Προβολές αντιφασιστικών – αντιπολεμικών ταινιών από τις Οργανώσεις Λευκάδας της ΚΝΕ

Με τη συμπλήρωση 70 χρόνων από την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών, 1945 – 2015 οι Οργανώσεις Λευκάδας της ΚΝΕ διοργανώνουν κάθε Τετάρτη, αρχής γενομένης από αύριο Τετάρτη 6 Μάη, προβολές αντιφασιστικών – αντιπολεμικών ταινιών. Οι προβολές θα γίνονται στις 21:15 στο Εργατικό Κέντρο Λευκάδας.

Θα προβληθούν οι ταινίες: «Έλα να δεις» του Έλεμ Κλίμοφ (6 Μάη), «Ο Μεγάλος Δικτάτωρ» του Τσάρλι Τσάπλιν (13 Μάη), «Ο Αληθινός Φασισμός» του Μιχαήλ Ρομ (Ντοκιμαντέρ, 20 Μάη) και «Ματωμένη Κυριακή» του Πολ Γκρίνγκρας (27 Μάη).

Παίζουν: Αλεξέι Κραβσένκο, Ολγκα Μιρόνοβα κ.ά.
Παραγωγή: Σοβιετική Ενωση (1985).

Ο τίτλος της ταινίας βγαίνει μέσα από το Βιβλίο της Αποκάλυψης και λειτουργεί υπαινικτικά με τις εικόνες αποκάλυψης που ο δημιουργός παραθέτει. Εικόνες που καίνε πάνω στο υποσυνείδητο: Ένα γερμανικό προσκοπικό αεροπλάνο βουίζει ίδιος άγγελος θανάτου… Αλεξίπτωτα φτερουγίζουν στον ουρανό σαν απειλητικά έντομα… Φωτεινοί πορτοκαλί ανιχνευτές πέφτουν με γδούπο στα πλευρά μιας αβοήθητης αγελάδας… Ένας παιχνιδιάρικος αξιωματικός της ομάδας «Einsatzgruppen» με περίεργη στάση διατάζει την εξόντωση ενός χωριού. Πρόκειται για αληθινό αριστούργημα, ενδεχομένως, για την ‘αφυπνιστικότερη’ αντιπολεμική και αντιφασιστική ταινία όλων των εποχών. Κανένα φιλμ «Αποκάλυψης» όπως τα δημοφιλέστατα «ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΩΡΑ» ή «FULL METAL JACKET», δεν απεικονίζει τις ‘απανθρωπότατες’ επιπτώσεις του πολέμου – τη συνέχιση της καπιταλιστικής ειρήνης – πιο έντονα, πιο άγρια, πιο παραστατικά από τα αθώα μάτια του Φλόρια, που πρωτοσυναντάμε στα πυκνά δάση της Λευκορωσίας. Μάτια που στο τέλος της οδύσσειάς του κατάντησαν γέρου, δυο τρύπες για μάτια, που μέσα τους αντικατοπτρίζεται η αμέτρητη φρικαλεότητα όσων «είδε»…

Η ιστορία του «ΕΛΑ ΝΑ ΔΕΙΣ» ξετυλίγεται στη Λευκορωσία, κοντά στα πολωνικά σύνορα το 1943. Η ταινία φτιάχτηκε για την επέτειο των 40 χρόνων από την θριαμβευτική νίκη του Σοβιετικού Στρατού και Λαού επί του Ναζισμού. Το ουσιαστικό της ‘κατόρθωμα’, είναι αυτό της απεικόνισης της αληθινής φύσης και ταυτότητας του ιμπεριαλιστικού πολέμου, μέσα από το βλέμμα ενός αγροτόπαιδου που βρίσκει ένα όπλο και το σκάει από το σπίτι του, να ενταχθεί στις γραμμές των Παρτιζάνων που πολεμούν ναζιστές και ντόπιους συνεργάτες τους. (Το σενάριο με αρχικό τίτλο «KillHitler» συνέγραψε με τον Κλίμοφ, ο Αλεξάντερ Αντάμοβιτς που νεαρός, πολέμησε με τους Λευκορώσους παρτιζάνους). Το «ΕΛΑ ΝΑ ΔΕΙΣ» αποπνέει κυριολεκτικά, παγερό θανατικό και απέραντη ερημιά που αγγίζει κάθε μορφή ζωής και καταγράφει το κτηνώδες μίσος του φασισμού προς τον μοναδικό του εχθρό, το σοσιαλισμό. Η ταινία έχοντας αποτινάξει από πάνω της κάθε ίχνος, χολιγουντιανού τύπου, πατριωτισμό, με γελοία μεγαλόστομους διαλόγους, με ‘ηρωικές’ πράξεις και «καθαρτικό» χάπι εντ, μας βυθίζει καταλυτικά στην απόλυτη αλήθεια της θηριωδίας του ναζισμού, μας καθιστά κοινωνούς της ανθρώπινης απόγνωσης, του τρόμου της απάθειας, αλλά ταυτόχρονα, του υπεράνθρωπου ‘υπέρ πάντων’ αγώνα για την επιβίωση και την τελική μεγάλη νίκη του συστήματος της ζωής πάνω στο σύστημα του θανάτου… Ότι αγάπησε ο Φλόρια, και ο κάθε Φλόρια, το εξοντώνει ο πόλεμος, φρικιαστικές οι μνήμες που καθρεφτίζονται στο άδειο βλέμμα που κοιτάζοντάς μας κατάματα μας προειδοποιεί να κρατήσουμε στη δική μας μνήμη άσβεστο αυτό που είδαμε, άσβεστο το μίσος για το φασισμό…

Παίζουν: Τσάρλι Τσάπλιν, Πολέτ Γκοντάρ, Τζακ Οκι, Ρέτζιναλντ Γκάρντινερ, Χένρι Ντανιέλ, Μπίλι Γκίλμπερτ, Γκρέις Χέιλ, Κάρτερ Ντε Χέιβεν
«The Great Dictator» (1940) Κωμωδία αμερικανικής παραγωγής 1940

Ύστερα από είκοσι χρόνια και υποφέροντας από αμνησία, ένας Εβραίος κουρέας επιστρέφει στην πατρίδα του. Εκεί όμως πολλά έχουν αλλάξει καθώς ο παρανοϊκός δικτάτορας της Τομανίας, Αντενόιντ Χίνκελ, ο οποίος είναι ολόιδιος με αυτόν, σχεδιάζει να κατακτήσει τον κόσμο ξεκινώντας ταυτόχρονα μια μεγάλη εκστρατεία αντισημιτισμού. Όμως, η ομοιότητα του ντροπαλού κουρέα με το μεγαλομανή δικτάτορα θα γίνει αιτία τρομερών παρεξηγήσεων.

Ο Τσάπλιν άρχισε για πρώτη φορά να επεξεργάζεται την ιδέα του «Μεγάλου Δικτάτορα» όταν ένας φίλος τού ανέφερε ότι η κινηματογραφική του περσόνα θύμιζε πολύ τον Αδόλφο Χίτλερ. Αργότερα έμαθε μάλιστα ότι είχαν γεννηθεί με μια βδομάδα διαφορά. Είχαν περίπου το ίδιο ύψος και βάρος και μεγάλωσαν και οι δύο μέσα στη φτώχεια. Όταν πλέον ο Τσάπλιν άρχισε να πληροφορείται τις πολιτικές πεποιθήσεις του Χίτλερ αποφάσισε να χρησιμοποιήσει την ομοιότητά τους αυτή προκειμένου να επιτεθεί στο Χίτλερ μέσω της ταινίας. Η παραγωγή του φιλμ ξεκίνησε το 1937, όταν όλοι πίστευαν ότι ο ναζισμός ήταν μια τόσο επικίνδυνη μάστιγα όπως αποδείχτηκε το 1940 που κυκλοφόρησε η ταινία.
Ο Τσάπλιν έλεγε πως το κοστούμι του Χινκελ τον έκανε να αισθάνεται πιο επιθετικός, ενώ κοντινοί του άνθρωποι τον θυμούνται να γίνεται πιο δύσκολος τις μέρες που γύριζε τις σκηνές του στο ρόλο του δικτάτορα.

Όταν κυκλοφόρησε ο «Μεγάλος δικτάτωρ», ο Χίτλερ απαγόρευσε την προβολή του σε όλες τις χώρες που συνεργάζονταν με τη Γερμανία ή βρίσκονταν υπό την κατοχή της.

Παρά το μποϊκοτάζ η ταινία προβλήθηκε μια φορά σε γερμανικό ακροατήριο. Κάπου στα κατεχόμενα Βαλκάνια μέλη μιας αντιστασιακής οργάνωσης αντικατέστησαν την κωμική όπερα που παιζόταν σε ένα στρατιωτικό κινηματογράφο με μια κόπια του «Μεγάλου δικτάτορα» που παρέλαβαν από την Ελλάδα. Έτσι μια ομάδα Γερμανών στρατιωτών είχε την ευκαιρία να δει την ταινία. Κάποιοι από αυτούς εγκατέλειψαν την αίθουσα μόλις συνειδητοποίησαν τι έβλεπαν, ενώ κάποιοι άλλοι άρχισαν να πυροβολούν την οθόνη.

Όλοι το έχουμε δει αλλά αξίζει να το ξαναδούμε.

Το αριστουργηματικό ντοκιμαντέρ του μεγάλου Σοβιετικού σκηνοθέτη, Μιχαήλ Ρομ «Ο αληθινός φασισμός» (1965, 130΄) («OBYKNOVENNYY FASHIZM» ή «Συνηθισμένος φασισμός» ο πρωτότυπος τίτλος) αποτελεί τον καλύτερο «κινηματογραφικό» τρόπο να γιορταστεί η Μέρα της Αντιφασιστικής Νίκης, στις 9 Μάη!

Πρόκειται για ταινία – σταθμό στον παγκόσμιο κινηματογράφο λόγω της θεματικής, αλλά και του τρόπου προσέγγισής της. Ο Ρομ δε θέλει να δείξει μόνο το «πώς» του φασισμού, αλλά και το «γιατί». Σε αυτόν τον προσανατολισμό υποτάσσει πλήθος αρχειακού πολεμικού υλικού από την ΕΣΣΔ, Γερμανία και Πολωνία, απόρρητα αρχεία του χιτλερικού υπουργείου προπαγάνδας, ταινίες της Λένι Ρίφενσταλ (σ.σ. Γερμανίδα σκηνοθέτρια που πρόσφερε το ταλέντο της στο ναζισμό), και ερασιτεχνικές λήψεις των Ες – Ες.

Ο σκηνοθέτης ως ιδεολογικό – καλλιτεχνικό «παιδί» των Αϊζενστάιν, Βερτόφ και Πουντόβκιν, χρησιμοποιεί με μαστοριά τα εκφραστικά μέσα του μοντάζ και της μουσικής επένδυσης, ώστε μέσα από την αντίστιξη των πλάνων, της διήγησης και της μουσικής, να δημιουργείται μια δυνατή συναισθηματική εγρήγορση στον θεατή.

Ο τρόπος όμως υπηρετεί ένα στόχο, που χωρίς αυτόν, ακόμη και το αισθητικά άψογο αποτέλεσμα παραμένει άδειο κέλυφος. Στην προκειμένη περίπτωση ο στόχος του Ρομ ήταν η μετάδοση στους νεότερους της πικρής πείρας της ανθρωπότητας από το φασισμό, ώστε αυτός να μην επαναληφθεί. Οπως ο ίδιος διηγείται, η ιδέα για την ταινία «γεννήθηκε» όταν βρέθηκε σε μια παρέα νέων ανθρώπων, γεννημένων λίγο πριν ή κατά τη διάρκεια του πολέμου, οι οποίοι, όπως διαπίστωσε, με φόβο, ο σκηνοθέτης, πίστευαν ότι ο φασισμός όχι μόνο αποτελούσε παρελθόν αλλά ότι ήταν και «νεκρός». Για το συγκεκριμένο μάλιστα κινηματογραφικό είδος, ο Ρομ έλεγε ότι «η δουλειά πάνω σε μια ταινία τεκμηρίωσης είναι σχολείο της αλήθειας».

Η ταινία έγινε αμέσως δημοφιλής, ενώ σήμερα συγκαταλέγεται στα καλύτερα ντοκιμαντέρ του σοβιετικού και όχι μόνο, κινηματογράφου. Το σενάριο είναι του ίδιου, καθώς και των Γιούρι Χανιούτιν και Μάγια Τουρόβσκαγια.

Παίζουν: Τζέιμς Νέσμπιτ, Νίκολας Φαρέλ, Τιμ Πίγκοτ Σμιθ, Αλαν Γκίλντι, Μέρι Μολντς.
«Bloody Sunday» – Πολιτική ταινία, ιρλανδικής παραγωγής 2002

Στις 30 Ιανουαρίου του 1972, 13 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 14 ακόμα τραυματίστηκαν από σφαίρες στους δρόμους του Ντέρι στη Βόρεια Ιρλανδία.

Όλοι τους ήταν άοπλοι πολίτες που έπαιρναν μέρος σε διαδήλωση ενάντια στη βρετανική κατοχή και σε ένα νόμο, σύμφωνα με τον οποίο οι συλλήψεις υπόπτων θα μπορούσαν να οδηγήσουν τον οποιονδήποτε στη φυλακή χωρίς να προηγηθεί δίκη. Αυτή η μέρα έμεινε στην ιστορία ως «Ματωμένη Κυριακή». Και στην ουσία σηματοδότησε την αρχή του αιματοβαμμένου εμφυλίου πολέμου στη Βόρεια Ιρλανδία.

Ο Πολ Γκρίνγκρας αναπλάθει τα γεγονότα μέσα από τα πρόσωπα που τα έζησαν και φτιάχνει μια ταινία με στοιχεία ντοκιμαντέρ χωρίς να ξεφεύγει από την πραγματικότητα και να πέφτει στην παγίδα του μελοδράματος.

Παραθέτει τα γεγονότα μέσα από ηθοποιούς που δίνουν την ψυχή τους γι΄ αυτό που κάνουν και δεν εμπλέκεται σε πολιτικά τερτίπια. Αφήνει τον θεατή να κρίνει μόνος του και παράλληλα του ξύνει τη μνήμη, έτσι για να θυμάται τα περασμένα και να ξέρει τι να κάνει σ” αυτά που θα έρθουν.

Θα ήταν «ποινικό αδίκημα», αν η ταινία αυτή δεν ήταν λουσμένη από τις ηλεκτρικές νότες των «U2» και από τις κραυγές του «Bono» που φωνάζει με τα τραγούδια του «Ως πότε». Δείτε το χωρίς δισταγμό.