ΛΑΜΠΡΟΣ ΔΑΓΛΑΣ (Λαμπράκης)

Γεννήθηκε στο Κατωμέρι το 1925 από την Μαρία, δεύτερη γυναίκα του Αριστείδη Δάγλα, από την οποία ορφάνεψε σε ηλικία 5 χρόνων και μεγάλωσε ανάμεσα σε τρεις αδελφές, τον πατέρα και τον θείο του τον παπά-Μηνά. Τελείωσε το Δημοτικό σχολείο στο Κατωμέρι και συνέχισε στο εξατάξιο Γυμνάσιο της Λευκάδας.

Όταν κηρύχτηκε ο Β” παγκόσμιος πόλεμος, το Γυμνάσιο μπήκε κάτω απ’ την κηδεμονία των Ιταλών που παρακολουθούσαν άγρυπνα τα μαθήματα και τις δραστηριότητες των μαθητών. Χαρακτηριστική ήταν μια επιγραφή που ανάρτησαν στο σχολείο «Salutare Romanamente».
Παρ’ όλη όμως την εποπτεία τους οι μαθητές έβρισκαν τρόπους να δίνουν τον δικό τους αγώνα αντιστεκόμενοι στον κατακτητή.

Το 1942 έκλεισαν το Γυμνάσιο κι ο Λάμπρος γύρισε στο χωριό, συνεχίζοντας τον αγώνα του μέσα από το ΕΑΜ νέων και την ΕΠΟΝ. Στην αρχή του 1943, προδόθηκε η οργάνωση και για ν’ αποφύγει την σύλληψη έμεινε κρυμμένος σ’ ένα δωμάτιο δύο μήνες.

Γυρίζοντας στη Λευκάδα από το Ξηρόμερο πιάστηκε από Ιταλούς και βασανίστηκε στο Βλυχό 20 μέρες ώσπου μεταφέρθηκε στις φυλακές της Λευκάδας και κρατήθηκε 4 μήνες. Μετά την συνθηκολόγηση, επέστρεψε στο χωριό απ’ όπου είχαν φύγει οι Ιταλοί κι είχαν μείνει μόνο 2-3 Γερμανοί.

Εκεί προσπάθησε να αναδιοργανώσει την ΕΠΟΝ, να οργανώσει τα παιδικά συσσίτια και παράλληλα έδωσε εξετάσεις και πήρε το απολυτήριο του Γυμνασίου. Αυτή την περίοδο, ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τα πολιτιστικά στο νησί, ανεβάζοντας θεατρικά έργα εθνικού περιεχομένου κι ήταν τότε που πρωτοεμφανίστηκε γυναίκα του χωριού επονίτισα σε ρόλο στην σκηνή.

Τον Ιούλιο του 1944 κατατάχτηκε στο σύνταγμα Ιονίων Nήσων του ΕΛΑΣ, έλαβε μέρος στην απελευθέρωση των νησιών, Ιθάκης, Κεφαλονιάς, Λευκάδας, ώσπου τους ανάγκασαν να παραδώσουν τα όπλα.

Ήταν μια περίοδος τρομοκρατίας, βιασμών, εμπρησμών, δολοφονιών. Το 1945 πιάστηκε με την κατηγορία κατοχής πολεμικού υλικού, μεταφέρθηκε στην Πάτρα, φυλακίστηκε κι αθωώθηκε μετά από ενάμισι χρόνο. Επιστρέφοντας στο νησί, άρχισε να δουλεύει αγιογραφώντας τις εκκλησίες, βάφοντας σπίτια, ζώντας μέσα σε συνεχή ανασφάλεια, μέχρι τον Νοέμβρη του 1947 όταν πιάστηκε ξανά και μεταφέρθηκε στη Μακρόνησο, όπου κι έμεινε ως τον Απρίλη του 1950. Όπως λέει κι ο ίδιος «δεν υπάρχουν λέξεις κατάλληλες για να περιγράψουν την ζωή μας εκεί… για να διατηρούμε την σιλουέτα μας, από το πρωί ως το βράδυ κουβαλούσαμε πέτρες… ήταν η εποχή που σώπαιναν οι λύκοι γιατί ούρλιαζαν οι άνθρωποι».

Όταν αφέθηκε ελεύθερος, γύρισε πάλι στο χωριό κι άνοιξε κουρείο. Αργότερα ανέλαβε διαχειριστής στο λιοτριβείο του αγροτικού συνεταιρισμού, ασχολούμενος πάντα με το ανέβασμα θεατρικών έργων συνεχίζοντας την κομματική του δράση κι αγιογραφώντας. Πολύ καλός αγιογράφος, αυτοδίδακτος με μεγάλο μεράκι στο εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου στο Κατωμέρι, αποκάλυψε παλιά τοιχογραφία του Αγ. Γιώργη κι άλλες στο τέμπλο και τις θύρες.

Με το ίδιο μεράκι κι επειδή του άρεσε πολύ η Βυζαντινή μουσική που πιστεύει πως έχει άμεση συγγένεια με την παραδοσιακή δημοτική μουσική μας, ανέλαβε να ψέλνει και στις λειτουργίες, κάτι που κάνει ακόμα και σήμερα.

Όσον αφορά τα θεατρικά δρώμενα, ο ίδιος λέει πως η πρώτη παράσταση που θυμούνται οι γεροντότεροι να ανεβαίνει από ντόπιους, είναι ο «Ερωτόκριτος» το 1880. Στα 1914 ανέβηκε η θρυλική «Γκόλφω» η οποία ξανανέβηκε το 1927. Στις αρχές του 1944, έρχεται στο Μεγανήσι ο πλανόδιος θίασος του Χρήστου Μπογράνου κι από κοινού με τους κατοίκους του νησιού ανεβάζει έργα με εισιτήριο λίγο ψωμί, γάλα, τυρί, λάδι, καπνό. Μεσολαβούν κενά διαστήματα, ως το 1951, όπου και πάλι ανεβαίνει η «Γκόλφω» και το 1952 το «Πατρικό σπίτι» και μια «παρλάτα» του Λάμπρου Δάγλα, η οποία δυστυχώς δεν έχει σωθεί. Το 1954 «Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας». Το 1957 «Η σκλάβα» και «Η φαρμακωμένη» και ξανά τα επόμενα δυο χρόνια. Το 1960 «Τα αρραβωνιάσματα» του Μπόγρη (η μεγαλύτερη επιτυχία) κι η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή. Το 1965 «Η σκλάβα», «Αυτός και το παντελόνι του», «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο στο στόμα» του Πιραντέλλο… Οι παραστάσεις δίνονταν σε χώρους ανοιχτούς και μέρες γιορτινές. Πολλές φορές ακόμα και τους γυναικείους ρόλους έπαιζαν άντρες! Ο Λάμπρος ήταν εκείνος που μάθαινε τους ρόλους σε ανθρώπους που δεν ήξεραν γραφή κι ανάγνωση, έφτιαχνε και ζωγράφιζε τα σκηνικά, τις στολές, σκηνοθετούσε την παράσταση, έπαιζε αρκετούς ρόλους. Τα έξοδα βέβαια, βάραιναν τους συμμετέχοντες…

Μεγανησιώτες ηθοποιοί:

ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ, ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ ΛΩΛΟΣ, ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ ΗΛΙΑΣ, ΔΑΓΛΑΣ ΠΑΝΟΛΑΜΠΡΟΣ, ΔΑΓΛΑΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΗΣ, ΔΑΓΛΑΣ ΣΩΚΡΑΤΗΣ, ΔΑΓΛΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ, ΔΑΓΛΑΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ (ΓΑΡΜΠΗΣ), ΔΑΓΛΑΣ ΠΑΝΟΣ, ΔΑΓΛΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ (ΧΑΛΚΙΑΔΑΚΙΑΣ), ΔΑΓΛΑΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ (ΚΟΥΡΑΚΗΣ), ΚΑΒΒΑΔΑΣ ΤΑΣΟΣ, ΚΑΒΒΑΔΑΣ ΣΤΑΘΗΣ (ΨΑΘΑΣ), ΚΑΤΩΠΟΔΗΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ, ΚΑΤΩΠΟΔΗς ΝΤΙΝΟΣ, ΚΑΤΩΠΟΔΗΣ ΝΩΝΤΑΣ, ΜΑΝΤΖΑΡΗΣ ΤΑΣΟΣ, ΜΑΝΤΖΑΡΗΣ ΠΑΝΑΓΓΕΛΟΣ, ΜΑΝΤΖΑΡΗΣ ΠΕΤΡΟΣ (ΔΗΜΟΚΑΣ) ΜΑΝΤΖΑΡΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ (ΚΟΤΣΑΡΗΣ), ΜΑΡΚΕΖΙΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ και οι γυναίκες: ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ ΜΑΡΙΑ (ΛΩΛΟΥ), ΜΑΝΤΖΑΡΗ ΑΡΓΥΡΩ, ΞΑΝΘΗ ΚΑΒΒΑΔΑ (ΜΠΑΚΟΛΑ), ΑΝΘΟΥΛΑ (ΣΩΚΡΑΤΗ), ΕΥΡΙΔΙΚΗ ΚΑΝΕΛΛΟΥ

Τον Απρίλη του 1967 συνελήφθη απο την χούντα κι οδηγήθηκε στη Γυάρο.

Αφού συνήλθε και μετά από πολλή σκέψη και προτροπή φίλων, αποφάσισε ν” ασχοληθεί με τα κοινά. Εκλέχθηκε πρόεδρος της κοινότητας Κατωμερίου το 1975, μέχρι το 1990. Έγινε πρόεδρος του συνδέσμου ύδρευσης κοινότητας Μεγανησίου από το 1978 ως το 1988. Στην διάρκεια της θητείας του κατάφερε να γίνουν πολλά έργα στο νησί:

-Το νερό το αντλούσαν ως τότε οι γυναίκες με κουβάδες από το πηγάδι και το κουβαλούσαν στα σπίτια με μεγάλα δοχεία στο κεφάλι τους. Μετά από εξέταση όμως που έγινε από τον γιατρό Χρήστο Λάζαρη, βρέθηκε μολυσμένο κι ο Λάμπρος δραστηριοποιήθηκε και κατάφερε να κατασκευαστεί δεξαμενή στο Κατωμέρι και με αντλιακό σύστημα να διοχετεύεται εκεί το νερό του πηγαδιού, (που παρακολουθούνταν συνέχεια από τον γιατρό) κι από κει στις κοινοτικές βρύσες στους δρόμους του χωριού. Όσες φορές δεν έφτανε το νερό να καλύψει τις ανάγκες, φρόντιζε να μεταφέρεται νερό με καράβι-υδροφόρα κι έτσι η δεξαμενή δεν έμενε ποτέ άδεια.

-Δημιουργήθηκε το κοινοτικό Ιατρείο.

-Ανοίχτηκαν δρόμοι για το Ριζοβάνι, Ρεμεντινού, Πηγάδι, Αθερινό, Ελιά, Αγ. Ηλίας, Λιμονάρι.

-Δρομολογήθηκε φέρυ-μπωτ να εξυπηρετήσει τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες του νησιού. Αγωνίστηκε όπως και σύσσωμο το νησί να μην εδραιωθούν ιχθυοκαλλιέργειες στο νησί.

-Ιδρύθηκε το γυμνάσιο το 1980… (εδώ να επισημάνουμε και τη σημαντική συμβολή του Συλλόγου Μεγανησιωτών ο ΜΕΝΤΗΣ.

Παντρεύτηκε την Θεοδώρα Λάζαρη από την Πρέβεζα, που παράτησε την ζωή στην πόλη για να ζήσει μαζί του στο χωριό και να μεγαλώσει τα τέσσερα παιδιά τους.

Ο Αριστείδης γεννήθηκε πρώτος. Σπούδασε Νοσηλευτική κι αργότερα Παιδαγωγική Ακαδημία στην Αθήνα. Σήμερα είναι πρόεδρος νοσηλευτών Ελλάδας, παντρεύτηκε με την Ελένη Χριστοδούλου κι έχουν ένα κοριτσάκι την Αλίκη.

Ο Γιώργος, δευτερότοκος, σπούδασε προσχολική αγωγή στο ΤΕΙ Αθήνας και Ψυχολογία στην Φιλοσοφική σχολή του ΕΚΠ Αθηνών. Παντρεμένος με την Κατερίνα Δάγλα, απέκτησαν δυο κοριτσάκια, την Θεοδώρα και την Μαρία-Χριστίνα.

Από τα δίδυμα κορίτσια, η Μαρία ακολούθησε το επάγγελμα της μητέρας τους κι έγινε κομμώτρια. Παράλληλα δουλεύει στο κατάστημα του συζύγου της και κεντάει καταπληκτικά Λευκαδίτικα κεντήματα. Είναι παντρεμένη με τον Γιώργο Σκιαδά κι έχουν ένα κορίτσι την Κωνσταντίνα κι ένα αγόρι τον Νίκο.

Η Ιφιγένεια, σπούδασε Φιλοσοφική στην Αθήνα κι είναι παντρεμένη με τον Παναγιώτη Δελαπόρτα. Απόκτησε δυο αγόρια, τον Φίλιππο και τον μικρό που θα ονομαστεί Λάμπρος.

Έλσα Καββαδά, Κατερίνα Γ. Καββαδά

Πηγή: SOUEL (όπου μπορείτε να δείτε βίντεο και αρκετές φωτογραφίες)