Πανηγύρισε το ξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας στο Κομηλιό Λευκάδας

Του Κώστα Πατρίκιου

Πανηγύρισε και πάλι φέτος στις 17 Ιουλίου το ξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας στο Κομηλιό Λευκάδας.

Του Πρωτοπρεσβυτέρου Γεράσιμου Ζαμπέλη

Η ιστορία του χωριού, όπως μπορεί να την σηματοδοτήσει η έρευνα χάνεται στα βάθη των χρόνων. Πολύ πριν τον 14ο αιώνα, όπου οι υπάρχοντες οικιστικοί πυρήνες, ξωμάχων της άγριας γης και κτηνοτρόφων, αφού η κτηνοτροφία εκείνη την μακρινή για μας περίοδο αποτελούσε την πρώτη πηγή ζωής των Λευκαδίων, ήταν εγκατεσπαρμένοι στις δασώδεις ρεματιές των λόφων και τις πυκνόβλαστες λαγκαδιές των ελάχιστων βουνών.

Σύμφωνα με την τρέχουσα παράδοση, που τροφοδοτεί με την αλήθεια της το ιερό καμίνι της ιστορίας μας, το χωριό αρχικά βρισκόταν στην περιοχή Μαλακιού. Ακριβώς απέναντι από το σημερινό χωριό και πάνω από τον ιερό ναό της Αγίας Μαρίνας. Ο ναός της Αγίας Μαρίνας αποτελούσε τον κεντρικό ναό του μικρού οικισμού Μαλακιώτες. Χρόνια και χρόνια, σε τρομαχτικά δύσκολες εποχές, ριζωμένοι οι κάτοικοι του οικισμού δημιουργούσαν και συνέχιζαν το βηματισμό τους μέσα στον αδηφάγο χρόνο.

Στο γέρμα του 11ου μ.Χ. αιώνα το χωριό θα μεταφερθεί λίγο πιο κάτω, εκεί που σήμερα βρίσκεται. Ταυτόχρονα όμως θα αλλάξει και η ονομασία του. Τώρα, από κάποιον θυμόσοφο θα πάρει το όνομα Κομηλιό. Η ερμηνευτική προσέγγιση του ονόματος μας υποχρεώνει να θαυμάσουμε την ευλύγιστη σκέψη και τον τόπο που βρίσκεται στην κώμη του ηλίου. Όπως, δηλαδή, συμβαίνει με το υπό μελέτη χωριό. Μία μόνη επίσκεψη στο χωριό δικαιώνει τον ανώνυμο ανάδοχο και πείθει τον απορημένο επισκέπτη.

Στο συνολικό φορολογικό κατάστιχο του σαντζακιού του Κάρλελι και στην υπάρχουσα καταχώρηση του καζά της Αγίας Μαύρας για το έτος Εγίρας 937, δηλαδή 1530/31 στο Κομηλιό θα υπάρχουν 32 χανέδες, δηλαδή νοικοκυριά. Αυτά θα φορολογούνται από το Οθωμανικό Κράτος με 3559 άσπρα. Η ύπαρξη 32 νοικοκυριών το πρώτο εικοσάχρονο του 16ου αιώνα σημαίνει οργανωμένη κοινωνία κατοίκων, ευρισκόμενη κάτω από την άγρυπνη εξουσία των αδίσταχτων εξουσιαστών Τούρκων. Η επόμενη σημείωση στο κατάστιχο του κεφαλικού φόρου του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας για το έτος Εγίρας 1022 (1613/14) θέλει χανέδες 44. Έχουμε, δηλαδή, αύξηση των νοικοκυριών, επομένως και των κατοίκων του χωριού. Η σημείωση του έτους 1051 (1641/42) με βάση την απογραφή του Φαΐη Μπέη σημειώνει 40 ονόματα αρχηγών οικογενειών, που πληρώνουν τον φόρο.

[…] Όπως πάντως και να έχει το θέμα το Κομηλιό αυτή την δύσκολη περίοδο της Τουρκοκρατίας στο νησί (1479-1684μ.Χ) είναι ένα ζωντανό χωριό, με αξιοσημείωτο αριθμό κατοίκων, αφού άγγιζε περίπου τα εκατό πρόσωπα. Θα ήταν υπολογίσιμη δύναμη στους κατακτητές. Έτσι δικαιολογείται και η παρέμβαση του Καζά της Αγίας Μαύρας ώστε με φιρμάνι να αυξήσει τους χανέδες. Η αύξηση των χανέδων προδίκαζε αύξηση των φόρων.

Στην Ενετοκρατία (1684-1797 μ.Χ.) οι κάτοικοι του Κομηλιού θα συσπειρωθούν γύρω από τον ιερό ναό της Κοιμήσεως Θεοτόκου, που είναι ο κεντρικός ιερός ναός, ύστερα από την εγκατοίκηση στην περιοχή, που μέχρι σήμερα το χωριό βρίσκεται. Ο παλαιότερος ναός της Αγίας Μαρίνας είναι πια εξωκκλήσι του χωριού.

(Πηγή: Πρ/τερος Γεράσιμος Ζαμπέλης, ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΜΑΣ: ΤΟ ΚΟΜΗΛΙΟ, nealefkadas.gr).