Μοναστήρι Αγίων Πατέρων – Τι λέει η Μητρόπολη; – Τι λέει η 22η ΕΒΑ;

Έχουμε γράψει και άλλες φορές για το Μοναστήρι -Ησυχαστήριο όπως αποκαλείται επίσημα από την τοπική Εκκλησία- των Αγίων Πατέρων, που βρίσκεται κουρνιασμένο μέσα σε θεόρατα βράχια, πιο πάνω από τον οικισμό της Νικιάνας, σε ένα καταπράσινο και ειδυλλιακό περιβάλλον.

Έχουμε γράψει επίσης ότι είναι αναγκαστικό πέρασμα για όποιον ξεκινά από τη Νικιάνα με προορισμό τους ορεινούς οικισμούς της περιοχής του Αλεξάνδρου. Κάποτε, σε όχι και τόσο μακρινές εποχές, όταν τα ορεινά χωριά του Αλεξάνδρου έσφυζαν ακόμη από κόσμο και οι άνθρωποι πηγαινοέρχονταν ασταμάτητα από το δρόμο που περνά δίπλα από το μοναστήρι, για να πάνε στα λιοστάσια τους το χειμώνα ή στους κήπους τους με τα οπωροκηπευτικά το καλοκαίρι, αποτελούσε αναγκαστική στάση για τους περισσότερους. Για ξαπόσταμα, για ένα ποτήρι κρύο νερό, για δυο κουβέντες με τις καλόγριες, που ζούσαν ακόμη. Ο κάθε επισκέπτης ήταν καλοδεχούμενος.

Πάνε τώρα κάμποσες δεκαετίες που το μοναστήρι έκλεισε τις πόρτες του. Στα 1978 πέθανε η τελευταία καλόγρια, η Μαρία. Ο τόπος έχει έκτοτε ερημώσει. Μαζί και το μοναστήρι των Αγίων Πατέρων… Μόνο το φυσικό περιβάλλον παραμένει ακόμη αναλλοίωτο.

Τις περισσότερες φορές κάνουμε προσωπικά στάση στο μοναστήρι, όταν τυχαίνει να ανεβούμε στο χωριό. Καμιά φορά το χρησιμοποιούμε ως αφετηρία για παρακείμενες πεζοπορικές εξορμήσεις. Καθόμαστε τότε στο πεζούλι, κάτω από τα βράχια, το περιβάλλον προσφέρεται για περισυλλογή, για γαλήνεψη του νου και της καρδιάς. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ιδιαίτερα θρησκόληπτος.

Αυτό κάναμε και πριν λίγες μέρες, αλλά αυτή τη φορά κάθε άλλο παρά γαλήνεψη, στο είκοσι μας ανέβηκε η πίεση. Με ένα ακόμη «γιατί» να αιωρείται μετέωρο…

Ανεβήκαμε τα σκαλοπάτια, φτάνοντας στο ίσωμα τι να δεις, βομβαρδισμένο τοπίο, διάσπαρτες μεγάλες πέτρες από εκβραχισμούς που γίνονται από κάποιον ή κάποιους. Πάει το πεζούλι, στήσανε έναν σταυρό ανάμεσα στα βράχια, μέχρι φεγγίτη βγάλανε που βλέπει στην πίσω μεριά. Τι σκυλαύουνε, τι όνειρο είδανε, τι θέλουν να κάνουν, δεν μπορούμε να καταλάβουμε. Ρωτήσαμε την άλλη μέρα στο χωριό. Κάποιοι μας είπανε ότι θα γίνει οστεοφυλάκιο (;), κάποιοι μας μίλησαν για κάποιο εκκλησάκι που θα φτιαχτεί, συμπέρασμα δεν βγάλαμε.

Θεωρήσαμε σωστό να απευθυνθούμε στη Μητρόπολη, μήπως δεν γνωρίζουν για τις «εργασίες», μήπως μπορέσουν να μας διαφωτίσουν για το τι γίνεται ή τι θα γίνει τελικά. Ζητήσαμε στο τηλεφωνικό κέντρο τον π. Πανογιώργο Κτενά, που φαίνεται στη σελίδα της Μητρόπολης να είναι υπεύθυνος. Σήκωσε ο ίδιος το τηλέφωνο, του θέσαμε το ερώτημα αν είναι σε γνώση της Μητρόπολης και τι γίνεται τελικά. Μας είπε ότι και βέβαια το ξέρουν, ότι γίνεται διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, ότι οι εργασίες δεν θα είναι μεγάλες και ότι θα συνεχιστούν. Σε ερώτησή μας τέλος πάντων, αφού του μιλήσαμε για εκβραχισμούς και όχι για κάποιες περιορισμένες εργασίες εξωραϊσμού του περιβάλλοντος χώρου, αν είναι τουλάχιστον σε γνώση της αρμόδιας 22ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, μας απάντησε ότι οι εργασίες δεν γίνονται στο εσωτερικό της Μονής, δεν εμπίπτουν στην έγκριση της Εφορείας.

Δεν ξέρω, μπορεί να έχει και δίκιο, με μια πρόχειρη πάντως αναζήτηση που κάναμε διαδικτυακά είδαμε ότι η «αρμοδιότητα της Εφορείας ανάγεται σε όλα τα θέματα σχετικά…. …με την αποκατάσταση, αναστήλωση, ανάδειξη και διαμόρφωση των μνημείων και των αρχαιολογικών χώρων, καθώς και του φυσικού ή μη περιβάλλοντός τους, την εκτέλεση όλων των ανωτέρω έργων με αυτεπιστασία και απολογιστικά…». Θα μας ενδιέφερε πάντως, τι λέει, στην προκειμένη περίπτωση η αρμόδια για το νησί μας 22η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων που εδρεύει στην Ναύπακτο.

Έτυχε, πιτσιρικάς τότε και μη έχοντας συνείδηση του μεγέθους της καταστροφής, να δω με τα ίδια μου τα μάτια να καταστρέφονται ανεκτίμητης αξίας κειμήλια στο ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στα Κολυβάτα. Θυμάμαι να βγάζουν οι μεγαλύτεροι από κάτι μεγάλους πάγκους -ημιστρόγγυλοι ήταν και άνοιγαν από την πάνω μεριά- ιερά άμφια, εκκλησιαστικά και άλλα βιβλία μισοφαγωμένα από τα ποντίκια, να τα στοιβάζουν σε σωρό και να τα καίνε, γιατί έτσι έπρεπε. Θυμάμαι να σκαρφαλώνω από το πίσω ανοιχτό παράθυρο στο σωζόμενο τότε Ηγουμενείο, απέναντι από το Καθολικό του Μοναστηριού και να κάθομαι με τις ώρες να κοιτάω τα παλιά χειρόγραφα έγγραφα που στοιβάζονταν καταφαγωμένα από τα ποντίκια στο υγρασιασμένο πάτωμα, χωρίς να μπορώ να αποκρυπτογραφήσω και τι έγραφαν. Εντύπωση μου έκαναν οι υδατογραφίες, όταν σήκωνα τις κόλλες στο φως και οι εγχάρακτες στο πάνω μέρος σφραγίδες. Πάνε όλα αυτά, εύκολη βορά στο χρόνο, με την αδιαφορία των απλοϊκών κατοίκων, του χωριού μου πρωτίστως, που είχαν άλλα προβλήματα να επιλύσουν τότε. Δεν κατηγορούμε κανέναν.

Έχουμε δει κατά καιρούς με τα ίδια μας τα μάτια σημεία και τέρατα σε σχέση με εκκλησιαστικά μνημεία του τόπου μας. Τα περισσότερα συντελέστηκαν με καλή πρόθεση, το αποτέλεσμα όμως μετράει και αυτό είναι που μένει.

Πολλά ακούγονται και γράφονται τελευταία για τη στροφή που θα πρέπει να κάνει το νησί μας -έχει πλείστες δυνατότητες- στο θεματικό λεγόμενο τουρισμό. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να δούμε και το θρησκευτικό τουρισμό, τόσο από την άποψη του προσκυνηματικού, όσο και του περιηγητικού τουρισμού. Θα πρέπει να βρεθεί ανάμεσα στα δυο αυτά είδη η ισορροπία. Ευρισκόμενος, πριν δυο τρεις μήνες στη Θεσσαλονίκη με τα πολλά βυζαντινά θρησκευτικά μνημεία, οι περισσότεροι που τα επισκέπτονταν δεν ήταν καν ορθόδοξοι, αλλόθρησκοι ή ετερόδοξοι ήταν. Η Λευκάδα έχει πεδίον δόξης λαμπρόν στην κατεύθυνση αυτή, παρότι στο συγκεκριμένο αυτό είδος τουρισμού βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα. Είναι διάσπαρτη από τη μια μεριά στην άλλη με εκκλησιαστικά μνημεία, που οφείλουμε όμως να τα διαφυλάξουμε αλώβητα. Ας μην πέσουν θύματα αυτή τη φορά της δήθεν λειτουργικότητάς τους ως λατρευτικοί χώροι…