Αλεξανδρίτες που μετανάστευσαν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα στην Αμερική – Άγγελος Βρεττός
Ψάξαμε -με την πολύτιμη βοήθεια του Γ.Μ. που μας παρέπεμψε στο σύνδεσμο- και βρήκαμε τους Αλεξανδρίτες (και γενικότερα τους Λευκαδίτες) που είχαν μεταναστεύσει στις αρχές του περασμένου αιώνα σην Αμερική.
Είχαν αδειάσει τα χωριά μας τότε, λίγοι όμως θα πρέπει να ήταν τελικά οι Αλεξανδρίτες που παρέμειναν για πολλά χρόνια ή ακόμη και για πάντα εκεί. Οι περισσότεροι επέστρεψαν μετά από λίγα χρόνια στην Ελλάδα, είτε γιατί τα βρήκαν σκούρα -δεν ήταν δα και παράδεισος και οι δουλειές δύσκολες- είτε για να συμμετάσχουν ενεργά στους Βαλκανικούς πολέμους που άρχισαν λίγα χρόνια αργότερα μετά την πρώτη μετανάστευση.
Έγραφε τότε σε ένα ποίημά του με τίτλο «Οι στρατολογούμενοι εξ Αμερικής το 1912» ο Κολυβιάτης λαϊκός ποιητής Άγγελος Βρεττός – αναφέρουμε γι΄ αυτόν περισσότερα πιο κάτω:
«Αφήνω γεια Αμερική και χώρα πλουτισμένη, / κι εγώ θα πάω στη μάνα μου, τη πολυδοξασμένη. / Τα πλούτη σου περιφρονώ και για «μηδέν» τα πιάνω, / φωνή με κράζει ιερά να πάγω να πεθάνω. / Πάω να δαφνοστολιστώ και κάτι να προσθέσω / στην ιστορία την τρανή Ελλάδος αν μπορέσω…».
Θα τους παρουσιάσουμε κατά σειρά, αρχής γενομένης από σήμερα με τους Βρεταίους (με ένα ταυ) ή Βρετταίους (με δυο ταυ)
| Ονοματεπώνυμο | Τελευταία Διεύθυνση Κατοικίας |
Ημερομ. Άφιξης |
Ηλικία | Πλοίο | Λιμάνι Αναχώρ. |
| Agelos Vretos1 | Alexandros, Greece | Nov 17, 1907 | 39 | Francesca | Patras |
| Giorgios Vretos | Alexandros, Lefcados | Jan 24, 1910 | 25 | Athinai | Patras |
| Nicolaos Vretos | Alexandros, Greece | Mar 13, 1910 | 30 | Themistocles | Patras |
| Theodosios Vretos2 | Lefcas, Greece | Nov 23, 1910 | 27 | Patris | Piraeus |
| Τώρα υπάρχουν βέβαια και άλλοι Βρεταίοι (με ένα ταυ) από διάφορα άλλα μέρη της Ελλάδας, της τότε Τουρκίας, της Αλβανίας, ακόμη και της Ρουμανίας, όπως επίσης και από άλλα χωριά της Λευκάδας (ή σκέτα της Λευκάδας χωρίς να αναφέρεται το χωριό), όπως και κάποιοι άλλοι που αναφέρεται μόνο το χωριό και η χώρα προέλευσης (Greece), που πιθανολογούμε βέβαια, αλλά δεν ξέρουμε με ακρίβεια αν είναι πράγματι Λευκαδίτες, όπως π.χ. Constantinos Vretos (Haradiatika, Greece) ή Dimitrios Vretos (Vafkeri, Greece). Παραθέτουμε μόνο όσους έχουν δηλωθεί με τελευταία διεύθυνση κατοικίας τη Λευκάδα:
Dimitrios Vretos (Lefcas, Maura, 1906, 23 χρονών), Dimitrios Vretos (Lofcada, Greece, 1910, 30 χρονών), Dimosthenis Vretos (Lefcas, Greece, 1910, 26 χρονών), Efstathantonios Vretos (Lefcada, Greece, 1914, 23 χρονών), Georgios Vretos (Tsoucalades, 1914, 25 χρονών), Hercules Vretos (Lefcas, Maura, 1906, 29 χρονών), Michail Vretos (Lefcas, Greece, 1912, 25 χρονών) |
|||||
| Ονοματεπώνυμο | Τελευταία Διεύθυνση Κατοικίας |
Ημερομ. Άφιξης |
Ηλικία | Πλοίο | Λιμάνι Αναχώρ. |
| Dimitrias Vrettos | Alexandros | Nov 21, 1906 | 28 | Sofia Hohenberg | Patras |
| Και εδώ υπάρχουν Βρετταίοι (με δυο ταυ) από διάφορα άλλα μέρη της Ελλάδας, της Νοτίου Αφρικής, της τότε Μακεδονίας (Macedonia) ακόμη και της Αγγλίας.
Αναφέρονται ακόμη οι: Panayotis Vrettos (Meganissi, 1907, 24 χρονών), Thomas Vrettos (Spartohori, Greece, 1909, 19 χρονών). |
|||||
Σημείωση:
1. Πρόκειται για τον λαϊκό ποιητή Άγγελο Βρεττό από τα Κολυβάτα Λευκάδας. Τα ποιήματά του, που πολλά απ΄ αυτά γράφτηκαν στην Αμερική, έχει εκδώσει σε ένα βιβλιαράκι με τίτλο «Ποιήματα Άγγελου Βρεττού» (Αθήνα 1986) ο συχωριανός μας φιλόλογος και ιστορικός Σπύρος Σούνδιας. Από εκεί αναδημοσιεύουμε και τα πιο κάτω για την μετανάστευσή του στην Αμερική, όπως τα γράφει ο ίδιος ο μπάρμπ” Άγγελος, διατηρώντας την ορθογραφία του πρωτότυπου:
 Το καράβι «Φραντζέσκα» (4.946 τόνοι, 1.580 επιβάτες) με το οποίο ταξίδευσε ο Άγγελος Βρεττός από το λιμάνι της Πάτρας για την Αμερική «… εξαντληθείς δε οικονομικώς (σ.σ. μετά την ασθένεια και το θάνατο του αδελφού του ιερομονάχου Νικόδημου) ηναγκάσθην να μεταναστεύσω εις Αμερικήν προς καλυτέρευσιν των οικονομικών μου το 1907. Ευρών όμως και εκεί βάσανα αναρίθμητα και εμπόδια παντοδαπά, επήρα την απόφασι να επιστρέψω στην πατρίδα μου… … Είχα πάθει και εν σοβαρόν πάθημα. Ενώ βρισκόμουνα εκεί εγένοντο σεισμοί εις Σικελίαν της Ιταλίας. Η ιταλική παροικία του Σικάγου εκινητοποιήθηκε τότε με αρχηγό το Γιαρούντι Μπάλα. Εκινήθην τότε εκ συμπαθείας προς φίλους και δεινοπαθούντας Ιταλούς. Εκλεγείς εγώ επιτροπή προς συλλογήν εράνων και ενίσχυσιν των σεισμοπαθόντων και ενώ περιεχόμουν ανά τας συνοικίας προς τον επιδιωκόμενον σκοπόν, αίφνης ένα Μπους (αμαξάκι) με εκτύπησεν διερχόμενος από μίαν οδόν εις ετέραν (6 Ιανουαρίου 1908). Μετεφέρθην εις το Πολιτικόν Νοσοκομείον του Σικάγου νοσηλευόμενος επί 70 ημέρας. Έκτοτε έμεινα κουφός από το δεξιόν ους. Εξελθών του Νοσοκομείου δεν ηδυνάμην να οδεύσω μόνος μου, διότι με κατελάμβανεν σκοτοδίνη και έφθανα εις το σημείον να τερματίσω τον βίον μου, αλλ΄ επειδή έβλεπα και εις τα των άλλων παθήματα, τα εδικά μου μου εφάνησαν μικρότερα. Εκινήθην λοιπόν να στιχουργήσω με το μικρό μου ταλέντο ως εξής: Τέσσαρα έτη αριθμώ εδώ στη γη τη ξένη / που στεναγμός βαθύτατος απ΄ τη καρδιά μου βγαίνει. / Όταν αποχωρίστηκα απ” τη γλυκειά Πατρίδα / είχα κρυφό το όνειρο και μυστικήν ελπίδα, / ότι και πάλι θα βρεθώ εις την γενέτειρά μου / εν μέσω φίλων εκλεκτών, για να χαρεί η καρδιά μου….» |
2. Πρόκειται μάλλον για τον Θεοδόσιο Βρεττό (Πλιάτσικας) από τον οικισμό Κολυβάτα Αλεξάνδρου. Θα πρέπει να ρωτήσουμε κάποιον απ΄ τους εν ζωή δικούς του αν είχε ματαναστεύσει τότε στην Αμερική.
Αναφέρω εδώ μερικούς στοίχους του Αγγελου Βρεττού από τό ποίημα «ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΒΑΣΙΛΕΑ»
Δοξασμένος Βασιλεύς που σέρνει το καμάρι
Αλλος δέν ηξιώθηκεν να λαβει τέτοια χάρι.
πού πρίν η στέψη του γένή πρίν αναβή στό Θρόνο
Μέ δάφνες εστολίσθηκεν από τόν πρώτο χρόνο.
Οθεν διαβη τα φρούρια ολα κανοβολούνε
Δικαίως τόν δοξάζουσι, δικαίως τόν τιμούνε
Ω! Βασιλεύ, τρισένδοξε χαρά χει ο λαός σου
καί ο γεναίος στόλος σου καθώς καί ο στρατός σου.
Καί συνεχίζει τον υμνο του, προς τον βασιλέα…………
Κατόν ερευνάς μου, εχω στήν κατοχή μου ολα τα ποιήματα του Αγγελου Βρεττού, εκδόθηκα το 1913 στο Σικάγο τών ΗΠΑ,
Ναι, είναι από το ποίημα «Προς τον βασιλέα». Συμπεριλαμβάνεται κι αυτό ατα «Ποιήματα» του Άγγελου Βρεττού που έχει εκδώσει με δικά του έξοδα και αξίζει συγχαρητηρίων, ο συχωριανός μας φιλόλογος Σπύρος Σούνδιας. Την άλλη έκδοση των ποιημάτων του Άγγελου Βρεττού, που όπως αναφέρεις έγινε στην Αμερική, δεν την ξέρω. Τώρα… εκείνο που μου προκαλεί εντύπωση είναι ότι διάλεξες το συγκεκριμένο ποίημα για το σχόλιό σου. Χωρίς ενδεχόμενα να λάβεις υπόψη σου τη συγκεκριμένη ιστορική στιγμή που γράφτηκε: Βαλκανικοί Πόλεμοι, προεόρτια του Εθνικού Διχασμού, όπως συνηθίζεται να αποκαλείται η διένεξη τότε μεταξύ του Ε. Βενιζέλου και του βασιλιά Κωνσταντίνου, με όλες τις μετέπειτα οδυνηρές συνέπειες για τη χώρα μας.
Δεν έγραψε όμως μόνο τέτοια ποιήματα ο Α. Βρεττός. «Τα ποιήματά του έχουν επίκεντρο τα ιδανικά του λευκαδίτικου χωριού: την αγάπη της Μάνας, την προστασία της οικογένειας, την παληκαριά μέχρι τον ηρωισμό, το φιλότιμο, τη φιλοξενία, την πίστη και την Πατρίδα» γράφει στον πρόλογό του ο Σπύρος Σούνδιας και ακόμη ότι «το τρίτο στοιχείο αφόρμησης, που διακρίνει τα ποιήματά του, είναι τα γεγονότα των Βαλκανικών Πολέμων και του Α” Παγκοσμίου, που τον επηρέασαν βαθύτατα».
Κλείνω τέλος με τους τελευταίους στίχους του προαναφερόμενου ποιήματος:
«Ο ποιητής αγράμματος, Λευκάδιος χωριάτης / πεντέξη χρόνους περπατεί στη ξένη γη εργάτης. / Λάθη πάμπολλα θα βρείτε στο βιβλίο μου αυτό / και να μην μνησικακείτε εις τον φίλον σας Βρετό».
Ο ΕΥΣΤΑΘΑΝΤΩΝΙΟΣ ΒΡΕΤΤΟΣ ΗΤΑΝ ΑΠΟ ΤΗ ΒΑΥΚΕΡΗ ΠΑΡΑΤΣΟΥΚΛΙ[ΚΑΡΛΕΤΟΣ]
@ agrotis
Ευχαριστώ για την παρατήρηση. Δεν αναφέρονταν το χωριό, μόνο Lefcada, Greece.
Δέν εγραψε μόνο αυτό ο Α.Βρεττός γιά τόν Βασιλιά. Εγραψα αυτό τυχαία σάν μικρότερο. Ειναι ομως λάθος οποιος σκέφτεται οτι τα φιλοβασιλικα αισθήματα του, οπως τουλαχιστον φαινονται στη συνεχή αναφορα του στο βασιλιά κων/ο του αφαιρούν τήν αγάπη και πίστη του πρός τήν Πατρίδα Ελλάδα. Δεν πρεπει να κρινουμε τους ανθρώπους εκεινης της εποχής(1900)με τα σημερινά δεδομένα
Ενα απόσπασμα του. Τό Βιβλιον μου οστις κρατήση/Τήν αιτία τοιούτου κακού/παραπήσω αυτός θ απαντήση/με στοιχάκια πτωχά του Βρεττού.