Η επίσκεψη του Αυτοκράτορα της Γερμανίας στη Λευκάδα στις 21 Απρίλη του 1908
Η αυτοκρατορική θαλαμηπόλος «Χοεντσόλερν»
Τα μεσάνυχτα της Κυριακής 20 Απρίλη του 1908 η αυτοκρατορική θαλαμηγός «Χοεντσόλερν» («Hohenzollern»), συνοδευόμενη από τo γερμανικό αντιτορπιλικό «SMS Sleipner», το καταδρομικό «SMS Hamburg» και τα νεότευκτα ελληνικά αντιτορπιλικά «Νίκη» και «Δόξα», που είχαν ναυπηγηθεί την περίοδο 1905-1907 στη Γερμανία, αφήνει το λιμάνι της Κέρκυρας με κατεύθυνση την Λευκάδα όπου και φθάνει τα ξημερώματα της ίδιας μέρας και ρίχνει άγκυρα στο λιμάνι του Κάστρου.
Ο Γουλιέλμος Β΄ με μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας στη θαλαμηπόλο «Χοεντσόλερν»
Στην εντυπωσιακή και πολυτελή θαλαμηπόλο (είχε συνολικό μήκος 122μ. και μέγιστο πλάτος 14μ.) επιβαίνουν ο τελευταίος Γερμανός αυτοκράτορας (Kaiser) και βασιλιάς της Πρωσίας Γουλιέλμος Β΄ (Wilhelm II.), αδελφός της βασίλισσας της Ελλάδας Σοφίας, που ήταν την εποχή εκείνη ο ισχυρότερος μονάρχης της Ευρώπης, η αυτοκράτειρα Αυγούστα Βικτώρια (Augusta Victoria) και άλλα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας.
Ο Γουλιέλμος Β΄ με την αδελφή του Σοφία, βασίλισσα της Ελλάδας, στην έπαυλη «Αχίλλειον»
Ο Γουλιέλμος ο Β΄ επισκέπτονταν, ιδιαίτερα την Άνοιξη, τακτικά την Κέρκυρα όπου είχε αγοράσει το 1904 την βασιλική έπαυλη «Αχίλλειον», που είχε κτίσει το 1890 στο Γαστούρι η Αυτοκράτειρα της Αυστροουγγαρίας Ελισάβετ, η γνωστή και ως Σίσσι. Ως λάτρης μάλιστα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού (απαντάται συχνά σε χώρους ανασκαφών ενώ δεν παραλείπει να κάνει ταξίδια αρχαιολογικού ενδιαφέροντος) είχε τοποθετήσει στην έπαυλη ένα μεγάλο άγαλμα του Αχιλλέα, ύψους 15μ., με την επιγραφή «Στον μέγιστο των Ελλήνων από τον μέγιστο των Γερμανών».
Το αυτοκρατορικό ζεύγος (μαζί με τον Νταίρπφελντ ;) στο χώρο των ανασκαφών στη Γαρίτσα Κέρκυρας
Καίτοι πρωί ακόμη στο λιμάνι του Κάστρου μεταβαίνουν, ενημερωμένοι εκ των προτέρων για το ταξίδι των υψηλών προσώπων, ο Νομάρχης Παπαδάτος, ο Δήμαρχος Λευκάδας Καλκάνης (Φίλιππος ;), ο Γερμανός Αρχαιολόγος Βίλχελμ Νταίρπφελντ, ο οποίος διατηρούσε φιλικές σχέσεις με τον Γερμανό αυτοκράτορα που τον υποστήριζε στις ανασκαφές του, και o Γενικός Πρόξενος της Γερμανίας στην Αθήνα Λύδερς (Lüders).
Ο Γερμανός αυτοκράτορας ξεναγήθηκε στην συνέχεια δια θαλάσσης από τον Νταίρπφελντ στο Άκτιο, στο ακρωτήρι «Λευκάτας» («Κάβος της Κυράς»), στο Νυδρί (αφού πρώτα οι επισκέπτες επιβιβάστηκαν στο πλοίο συνοδείας «Σλέϊπνερ» που ήταν μικρότερο) και στο Αρκούδι (την Ομηρική Αστερίδα κατά Νταίρπφελντ) με τον λευκοδολάτρη αρχαιολόγο να αναλύει στους υψηλούς επισκέπτες τη θεωρία του για την Ομηρική Ιθάκη και την ταύτισή της με το νησί της Λευκάδας. Το ταξίδι και η ξενάγηση συνεχίστηκε κατόπιν στην Ιθάκη.
Είναι αξιοσημείωτο ότι καθ΄ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού ο αυτοκράτορας της Γερμανίας δεν πάτησε το πόδι του στη στεριά, ούτε στο Κάστρο, όπου είχε συναθροιστεί «αρκετός κόσμος περιεργαζόμενος μακρόθεν τα αυτοκρατορικά σκάφη», αλλά ούτε και στο λιμάνι του Νυδριού, όπου είχε διακοσμηθεί εν αναμονή της επίσκεψης η παραλία και είχε συγκεντρωθεί κόσμος από την πόλη και τα γύρω χωριά.
Είναι χαρακτηριστική η περιγραφή στο «ΣΚΡΙΠ» της εποχής, που είχαμε αναδημοσιεύσει το 2008 (Δες εδώ: Εντυπώσεις από την διέλευσιν του Κάιζερ):
«… Εις Νυδρί από πρωίας αι φορτηγίδες, τα μικρά ατμόπλοια, τα τετράποδα, τα τετράτροχα, ο ποδαρόδρομος, αι λέμβοι και τα ακάτια, ή τράτες τα μονόξυλα και τα ονάρια είχον κουβαλίσει από την πόλιν και τα χωρία όλον εκείνο το πλήθος των γυναικών, των παιδίων, των ανδρών, τους κοφίνους των κυάμων, τα διάφορα είδη ιχθύων, τους υπαιθρίους πωλητάς της μαστίχας, του τσιρότου και της κινίνης, τους σάκκους με το πασατέμπο, τους δασκάλους του Νομού, τους εν ενεργεία και διαθεσιμότητι φέροντας τεραστίας μαγκούρας, ίνα επί το ευλαβέστερον δεξιωθώσι τον μέγαν Α υ τ ο κ ρ ά τ ο ρ α κατά το λέγειν ελληνίζοντος αναλφαβήτου, όλους τους Δημάρχους και προεστούς των πέριξ κοινοτήτων, τους εγγραμμάτους και λογίους του Δήμου Καρυάς τους Δημοτικούς Συμβούλους των Δήμων εν καθαρία περιβολή, τους Γραμματοδασκάλους και ιατρούς με τα θερμόμετρά των, τα υποζύγια και τους μονόσανδάλους υπηρέτας των νεοπλούτων, τους υπαλλήλους όλους των δημοσίων και ιδιωτικών γραφείων, απάσας τας τε πολιτικάς και στρατιωτικάς αρχάς εν στολή, τα λίκνα των αρτιγεννήτων, τους ιατρούς και φαρμακοποιούς της πόλεως, τους κοφίνους με τα τρόφιμα όλης αυτής της πανλευκάδιας εκστρατείας, η οποία δίκην επιδρομέως στρατού κατέκλυσε τας οικίας και καλύβας και υπόστεγα και κατώγεια και μπαράκας…
Αι αρχαί καταφθάνουσιν εν στολή ασθμαίνουσαι, όλοι συρρέουσι άλλοι με μάγουλα φουσκωμένα, άλλοι σφογγίζοντες τα χείλη των από την γιαούρτην που έφαγαν τινές κρατούντες τεμάχια άρτου άλλοι αμνού, άλλοι πηδώντες τάφρους, συνωθούντες δε και συνωθούμενοι πλησιάζουσι. Πλην το κομψόν «Σπνάϊπνερ» ολοταχώς εισελθόν εις τον όρμον και εξελθόν, μόλις μας έδειξε το ανάστημα του Μεγάλου Κάϊζερ και την Αυτοκράτειραν εν λευκή περιβολή…».
Η παρακάτω περιγραφή της επίσκεψης του Αυτοκράτορα της Γερμανίας και της συνοδείας του στη Λευκάδα είναι από την εφημερίδα «ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ»:
Η ΕΚΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΚΑΪΖΕΡ ΕΙΣ ΤΗΝ ΛΕΥΚΑΔΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΘΑΚΗΝ
ΟΛΑΙ ΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΙΑΙ
Κατ΄ ιδιαιτέρας ημών, ασφαλείς, τηλεγραφικάς υπηρεσίας, ως εξής διεξήχθη το εις Λευκάδα και Ιθάκην ταξείδιον του Αυτοκράτορος Γουλιέλμου:
Μετά το δοθέν τη εσπέρα της Κυριακής επί της θαλαμηγού «Χοεντζόλερν» αυτοκρατορικόν γεύμα και την αναχώρησιν των προσκεκλημένων, ο Αυτοκράτωρ και η Αυτοκρατική Οικογένεια απεσύρθησαν εις τα δωμάτιά των. Το μεσονύκτιον δ΄ ακριβώς η Αυτοκρατορική θαλαμηγός απήρε του λιμένος Κερκύρας διευθυνομένη εις Λευκάδα. H «Χοεντζόλερν» συνωδεύετο από τα Γερμανικά σκάφη «Αμβούργον» και «Σλέϊπνερ» και τα αντιτορπιλικά μας «Νίκη» και «Δόξα». Το ταξείδιον, χάρις εις την επικρατούσαν μαγευτικήν νηνεμίαν, υπήρξεν ήρεμον.
Η ΕΜΦΑΝΙΣΙΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΜΗΓΟΥ – ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΑΚΤΙΟΝ
Η θαλαμηγός, βραδυπλοούσα, εφάνη εκ Λευκάδος εκ του ορίζοντος τη 6η και 1/2 της πρωΐας της Δευτέρας, μετά ημίσειαν ώραν ηγκυροβόλει μετά της τιμητικής συνοδείας της εις τον λιμένα του φρουρίου Λευκάδος, όπου η Αρχαία Μαύρα, ης το όνομα διατηρεί ακόμη και η σημερινή Λευκάς.
Δεξίωσις, εκ μέρους της πόλεως απεχούσης τέταρτον της ώρας του λιμένος τούτου, δεν εγένετο, λόγω του μη αναμενομένου εις τοιαύτην ώραν κατάπλου. Εν τούτοις είχε συναθροισθή εκεί επάνω αρκετός κόσμος περιεργαζόμενος μακρόθεν τα αυτοκρατορικά σκάφη και ελπίζων μη που θα έβλεπε τον δαιμόνιον Αυτοκράτορα.
Ευθύς άμα τη αγκυροβολία ο Νομάρχης κ. Παπαδάτος και ο Δήμαρχος κ. Καλκάνης επί μιάς, και ο κ. Δαίρπφελδ και ο κ. Λύδερς, ο Γενικός Πρόξενος εν Αθήναις, επί άλλης λέμβου, ανήλθον επί της Αυτοκρατορικής θαλαμηγού, όπως υποβάλωσι τα σέβη των εις τον Υψηλόν ταξειδιώτην. Αλλά παρουσιασθείς ο Αυλάρχης του Αυτοκράτορος, εδήλωσεν αυτοίς, ότι ο σεπτός ηγεμών Του κοιμάται.
Οι κ.κ. Νομάρχης και Δήμαρχος απήλθον τότε, αφού παρεκάλασεν τον Αυλάρχην να μεταβιβάση τα σέβη των εις τον Υψηλόν Κύριόν Του, παρέμειναν δ΄ επί της θαλαμηγού ως κληθέντες εις υπηρεσίαν της Αυτοκρατορικής ταύτης εκδρομής, μετά του κ. Δαίρπφελδ και Λύδερς.
Μετ΄ ολίγην ώραν ο Αυτοκράτωρ, εγερθείς εκ του ύπνου, εφάνη εις την αίθουσαν της υποδοχής και, χαιρετισθείς υπό των αναμενόντων συνοδών, αντήλλαξεν ολίγας λέξεις μεθ΄ ο η «Χοεντζόλλερν» απήρε διευθυνομένη προς το Άκτιον, το εις το στόμιον του Αμβρακικού κόλπου, δεξιά, ακρωτήριον της Ακαρνανίας, όπου εις την αρχαιότητα και πόλις και ναός του Απόλλωνος.
Κατά το μικρόν αυτόν ημίωρον πλουν ο Δαίρπφελδ, ανέπτυξεν εις τον Κάϊζερ τα κατά την πολύκροτον εν τη ιστορία ναυμαχίαν, την λαβούσαν χώραν εκεί, εις την μεταξύ Λευκάδος και Ακτίου ευρείαν θάλασσαν μεταξύ του Αυγούστου και του Αντωνίου, τω 31 π.Χ. και καθ΄ ην, ως γνωστόν, ενικήθη ο Αντώνιος, της Κλεοπάτρας ο ατυχήσας εραστής, του φιλομαθούς Ηγεμόνος παρακολουθούντος μετά πολλής προσοχής την ιστορικήν ταύτην ανάπτυξιν του διαπρεπούς αρχαιολόγου.
ΤΟ ΠΗΔΗΜΑ ΤΗΣ ΣΑΠΦΟΥΣ – ΑΛΛΑΓΗ ΑΤΜΟΠΛΟΙΟΥ
Εκείθεν η θαλαμηγός διηυθύνθη εν μέσω ωραίου πάντοτε καιρού εις τον Λευκάταν, το Ν.Δ. ακρωτήριον Λευκάδος, γνωστόν και δια τας μεγάλας τρικυμίας του και δια την εκείθεν μεγαλοπρεπώς τραγικήν αυτοκτονίαν της διασήμου εις την αρχαιότητα ποιητρίας Σαπφούς εξ ης και μέχρι σήμερον ονομάζεται «Κάβος της Κυράς» το λευκάζον τούτο ακρωτήριον το οποίον, κατά το περίπλουν της Αυτοκρατορικής θαλαμηγού αφέθη εις μίαν από τας σπανίας ώρας περιζητήτου γαλήνης του.
Ο Δαίρπφελδ, εις το πλευρόν πάντοτε του Αυτοκράτορος, του μετ΄ ενδιαφέροντος αποσκοπούντος πάντα τα του περίπλου, υπέδειξε το «πήδημα της Σαπφούς», την υψηλήν δηλαδή πέτραν, εξ ης επήδησεν εις την λυσσώδην θάλασσα η εγκαταλειφθείσα από τον Φάωνά της λυρωδός, καθώς και τα επί άλλου σημείου του Λευκάτα αρχαίου ναού του Απόλλωνος. Τούτον τον λιμένα, ειρήσθω εν παρόδω, θεωρεί σήμερον αδιστάκτως ο Δαίρπφελδ, ως τον υπό του Ομήρου αναφερόμενον λιμένα του Ιόρκωνος εν Ιθάκη.
Η «Χοεντζόλερν» περιπλέουσα το ακρωτήριον, έστη εις το προς Α΄ στόμιον του οιωνεί κόλπου, ον σχηματίζουσι διάφοροι νησίδες εις τα εντεύθεν βουνά της νήσου Λευκάδος, και όστις απολήγει εις άλλον αρχαίον λιμένα, του Αλεξάνδρου, όπου εκεί πλησίον και ομώνυμον αρχαίον φρούριον.
Ο ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ – Η ΟΜΗΡΙΚΗ ΙΘΑΚΗ – ΤΟ ΑΡΚΟΥΔΙ
Εκεί, εις το στόμιον η Αυτοκρατορική Οικογένεια, επέβη του «Σλέϊπνερ», ως μικροτέρου σκάφους, ου επέβη επίσης και ο κ. Δαίρπφελδ.
Το «Σλέϊπνερ», ήρεμα πλέον δια μέσου των διαφόρων εκεί νησίδων,
εν αις και η ιστορική «Μαδουρή» του Εθνικού ποιητού Βαλαωρίτη, ηγκυροβόλησε μετ΄ ολίγον εις τον όρμον Νυδρί, ένθα μικρόν χωρίον μετ΄ εκτεταμένης πεδιάδος, εν η η αρχαιολογική και μελετηρά σκαπάνη του Δαίρπφελδ διεξάγει προς την υπό τόσων αιώνων τηρουμένην Ιστορίαν, την μεγάλην και παγκοσμίου ενδιαφέροντος πάλην, περί ανακαλύψεως της Λευκάδος ως της αρχαίας Ιθάκης.
Οι κάτοικοι του χωριδίου τούτου, καθώς και πολλοί εκ των γύρω χωρίων, συνηθροισμένοι εις την διακοσμησθείσαν παραλίαν ανέμενον να ίδωσιν εξερχόμενον τον Αυτοκράτορα. Αλλ΄ η γλυκεία προσδοκία δεν επραγματοποιήθη. Διότι ο Κάϊζερ δεν εξήλθεν, επειγόμενος να ίδη αυθημερόν και την Ιθάκην και ν΄ αναχωρήση.
Παρέμεινεν επί του αυτοκρατορικού σκάφους, ακούων τον Δαίρπφελδ, όστις εξέθετεν αυτώ, τα των ανασκαφών του και τω εδείκνυε τα πέριξ μέρη και τους εκεί λιμενίσκους, διαδηλών εν πάση λεπτομερεία την στερρότητα της πεποιθήσεως, ην εσχημάτισεν, ότι Ομηρική Ιθάκη είναι η σημερινή Λευκάς και ότι εκεί, εις τα περί τω Νυδρί, ήτο η πόλις του Οδυσσέως.
Το «Σλέϊπνερ», υπό τας ζητωκραυγάς των χωρικών, σειόντων μανδήλια,
κατηυθύνθη είτα εις τον λιμένα του Αλεξάνδρου, όπου και παρετέθη, επί του σκάφους, το πρόγευμα μεθ΄ ο, του Αυτοκράτορος πάντοτε εκδηλούντος πολλήν την ευαρέσκειάν του δια τα ωραία πέριξ τοπεία και τας διαπλεομένας νησίδας, το αυτοκρατορικόν σκάφος, επέστρεψεν εις συνάντησιν της έξωθι του κόλπου τούτου παραμενούσης θαλαμηγού. Περιέπλευσε δε και την υπό του πολιτευτού Λευκάδος κ. Σκληρού αγορασθείσαν ήδη νησίδα «Αρκούδι», ην ο Δαίρπφελδ επεδείξατο εις τον Αυτοκράτορα ως την Ομηρικήν «Αστερίδα» επί της οποίας οι μνηστήρες της Πηνελόπης ανέμενον τον Τηλέμαχον, επανερχόμενον εκ Πύλου εις την μονάζουσαν και αχθομένην εκ των περιπλανήσεων του «πολυμήτιος» συζύγου και της πολιορκίας των μνηστήρων μητέρα.
Εκείθεν, των Αυτοκρατόρων επιβάντων ήδη αυτής, η «Χοεντζόλερν» απέπλευσε, κατευθυνομένη εις Ιθάκην.
Οι υψηλοί εκδρομείς περιέπλευσαν τον λιμένα της αρχαίας πόλεως, το νησάκι Δασκελειό, το φρούριον του Αετού, την Κόρακος Πέτραν και είτα εισήλθεν εις τον λιμένα της νέας πόλεως (Βαθύ). Εισήλθε μόνη η «Χοεντζόλερν», των άλλων σκαφών παραμεινάντων εκτός του λιμένος.
ΑΙ ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΪΖΕΡ
Ο Αυτοκράτωρ απεθαύμασε τον ωραιότατον αυτόν και κλειστόν γύρωθεν υπό βουνών λιμένα, καθώς και την περί αυτό αμφιθεατρικώς εκτεινομένην καθαρίαν πόλιν. Ο δε κ. Δαίρπφελδ εξήγει Αυτώ τα της κρατούσης περί της νυν Ιθάκης παλαιάς ιστορικής θεωρίας.
Εις την παραλίαν είχε συναθροισθή όλη η πόλις μετά της ωραίας Φιλαρμονικής της και εζητωκράυγαζε διαρκώς.
Περί την 7ης δε μ.μ. η μεν «Χοεντζόλερν», φέρουσα του Αυτοκράτορας και συνοδευομένη από το «Αμβούργον» και το «Σλέϊπνερ» απέπλευσε δια Πόλαν, οι δε κ.κ. Δαίρπφελδ και Λύδερς, επιβάντες της «Δόξης» αφίκοντο εις Πάτρας.
Αι αντυπώσεις του Αυτοκράτορος εκ τε του ωραιοτάτου τούτου εις καιρόν και επιδείξεις φυσικών καλλονών ταξειδίου και εκ των ουχί τυχαίων αρχαιολογικών μαθημάτων ήσαν τοιαύται, ως πληροφορούμεθα, ώστε εξεδήλωσε την ευχαρίστησιν τού να έλθη και το επόμενο έτος, όπως επιχειρήση και άλλας αρχαιολογικάς εκδρομάς.
_____________________________________
Σχετικά:
Λευκάς: Εντυπώσεις από την διέλευσιν του Κάιζερ (21 Απρίλη 1908)
