«Το Στρατοδικείον Ιωαννίνων κατεδίκασεν εις θάνατον δύο στρατιώτας κομμουνιστάς…»
«ΟΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΑΙ
Το Στρατοδικείον Ιωαννίνων κατεδίκασεν εις θάνατον δύο στρατιώτας κομμουνιστάς και εις άλλους επέβαλλε διαφόρους βαρυτάτας ποινάς. Με την ιδίαν αυστηρότητα θα έπρεπε να δικάζουν και τα πολιτικά δικαστήρια τους υπονομευτάς των ιερών της φυλής, τους ταραξίας, τους εχθρούς της γαλήνης και της τάξεως».
Δημοσιεύτηκε στην τοπική εφημερίδα «ΕΡΓΑΤΑΓΡΟΤΙΚΗ ΛΕΥΚΑΣ», στο Φύλλο της Κυριακής 7 Δεκεμβρίου 1930.
Δεν μας ξένισε, ιδιαίτερα, το ύφος της γραφής -και το ήθος- του συντάκτη της εφημερίδας, αφορμή όμως να το ψάξουμε περαιτέρω αν και υποθέσαμε από την ημερομηνία ευθύς εξαρχής ότι είχε να κάνει με τον Πειθαρχικό Ουλαμό Καλπακίου και την καταδίκη από το Στρατοδικείο Ιωαννίνων το 1930 σε θάνατο των φαντάρων μελών της ΟΚΝΕ (Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας), Μαρκοβίτη και Πανούση. Μαζί τους είχαν καταδικαστεί, με σκηνοθετημένες κατηγορίες, πέντε ακόμη κομμουνιστές φαντάροι: ο Γαμβέτας σε ισόβια, οι Βλατάς, Τσακίρης, Αδαμόπουλος σε πέντε χρονιά φυλακή και ο Κορδέλης σε δύο χρόνια φυλάκιση.
Οι δύο καταδικασμένοι σε θάνατο φαντάροι Πανούσης και Μαρκοβίτης
Επιπρόσθετα καταδικάστηκαν όλοι σε πέντε χρόνια για εξύβριση του διοικητή της φυλακής Ακραίου στα Γιάννινα, ενώ ο Μαρκοβίτης και σε άλλα οχτώ χρόνια για εξύβριση των στρατοδικών. Οι διαμαρτυρίες οργανώσεων και προσωπικοτήτων από την Ελλάδα και το εξωτερικό είχαν ως αποτέλεσμα να παρθεί τελικά πίσω η απόφαση και να μην εκτελεστούν οι ποινές.
Ο «Πειθαρχικός Ουλαμός Καλπακίου», τόπος εξορίας για τους κομμουνιστές φαντάρους, για τα μέλη της ΟΚΝΕ ή όποιους καταγγέλλονταν ως τέτοιοι λειτούργησε από το 1924 έως το 1934. Στα γράμματα των αλύγιστων φαντάρων και στις ανταποκρίσεις της εποχής περιγράφονται ανάγλυφα τα καταναγκαστικά έργα (κυρίως έφτιαχναν δρόμους), τα βασανιστήρια, η αντιπαράθεση με τους διοικητές τους.
Την 1η Σεπτεμβρίου του 1930 ο τότε διοικητής του Πειθαρχικού ουλαμού Φατούρος αμέσως μετά το μεσημεριανό φαγητό έστειλε τους «πειθαρχούμενους» στη δουλειά. Ένας από αυτούς, ο Βλατάς, διαμαρτυρήθηκε και ο διοικητής τον έκλεισε στο μπουντρούμι. Οι φρουροί ένοπλοι επιτέθηκαν στους υπόλοιπους, έγινε σύγκρουση και συνέπειά της ήταν η σκηνοθεσία της κατηγορίας ότι οι στρατιώτες διέπραξαν τα αδικήματα της βιαιοπραγίας κατ’ ανωτέρου, του διοικητή Φατούρου, της ανυποταξίας και της εξύβρισης.
Για τον Ουλαμό Καλπακίου υπάρχουν πολλές αναφορές στις εφημερίδες της εποχής. Στην εφημερίδα «Ριζοσπάστης» στο Φύλλο της Δευτέρας 8 Δεκεμβρίου 1930, δημοσιεύεται το γράμμα που έστειλαν στις 5 Δεκέμβρη του 1930 οι εφτά καταδικασθέντες φαντάροι του Καλπακιού, που κρατούνταν, στις φυλακές Ακραίου Ιωαννίνων. Επαληθεύει απόλυτα το σύνθημα: «Ούτε σε ξερονήσια, ούτε σε φυλακές ποτέ τους δεν λυγίσανε οι κομμουνιστές».
ΕΤΣΙ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΟΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΕΣ
ΜΙΛΑΝ ΟΙ ΕΦΤΑ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΜΕΝΟΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΕΣ ΦΑΝΤΑΡΟΙ ΤΟΥ ΚΑΛΠΑΚΙΟΥ
50 ΔΡΑΧΜΕΣ ΓΙΑ ΤΟ «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ» – ΕΝΑ ΓΡΑΜΜΑ ΠΟΥ ΛΕΕΙ ΠΟΛΛΑ
Δίνουμε παρακάτω ένα γράμμα των συντρόφων μας φαντάρων που καταδικάστηκαν τελευταία. Μας εστάλη απ΄ τις φυλακές Ακραίου Ιωαννίνων με 50 δραχμές:
Μέσα από τα μουντρούμια που μας έριξε ο μιλιταρισμός γιατί δεν δεχτήκαμε να πεθάνουμε κάτω από τον κασμά και το ξύλο στο κάτεργο του Καλπακιού, σου στέλνουμε τον πιο θερμό επαναστατικό χαιρετισμό. Τα κάτεργα και οι θανατικές καταδίκες δεν μας πτοούν καθόλου. Οι τσαγκωφικές μέθοδοι που εφαρμόζονται απ΄ τον αρχιδήμιο Βενιζέλο θα τσακιστούν απ΄ το ροζάρικο χέρι του προλεταριάτου.
Ο μακελάρης του ΄14 για την επιτυχία του νέου μακελιού, της σταυροφορίας ενάντια στη Σοβιετική Ένωση, θέλει να καθαρίσει το δρόμο απ΄ τους επαναστάτες που καθοδηγούν τους καταπιεζόμενους. Να, γιατί μας καταδίκασαν σε θάνατο, ισόβια και δεκάδες χρόνια φυλακή. Σ΄ απάντηση της απόφασης αυτής και της εν γένει εξαπολυθείσης τρομοκρατίας, σου στέλνουμε απ΄ το υστέρημά μας 50 δραχμές. Είνε 50 σφαίρες στο κουφάρι των δημίων που θέλον μ΄ άτιμα μέσα να διακόψουν την έκδοσή σου.
Στρατιωτικές φυλακές Ακραίου Ιωαννίνων 5 Δεκεμβρίου 1930
Οι εφτά καταδικασθέντες φαντάροι Καλπακιού
Το γράμμα των καταδικασθέντων φαντάρων του Καλπακιού στο «Ριζοσπάστη»
