«Αγαπητοί Λευκαδίτες, προσπαθήστε να δείτε μια φορά το νησί με τα μάτια ενός τουρίστα!»

«Αγαπητοί Λευκαδίτες, προσπαθήστε να δείτε μια φορά το νησί με τα μάτια ενός τουρίστα!». Με τα λόγια αυτά κλείνει την επιστολή του ένας αλλοδαπός επισκέπτης του τόπου μας. Πρόκειται για έναν φανατικό φίλο της Λευκάδας, που επισκέπτεται μαζί με τη γυναίκα του τρεις φορές το χρόνο το νησί μας.

Στην επιστολή του δεν μιλά, πλην ελαχίστων ίσως εξαιρέσεων, για άγνωστα στους Λευκαδίτες πράγματα. Το πρόβλημα των σκουπιδιών, των εκατοντάδων διάσπαρτων μικροχωματερών σε όλο το μήκος και το πλάτος του νησιού της Λευκάδας, είναι λίγο πολύ γνωστό σε όλους. Έχει επισημανθεί άπειρες φορές και στην παρούσα σελίδα. Είναι γεγονός ότι καταβάλλονται φιλότιμες προσπάθειες, παρά την έλλειψη μέσων και ανθρώπινου δυναμικού, από το Δήμο Λευκάδας. Το πρόβλημα όμως δεν πρόκειται να λυθεί ποτέ, αν δεν γίνει επιτέλους συνείδηση σε κάθε συμπολίτη μας, σε κάθε δημότη αυτού του τόπου, ότι θα πρέπει επιτέλους να σεβαστεί σαν το ίδιο του το σπίτι αυτό που αποκαλούμε εν γένει δημόσιο χώρο.

Το ακριβές κείμενο της επιστολής που μας στάλθηκε ηλεκτρονικά, μαζί με το επισυναπτόμενο φωτογραφικό υλικό, σε ξένη γλώσσα και μεταφράστηκε από εμάς έχει ως εξής:

«Επισκέπτομαι μαζί με τη γυναίκα μου τρεις φορές κάθε χρόνο το πανέμορφο νησί της Λευκάδας για διακοπές, που πάντα μας ενθουσίαζε με τις φυσικές του ομορφιές.

Οπότε, είναι πιο ακατανόητο για μας να ζούμε κάθε φορά πως καταστρέφεται συνεχώς από τους τουρίστες, αλλά και τους μόνιμους κατοίκους, αυτή η φυσική γοητεία του νησιού από την απερίσκεπτη διαχείριση των απορριμμάτων και της κάθε λογής σαβούρας. Έχουμε συγχρόνως την εντύπωση ότι αυτό δεν συμβαίνει σκόπιμα, αλλά απλά πιστεύουμε πως δεν έχει γίνει συνείδηση ότι σκουπίδια και σαβούρα σε κάθε γωνιά αποθαρρύνει τουρίστες να επισκεφτούν για δεύτερη φορά το νησί. Ιδιαίτερα σε αυτούς τους οικονομικά δύσκολους για την Ελλάδα καιρούς δεν υπάρχει η πολυτέλεια για μια τέτοια κατάσταση σε ένα νησί που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό.

Ένα μικρό παράδειγμα: Στο δημοτικό χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων στο Νυδρί στέκουν εδώ και αρκετά χρόνια εγκαταλελειμμένα οχήματα για τα οποία προφανώς δεν νοιάζεται κανένας, ούτε κι αυτή ακόμη η αρμόδια διοικητική Αρχή. Οι φωτογραφίες τα λένε όλα:

Το θέαμα δεν είναι σίγουρα ό,τι το καλύτερο για τους επισκέπτες!

Το κόψιμο επίσης των πυκνών θάμνων θα μπορούσε να προσφέρει όχι μόνο μια αισθητική βελτίωση, αλλά να δημιουργήσει και επιπλέον θέσεις στάθμευσης. Παρεμπιπτόντως, για τον έλεγχο της απαγόρευσης της κυκλοφορίας στον κεντρικό δρόμο του Νυδριού, που ισχύει κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού από τις 07:00 μ.μ., είναι προφανές ότι διατίθενται αρκετοί αστυνομικοί, αλλά είναι μάλλον κουραστικό να ρίξουν μια ματιά στο δημοτικό χώρο στάθμευσης που βρίσκεται παραδίπλα…

Ένα ακόμη παράδειγμα: Αν επισκεφτεί κανείς το μικρό χωριό Νεοχώρι θα τον υποδεχτεί, στο δρόμο που έρχεται από την Παλιοκατούνα και προσφέρει μια εξαιρετική θέα προς τα Πριγκηπονήσια στον κόλπο του Νυδριού και την απέναντι ηπειρωτική στεριά, μετά την τελευταία στροφή, η πανέμορφη εικόνα μιας παλιάς εκκλησίας.

Λίγο όμως πριν την εκκλησία αλλάζει αρνητικά η εικόνα αφού θα συναντήσει τη χωματερή του χωριού, γαρνιρισμένη με ένα σπίτι στην αριστερή πλευρά του δρόμου που έχει μουτζουρωθεί με ένα άσχημο γκράφιτι.

Μιας και το Νεοχώρι δεν κατακλύζεται από τουρίστες μπορεί κανείς εύκολα να συμπεράνει ποιος ευθύνεται για όλα αυτά τα σκουπίδια…

Συνεχίζοντας κανείς το δρόμο του στο χωριό τον περιμένει λίγο πιο κάτω τα ερείπια ενός σπιτιού κατάμεστο με σκουπίδια, που χρησιμοποιείται προφανώς καταχρηστικά από τον ιδιοκτήτη του ως σκουπιδότοπος.

Στο δρόμο μέσα στο χωριό, που μόλις και μετά βίας μπορεί να περάσει κανείς από τις επικίνδυνες λακκούβες, θα συναντήσει ο επισκέπτης και άλλους σωρούς σκουπιδιών σε οικόπεδα.

Μέχρι που θα φτάσει στο παλιό σχολείο του χωριού, στο οποίο προφανώς ανακατασκευάστηκε η στέγη του, αλλά είναι κατά τα άλλα ένα γεμάτο σκουπίδια και με κατεστραμμένα παράθυρα ερείπιο. Όποιος γνωρίζει τη «θεωρία των σπασμένων παραθύρων»^* („Broken Windows Theorie“) ξέρει τι σημαίνει αυτό για το μέλλον.

Με απλά λόγια η θεωρία αυτή λέει, ότι ένας περιποιημένος τόπος προστατεύεται από βανδαλισμούς ενώ ένας τόπος με καταστροφές (σπασμένα παράθυρα) προκαλεί περισσότερες καταστροφές και συνεχίζει αισθητικά να εκφυλίζεται.

Ένα ακόμη σημείο, που μου επιβεβαιώθηκε πρόσφατα κι από έναν Έλληνα κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης συνομιλίας που είχα με έναν σερβιτόρο από τη Μύκονο που επισκέφτηκε το νησί, είναι δυστυχώς η αγένεια των πωλητών που παρατηρείται πολύ συχνά σε κάποια καταστήματα. Ο σερβιτόρος μου είπε ότι έμεινε πολύ έκπληκτος, αφενός μεν από τα πανταχού παρόντα σκουπίδια, αφετέρου δε από την εν λόγω αγένεια. Στη Μύκονο είναι όλα πεντακάθαρα και το προσωπικό των καταστημάτων είναι πάντα φιλικό και ευγενικό, αφού έχει γίνει συνείδηση ότι το νησί ζει από τον τουρισμό και την καλή του φήμη.

Την ίδια εμπειρία είχαμε συχνά κι εμείς οι ίδιοι με τους κατά τα άλλα απίστευτα φιλικούς προς τους ξένους και αξιαγάπητους κατοίκους της Λευκάδας. Παρότι γίνονται οι περισσότεροι ανόμοια φιλικοί, όταν καταλάβουν ότι μιλάμε και μεις Ελληνικά, αλλά θα έπρεπε να ισχύει πραγματικά για όλους τους επισκέπτες η σίγουρα και στην Ελλάδα γνωστή παροιμία: ο πελάτης είναι βασιλιάς!

Η χειρότερη εμπειρία μας σχετικά με αυτό ήταν στις φετινές μας διακοπές ένα μικρό φαρμακείο στο Νυδρί, όπου ο ιδιοκτήτης δεν ήθελε προφανώς να πουλήσει απολύτως τίποτα και το κατάστημα του ΤΑΟΛ στην πόλη της Λευκάδας, όπου ένας κακόκεφος υπάλληλος μου είπε ότι δεν υπάρχει το προϊόν που ζήτησα, μέχρι που ένας άλλος πελάτης που παραβρισκόταν τυχαία του είπε ότι βρισκόταν στην είσοδο του καταστήματος ένα ολόκληρο χαρτοκιβώτιο, οπότε και αναγκάστηκε να μετακινηθεί μέχρι εκεί για να μου δώσει το προϊόν.

Αγαπητοί Λευκαδίτες, προσπαθήστε να δείτε μια φορά το νησί με τα μάτια ενός τουρίστα!

Αν αναλάβει ο καθένας λιγάκι ευθύνη για τα σκουπίδια μπροστά στην πόρτα του θα ήταν ήδη ένα μεγάλο βήμα!

Φιλικά

Ένας ενθουσιώδης από τη Λευκάδα αλλά και με κριτική σκέψη τουρίστας».
_______________________________

* Πρόκειται για την θεωρία που συσχετίζει την αισθητική υποβάθμιση μιας αστικής περιοχής με την αύξηση της εγκληματικότητας η οποία παρουσιάστηκε το 1982 και τέθηκε σε εφαρμογή στη Νέα Υόρκη μετά την εκλογή του R. Guliani, ως δημάρχου το 1993. Βασίζεται στην ιδέα πως αν αφήσεις κάποια μικρά προβλήματα άλυτα, κάποια στιγμή θα βρεις μπροστά σου ένα πολύ μεγαλύτερο και δισεπίλυτο πρόβλημα. Σαν μέθοδος αντιμετώπισης της εγκληματικότητας θεωρήθηκε αρκετά αποτελεσματική και συνεχίστηκε να εφαρμόζεται αφού επεκτάθηκε και σε άλλες πολιτείες της Αμερικής και σε άλλες χώρες του κόσμου.

Ιδρυτές της θεωρίας είναι οι Wilson και Kelling, οι οποίοι στηρίχτηκαν στα αποτελέσματα ενός πειράματος που πραγματοποιήθηκε το 1969 από τον καθηγητή Zimbardo. Σε αυτό το πείραμα, ο καθηγητής τοποθέτησε ένα αυτοκίνητο χωρίς πινακίδες σε δυο διαμετρικά αντίθετες γεωγραφικά και κοινωνικά περιοχές, στο υποβαθμισμένο Μπρόνξ και σε μία εύπορη συνοικία του Πάλο Άλτο. Στο Μπρόνξ χρειάστηκαν δέκα λεπτά για να αρχίσουν οι βανδαλισμοί και εντός 24ώρου να αφαιρεθούν όλα του τα εξαρτήματα. Από την άλλη, στο Πάλο Άλτο, επειδή το αυτοκίνητο παρέμενε ακέραιο, ο καθηγητής έσπασε τα τζάμια του και εντός 24ώρου το αυτοκίνητο υπέστη τις ανάλογες ζημιές. Αποφάνθηκαν πως οι βανδαλισμοί μπορούν να συμβούν παντού, από τη στιγμή που η αρχή της αμοιβαιότητας των σχέσεων μεταξύ των κατοίκων και της υποχρέωσης τους στην τάξη υποβαθμίζονται από πράξεις που δείχνουν να σημαίνουν ότι «κανείς δεν νοιάζεται». (Κοκκινογέννης Ιωάννης στο curia.gr).