτης (Διευθυντής, Κόνιτσα), Κεφαλληνού Καίτη (Κεφαλονιά), και το ζεύγος Αρματά Κρυστάλλω (Πόρος Λευκάδας) και Κόγκας Παναγιώτης (Φρύνι Λευκάδας).

Εικ. 23. Στη φωτ. του σχολ. έτους 1970-1971 απεικονίζονται οι δάσκαλοι (από αριστερά): Κόγκας Παναγιώτης, Αρματά Κρυστάλλω, Νηπιαγωγός Σεϊτανίδη Ρούλα;, Στάθης Σταματέλος (Λευκάδα) και ο διευθυντής Φώτης Τζώρτζης.

Α8: ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ 7/ΘΕΣΙΟΥ ΔΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΟΥ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΊΧΑΝ ΣΤΙΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΕΙΞΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 1970-1971 (ΙΟΥΝΙΟΣ 1971)

Δάσκαλος Γ: Γιώργος Σκαρογιάννης (Δ: Ειρήνη Βασιλείου και Ε και Στ΄: Ιωάννης Αναγνώστου)

Κεφάλαιο 2

Οι γυμναστικές επιδείξεις στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση- Γυμναστικές επιδείξεις με τους μαθητές και τις μαθήτριες του «Καραμούζειου» Γυμνασίου Αστακού Αιτ/νίας.

Οι γυμναστικές επιδείξεις που διεξάγονταν στο τέλος της σχολικής χρονιάς ήταν η μεγαλύτερη εκδήλωση, το ετήσιο υπερθέαμα του Γυμνασίου. Πρωταγωνιστές ήταν οι μαθητές και οι μαθήτριες.

Το πρόγραμμα των επιδείξεων περιλάμβανε ασκήσεις ακριβείας, ενόργανης γυμναστικής, αγώνες στίβου (ανδρών και γυναικών)… και παρουσίαση παραδοσιακών χορών. Στους παραδοσιακούς χορούς την τιμητική τους είχαν πάντα οι φουστανελοφόροι μαθητές του ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΊΟΥ (φωτ.)

Στους αγώνες στίβου που διεξάγονταν είτε στην περιοχή Βαράγγια είτε στον αύλειο χώρο του 6/ταξίου «Καραμούζειου Γυμνασίου, διακρίνονταν και αρκετοί Αρχοντοχωρίτες μαθητές:

Από τα ονόματα των μαθητών αθλητών που κατάγονταν από το Αρχοντοχώρι, ακούγονταν συχνά των: Γαλούνη Μιχαήλ (Γυμναστής), με διακρίσεις στο τρέξιμο και τη σφαίρα, του Μπανιά Θεόδωρου (ΥΠΕΧΩΔΕ), με πολύ καλές επιδόσεις και διακρίσεις σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, στα αγωνίσματα άλμα εις μήκος (απλούν και τριπλούν), άλμα εις ύψος και στη σφαίρα, του Γαλούνη Νικολάου (Γυμναστής), με πολύ καλές επιδόσεις και διακρίσεις σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, στο τρέξιμο (100 και 200 μέτρα). Οι εκδηλώσεις έληγαν με την απονομή επάθλων στους νικητές των αγώνων στίβου.

Μια σπάνια φωτογραφία-ντοκουμέντο μας μεταφέρει στη σχολική χρονιά 1973-1974 (26 ΜΑΪΟΥ 1974), και μας πληροφορεί για το πώς γίνονταν οι σωματικές ασκήσεις-γυμναστικές επιδείξεις στο Καραμούζειο Γυμνάσιο Αστακού, ενώπιον πολλών δεκάδων γονιών και μαθητών της περιοχής του Ξηρομέρου… (αυτή η τελετή λήξης …ήταν η τελευταία τέτοιου τύπου σχολική δράση ή η τελευταία στην ιστορία των γυμναστικών επιδείξεων…).

Στη φωτ. μεταξύ των μαθητριών διακρίνεται (πρώτη δεξιά) η Αρχοντοχωρίτισσα μαθήτρια του Καραμούζειου Γυμνασίου Αστακού, Κατερίνα Σπ. Κακούρη (φωτ. αρχείο Παρασκευάς Σπ. Κακούρης).

Η φωτογραφία είναι από τις γυμναστικές επιδείξεις του Καραμούζειου Γυμνασίου Αστακού που πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή «ΒΑΡΑΓΓΙΑ».

Στον παρακάτω ιστότοπο, https://www.bing.com/search, Αstakos Νews, ο Τιμολέων Τσαμποδήμος, γράφει: «Χώρος μεγάλος, ελεύθερος αλλά αδιαμόρφωτος που όμως φιλοξένησε εκδρομές των σχολείων του Αστακού, ποδόσφαιρο, αθλητικές εκδηλώσεις, κ. λ. π.»

Κεφάλαιο 3: ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

Παράρτημα 1: Αθλητικό Κέντρο-Γήπεδο Βόνιτσας

Βόνιτσα, 1957, φωτ. αρχείο Επ. Νικάκη (τέως Λυκειάρχης, Βόνιτσα Αιτ/νίας)

Παράρτημα 2:   Αθλητικό Κέντρο-Γήπεδο Μεσολογγίου

Γυμναστικές επιδείξεις στο γήπεδο Μεσολογγίου

Η παρέλαση των αθλητών μαθητών στο γήπεδο Μεσολογγίου, με σημαιοφόρο τον Δημήτρη Στεργίου ως πρώτο μαθητή στη βαθμολογία, της Παλαμαϊκής Σχολής Μεσολογγίου. (Φωτ. αρχείο Δημητρίου Στεργίου, Παλαιομάνινα Αιτ/νίας, αναρτήθηκε από ΞΗΡΟΜΕΡΟ NEWS στις 6/14/2012).

Παράρτημα 3:  Δημοτικό Σχολείο Κατούνης

Κατούνα Νέα Ειδήσεις: KATOYNA: ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ (ΣΠΑΝΙΕΣ ΑΣΠΡΟΜΑΥΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗ) (katounanews.blogspot.com)

Παράρτημα 4:  Οι γυμναστικές επιδείξεις από την Προσχολική και Σχολική Εκπαίδευση. Φωτογραφικό υλικό της Χάιδως Ντόγκα.

Γυμναστικές επιδείξεις-Γιορτή λήξης του 4ου Δημ. Σχ. Ναούσης, τάξη Α΄, σχολικό έτος 1972-1973

Γυμναστικές επιδείξεις-Γιορτή λήξης του 4ου Δημ. Σχ. Ναούσης, τάξη Α΄, σχολικό έτος 1972-1973

Γυμναστικές επιδείξεις-Γιορτή λήξης του 4ου Δημ. Σχ. Ναούσης, τάξη Α΄, σχολικό έτος 1973-1974, Φωτ. αρχείο, Χάιδω Στέργιου Ντόγκ

Παράρτημα 5: Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου, 1948

Διάσταση των ποδιών και μεσολαβή των χεριών.. Σχολικό έτος 1948/49;. Οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου γυμνάζονται στην αυλή του παλιού σχολείου (σημερινή κεντρική πλατεία). Στη φωτογραφία απεικονίζονται οι ελάχιστοι μαθητές των μεγάλων τάξεων να εκτελούν τα παραγγέλματα του Κανδηλιώτη δασκάλους τους, Ιωάννη Φλώρου. (Η φωτογραφία παραχωρήθηκε στον Ν. Θ. Μήτση από την κα Βούλα, σύζυγο του Ι. Φλώρου και δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Αλυζία»).

Πιθανοί μαθητές: Ζαρκαδούλας Αναστάσιος του Χριστόφορου (γιος του παπα-Χριστόφορου, Βάρν), Κακούρης Παντελής του Νικολάου, Καραγιάννης Χρήστος του Νικολάου, Καϋμενάκης Θεόδωρος του Ιωάννη, Λιοντάκης Ευστάθιος του Νικολάου, Λιοντάκης Κων/νος του Ιωάννη, Λώλος Κων/νος του Βασιλείου, Νικολές Χαράλαμπος του Ζώη, Παπαναστάσης Νικόλαος του Σπυρίδωνος, Παπαναστάσης Βασίλειος του Νικολάου, Πιτσινέλης Νικόλαος του Θρασύβουλου, Σιδεράς Σπυρίδων του Χρήστου, Σκαρογιάννης Γεώργιος του Ζώη, Σκαρογιάννης Ιωάννης του Βασιλείου, Συργιάννης Νικόλαος του Σπυρίδωνος, Σαβαμπής Ανδρέας του Βλάση (Βάτος), Δρακά Γλυκερία του Παναγιώτη, Λιάκα Άρτεμη του Ιωάννου, Μπανιά Μαρία του Χρήστου, Νικολέ Γκόλφω του Φωτίου, Χατζαρά Δημητρούλα (Τούλα) του Νικολάου Γιαννέλης Χρήστος του Παναγιώτη*

Γ: Καβούνος Δημήτριος του Βασιλείου, Καϋμενάκης Γεώργιος (Γάκιας) του Παναγιώτη, Καϋμενάκης Νικόλαος του Βασιλείου, Κρίθημος Χρήστος του Θεοδώρου, Λάσκαρης Κων/νος του Φωτίου, Νικολές Δημήτριος του Ζώη, Παπαναστάσης Ευάγγελος του Δημητρίου, Πραμαγκιούλης Δημήτριος του Νικολάου, Ντζουροπάνος Δημήτριος του Ευσταθίου, Χάνδρας Ανδρέας του Φωτίου(Αμερική), Χολής Γεράσιμος του Ζώη, Χολής Κων/νος του Δημητρίου, Λιοπύρη Φωτεινή του Σπυρίδωνα,

Δ: Χολής Γεώργιος του Βελισσάρη, Λιοπύρη Ιωάννα του Χαραλάμπους, Λιοπύρη Σταματία του Παντελή Ε: Γιαννέλης Ιωάννης του Θεοδώρου, Τέγας Κων/νος του Θωμά από τα Βλυζιανά, Μπανιάς Χαράλαμπος του Χρήστου, Μήτσης Ιωάννης του Θωμά….

Κεφάλαιο 4

Α1: Από τις Γυμναστικές Επιδείξεις στις Πολιτιστικές Εκδηλώσεις..

Μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα (20-7-1974), ξεπάγωσαν όλες οι μεταρρυθμίσεις του ν. 1964 (Γ. Παπανδρέου). Μία από τις εκπαιδευτικές αλλαγές που έγιναν από την κυβέρνηση Κ. Καραμανλή, στο πλαίσιο μιας σειράς μεταρρυθμίσεων στην Παιδεία, το 1974/75, ήταν και η αντικατάσταση του θεσμού των σχολικών γυμναστικών επιδείξεων με τη σχολική αθλητική-πολιτιστική γιορτή.

Όπως αναφέρει και ο Ευάγγελος Αλμπανίδης, καθηγητής Ιστορίας της Φυσικής Αγωγής και του Αθλητισμού, στο περιοδικό «Άθληση και Κοινωνία», «…υπήρχαν οι θιασώτες και οι αρνητές. Οι θιασώτες υποστήριζαν τις γυμναστικές επιδείξεις λόγω «ομοιογένειας, ομοιομορφίας, ρυθμικών κινήσεων, ποικίλων παραγγελμάτων με συνέπεια την πειθαρχία και την ευταξία των μαθητών και μαθητριών». Αντίθετα, θεωρήθηκε ότι οι γυμναστικές επιδείξεις «δημιουργούσαν σωρεία προβλημάτων στην εν γένει σχολική ζωή. Ο εντυπωσιασμός, η ακριβής και συντονισμένη εξέλιξη των ασκήσεων από τους μαθητές και τις μαθήτριες απαιτούσαν πολύμηνη προετοιμασία, δημιουργούσαν εντάσεις, παρακώλυαν (αποσυντόνιζαν) το συνολικό πρόγραμμα του σχολείου και αποπροσανατόλιζαν το μάθημα της Φυσικής Αγωγής. Η κατάργησή τους ελευθέρωσε τους μαθητές».

Από το σχολικό έτος 1981-82 και μέχρι και σήμερα η γιορτή λήξης της σχολικής χρονιάς έχει άλλο χαρακτήρα. Με βάση το Ν. 1566/85 η κάθε επιτροπή οργάνωσης του εορταστικού προγράμματος του σχολείου (εκπαιδευτική κοινότητα και σύλλογος γονέων κάθε σχολικής μονάδας) είναι υποχρεωμένη να επιλέγει θεματολογία μόνο πολιτιστικού περιεχομένου (θέατρο, σύγχρονος χορός από τις μαθήτριες της Στ΄, σύγχρονα τραγούδια, ζωγραφική, αναμνηστικά, παρουσίαση χρονικών των αποφοιτησάντων μαθητών, έκδοση λευκωμάτων, παρουσίαση και έκδοση των εκπαιδευτικών –περιβαλλοντικών προγραμμάτων, και άλλες ψυχαγωγικού τύπου δράσεις.).

Αντίστοιχα προγράμματα ή αντίστοιχη «γιορτή λήξης της σχολικής χρονιάς» παρουσιάζουν και οι σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων (χορευτικά, θέατρο, μουσικά δρώμενα, απονομή επαίνων, παραδοσιακοί χοροί, παραδοσιακό γλέντι… και άλλα).

Α2: Φωτογραφίες από τις Πολιτιστικές Εκδηλώσεις του Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου μετά το 2010

Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου Σχολικό έτος 2016-2017: Σχολική αίθουσα…. εργασία και χαρά… στα σημερινά χρόνια!

Στις φωτ. βλέπουμε: ειδική υποστήριξη, ολιστική χρήση Τ.Π.Ε., γωνιά χαλάρωσης και εργασιών, δραστηριότητες εμπνευσμένες από το μάθημα της Ιστορίας και της Μελέτης του Περιβάλλοντος.

Οι μαθητές της Ηλεκτρολογικής Εκπαίδευσης και των σύγχρονων εποπτικών
μέσων διδασκαλίας (διαδραστικών πινάκων, προτζέκτορα, υπολογιστών, φωτοτυπικών μηχανημάτων, μουσικών οργάνων…), των καινοτομιών …της εκπαίδευσης του μέλλοντος!!

Εν κατακλείδι,

Στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς (10 Ιουνίου) όλα τα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης διοργάνωναν γιορτή λήξης των μαθημάτων. Το εορταστικό πρόγραμμα περιελάμβανε, ομιλία του/της διευθυντή/τριας, γυμναστικές ασκήσεις, αθλητικά ψυχαγωγικά παιχνίδια από τους μαθητές και τις μαθήτριες όλων των τάξεων, καθώς και την παρουσίαση κάποιων παραδοσιακών χορών από τα κορίτσια των μεγάλων τάξεων.

Στη γιορτή λήξης του σχολικού έτους συμμετείχαν εκτός από τη μαθητική και εκπαιδευτική κοινότητα και σύσσωμο το χωριό.

Οι Γυμνασιακές Επιδείξεις του Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου αποτελούσαν τις δεκαετίες του 1950, του 1960 και του 1970 το σημαντικότερο γεγονός, αφενός μεν της σχολικής κοινότητας, αφετέρου δε και όλης της περιοχής του Ξηρομέρου. Όλοι -μαθητές και γονείς- συζητούσαν και ξανασυζητούσαν για το ποιος ήρθε πρώτος, δεύτερος κ.λ.π, στο κάθε αγώνισμα, καθώς και για τις διακρίσεις των μαθητών-αθλητών στους τοπικούς (Αρχοντοχώρι, Κανδήλα) και τους περιφερειακούς αθλητικούς αγώνες (Μεσολόγγι).

Οι προετοιμασίες (βηματισμός, γυμναστικές ασκήσεις, άλματα, τρέξιμο, ρίψεις κλπ)  άρχιζαν από τον Απρίλιο μήνα. Σε αυτές συμμετείχαν οι μαθητές όλων των τάξεων. Ο πολυδύναμος δάσκαλος -γυμναστής .. και μουσικός- διάλεγε τους καλύτερους, για να παρουσιάσουν την άριστη εικόνα (παιδαγωγικό έργο του σχολείου)` του εκπαιδευτικού συστήματος.

Οι αθλητές-μαθητές που λάμβαναν μέρος στις γυμναστικές επιδείξεις φορούσαν πάνινα παπούτσια, αθλητικό φανελάκι και το καθιερωμένο τότε μπλε ή μαύρο σορτσάκι.  Τα κορίτσια φορούσαν μαύρο ή μπλε σορτσάκι, άσπρο μπλουζάκι, πάνινα παπούτσια και άσπρη κορδέλα.  

Οι μαθητές που διακρίνονταν σε αγωνίσματα με ρίψεις (ακόντιο, λίθος, δίσκος, σφαίρα, άλμα εις μήκος και εις τριπλούν) και ιδιαίτερα στο αγώνισμα της ελληνικής δισκοβολίας ήταν οι μεγάλοι μαθητές, και συνήθως αυτοί που ήταν διετείς ή τριετείς, εύσωμοι … και σκληραγωγημένοι  μαθητές.

Οι εκδηλώσεις για τη λήξη των μαθημάτων με αθλητικού τύπου επιδείξεις σταμάτησαν το 1974, πήραν δε άλλο χαρακτήρα από το 1981 και μετά. Εν συνεχεία, με βάση το Ν. 1566/85 η κάθε επιτροπή οργάνωσης του εορταστικού προγράμματος του σχολείου ήταν υποχρεωμένη να επιλέγει θεματολογία μόνο πολιτιστικού περιεχομένου (θέατρο, χορός σύγχρονος από τις μαθήτριες της Στ΄, τραγούδια, ζωγραφική, αναμνηστικά, παρουσίαση χρονικών των αποφοιτησάντων, έκδοση λευκωμάτων, παρουσίαση και έκδοση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, γλέντι… κ. ά.).

Τέλος,

Μπορεί οι γυμναστικές επιδείξεις να αποτελούν παρελθόν, οι μνήμες τους όμως είναι ακόμα ζωντανές.

ΥΓ: Οι όμορφες αυτές φωτογραφίες τραβήχτηκαν το έτος 1971 από τη διδασκάλισσα της Β΄ τάξης Κρυστάλλω Αρματά. Αν κάποιος φίλος/η μπορεί να αναγνωρίσει τον εαυτό του ή κάποιο προσφιλές του πρόσωπο ας το μοιραστεί μαζί μας…

ΠΗΓΕΣ:

1. Φωτ. αρχείο του Παρασκευά και της Κατερίνας Σπ. Κακούρη.

2. Φωτ. αρχείο-Ντοκουμέντο του ζεύγους Κρυστάλλως Αρματά και Παναγιώτη Κόγκα.

3. Φωτ. αρχείο – συλλογή του δασκάλου Μήτση Θ. Σπυρίδωνα
(Συλλογή του δασκάλου Μήτση Θ. Σπυρίδωνα για το Ηλεκτρονικό Μουσείο Εκπαίδευσης)

4.. Απόσπασμα από την εργασία μου με θέμα: «Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙ ΑΙΤ/ΝΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 18ο, 19ο και 20ο ΑΙ.»

5. Φωτ. Αρχείο Δημ. Στεργίου, Δημοσιογράφος, Παλαιομάνινα* (Αναρτήθηκε από ΞΗΡΟΜΕΡΟ NEWS στις 6/14/2012).

6. Φωτ, Αρχείο, Νικάκη, Λυκειάρχη Βόνιτσας

7. Φωτογραφικό αρχείο Χρήστου Ρουμελιώτη, φωτογράφου, Κατούνα.

8. ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ (ΣΠΑΝΙΕΣ ΑΣΠΡΟΜΑΥΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗ) (katounanews.blogspot.com)

9. Φωτογραφικό αρχείο Ν. Θ. Μήτση, και κας Βούλας, συζύγου του Ι. Φλώρου, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Αλυζία»

___________________________________

¹ Συλλογή, Κουνενάκη-Γουλιέλμου Ελένης, 12ο δημ. Σχ. Σητείας
² Οικονομάκου Μαρία, Αλμπανίδης Ευάγγελος, «Ο νόμος ΒΧΚΑ΄ και η συμβολή του στην εξέλιξη της Σχολικής Γυμναστικής, 2013

³ Τη χρονική αυτή περίοδο το σχολείο ήταν λειτουργικά 7/θέσιο και σ΄ αυτό φοιτούσαν περί του 260 μαθητές.
Υπηρεσιακά, από τις αρχές του αιώνα και μέχρι το 1974, ανήκε στη Διεύθυνση Λευκάδας, γι΄ αυτό και στο σχολείο υπηρέτησαν πολλοί Λευκαδίτες δάσκαλοι. Επίσης, μετά το 1974 το σχολείο πέρασε στη Διεύθυνση Μεσολογγίου και κατά συνέπεια σ’ αυτό διορίζονταν κυρίως Αιτ/νάνες και Ηπειρώτες εκπαιδευτικοί.
* Μετά το 1974 ο μαθητικός πληθυσμός άρχισε να μειώνεται…Σήμερα το σχολείο αριθμεί περί τους 25 μαθητές!
* Το Αρχοντοχώρι την περίοδο αυτή είχε περίπου 1.450 κατοίκους. Ήταν μαζί με την Κανδήλα τα δύο μεγαλύτερα χωριά του τέως Δήμου Σολλίου και του Ξηρομέρου. Είχε σταθμό Χωροφυλακής, Αγροτικό Ιατρείο με γιατρό, νοσοκόμα και μαία, αγροτικό συνεταιρισμό, τυροκομείο, ιδιωτική συγκοινωνία, μεταφορικά μέσα. .. κ.ά.