Προσκύνημα στην Κακοπετριά (του Μπάμπη Λάζαρη) | Λευκαδίτικα Νέα - Lefkada News

Προσκύνημα στην Κακοπετριά (του Μπάμπη Λάζαρη)

ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ του μπάρμπα Νιόνιου Τσούξα από τον Κάβαλο

1_kakopetria_Kavalos

Κατακαλόκαιρο, να σκάει ο τζίτζικας και ήταν ολομόναχος καθισμένος κάτω από τον ίσκιο ενός πουρναριού.

Είχε απλώσει τη μπόλια της κυράς του και προσφάγιζε ένα αγκαθό ψωμί, λίγες ελιές και ένα μποτσόνι κρασί, μαύρο Βαρτζαμί.

Ήρθε από το πρωί εδώ πάνω στην «Κακοπετριά», δεν είχε κάτσει ούτε στιγμή και τώρα έπρεπε να βάλει δυο μπουκιές στο στόμα του, να σβήσει τη δίψα του με λίγο κεροπάτι, να ξαποστάσει για λίγο, ώστε να πάρει δύναμη για να μπορέσει να συνεχίσει μέχρι να κάτσει ο ήλιος.

2_kakopetria_Kavalos

Εδώ και χρόνια είχε αρχίσει έναν ανελέητο, ασταμάτητο αγώνα με τα κοντριά και τις πέτρες.

Σήκωνε το μυτοτσάπι να σκυλάψει το χώμα και η γη έβγαζε σπίθες καθώς το σίδερο χτυπούσε πάνω στη πέτρα.

Όπου και αν έσκαβε παντού κοτρώνια, πέτρες, λιθάρια.

Καθημερινά ξεχώνιαζε, ξελόγγωνε με μοναδικά όπλα τα χέρια του, το λοστό και το μυτοτσάπι του που κάθε λίγο ήθελε άλλαγμα το στελιάρι του.

Έβγαζε την πέτρα από τη γη, τη κοίταζε με τρυφερότητα την απίθωνε σε μια άκρη και συνέχιζε το ίδιο αγώνα χωρίς να υπολογίζει ώρες, μέρες, χρόνια.

3_kakopetria_Kavalos

Συνέχιζε μέχρι οι πέτρες που ξέθαβε να γίνουν ένας σωρός εκεί στη άκρη του χωραφιού.

Τώρα ο ρυθμός της δουλειάς άλλαζε.

4_kakopetria_Kavalos

Καρατάριζε με την αετίσια ματιά του από την μια άκρη στην άλλη και στο μυαλό του κανόνιζε τις γραμμές που θα στεριώσει τα τείχη του.

Έπαιρνε τις πιο μεγάλες πέτρες τις κοίταζε μ’ ένα στοργικό βλέμμα λες και τις χάιδευε και τις απίθωνε από τη μια άκρη στη άλλη με προσοχή πάνω στη γη.

Μετά είχαν σειρά οι υπόλοιπες με περισσή ακρίβεια χωρίς βιασύνη να μπει η μια πάνω στην άλλη.

5_kakopetria_Kavalos

Και πάνω στη κορυφή τους να σωριάζει εκείνα τα μικρά σομπολάκια που περίσσευαν για νάναι ολοκάθαρο το λίγο χώμα που έμενε.

6_kakopetria_Kavalos

Ξερολιθιά τριών επιπέδων

Παιδεύτηκε πολύ με κείνη τη ξερολιθιά της κορυφής που αναγκάστηκε να την κάνει με τρία σκαλιά μισού μέτρου το καθένα, μια κατασκευή που δύσκολα συναντάς σ’ όλο το νησί.

7_kakopetria_Kavalos

Κουράστηκε σε μια λιθιά να βρει πλατιές πέτρες για να φτιάξει εφτά σκαλάκια για να μπορεί ν’ ανεβαίνει τόσο ύψος!

Καθώς έπιανε με τρυφεράδα την πέτρα με κείνα τα τυραγνισμένα, ροζιασμένα χέρια του λες και κράταγε τα παιδιά του, άκουγε να βγαίνει μέσα από τα σπλάχνα της μια βοή, που τον καθοδηγούσε πως και που να την τοποθετήσει για σταθεί στέρεα πάνω στο τείχος που κάθε μέρα ορθώνονταν εκεί πάνω στην «Κακοπετριά».

Ένα πάλεμα, ένας αγώνας καθημερινός που κράτησε χρόνια πολλά, χρόνια δύσκολα, χρόνια πέτρινα.

8_kakopetria_Kavalos

Πόσα κοντριά, πόσες πέτρες, πόσα σόμπολα, πέρασαν από τα χέρια του, χωρίς το παραμικρό βογγητό, και πάντα με άμετρη αγάπη για τη μάνα Γη, που δεν είχε στο τέλος να του προσφέρει παρά μόνο λίγο ευλογημένο χώμα.

Αλλά και πόση γνώση, πόση εμπειρία χρειάζεται για να στεριώσουν σ’ αυτή την κατηφόρα εκείνες οι πανύψηλες ξερολιθιές με πλάτος μέχρι και 1,5 μ. και το ύψος να ξεπερνά κάποιες φορές τα 2 μέτρα!

Ο μπάρμπα Νιόνιος ο Τσούξας1 τα είχε σπουδάσει όλα αυτά στο μεγάλο Πανεπιστήμιο της ζωής και από μικρός είχε πάρει το πτυχίο του με άριστα.

Πάμφτωχος δεν τούμελε νάχει κτήματα σε γόνιμες μεριές στον Κάβαλο, τούλαχε μόνο εκείνος ο λόγγος στη «Κακοπετριά», πνιγμένος στα πουρνάρια, στους σχίνους, τους ασφελαχτούς και τα κυπαρίσσια, εκεί που δεν μπορούσες να σταθείς όρθιος από την μεγάλη κατηφόρα και σερνόσουνα να μη κουτροβολήσεις.

9_kakopetria_Kavalos

Πάλεμα τιτάνιο, πάλεμα Σισύφειο, πάνω από 10 χρόνια για νικήσει το Θεριό και να υψώσει πελώρια τείχη, κάστρα ολόκληρα που μέσα και πάνω τους οχυρώθηκε και ξεκίνησε ένα άλλο μεγάλο αγώνα.

Φύτεψε παντού μαύρα κλήματα Βαρτζαμί ενώ σε κάποιες άκρες έβαλε κεντρομάδες Ασπρολιάς για το λαδάκι της φαμελιάς του.

Και δεν έκατσε να ξαποστάσει αλλά κάθε μέρα τώρα φρόντιζε σαν μικρά παιδιά τα βλασταρούδια του, τα χάιδευε, τα κανάκευε και χόρταινε να τα βλέπει να μεγαλώνουν.

Τώρα όμως ο αγώνας ήταν πιο εύκολος!

Ο χρόνος κύλησε και ο μπάρμπα Νιόνιος ο Τσούξας έφυγε για κείνο το τελευταίο ταξίδι, που όλοι κάποια μέρα θα κάνουμε, αφήνοντας την τελευταία επιθυμία του σ’ ένα τετράδιο εκεί που σκάρωνε του απλούς και όμορφους στίχους του:

Εμένα να με κλάψουνε
της άνοιξης τ’ αηδόνια
διότι ο καιρός μου πέρασε,
διαβήκανε τα χρόνια.
Κι’ ήρθαν τα γήρατα βαριά,
βαριά, τυραγνισμένα
γι’ αυτό χατήρι τους ζητώ
να κλάψουνε για μένα.
2

………………………………………………………………………………………………………..

Πριν λίγο καιρό διαβάσαμε όλοι ότι «Την εγγραφή της Τέχνης της Ξερολιθιάς, στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας ενέκρινε μετ’ επαίνων η Διακυβερνητική Επιτροπή της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) στη 13η ετήσια συνεδρίασή της (Port Louis, Μαυρίκιος, 26 Νοεμβρίου – 1 Δεκεμβρίου 2018)».

Η σκέψη μας πήγε αμέσως στους ανώνυμους εκείνους, αμέτρητους Λευκαδίτες αγρότες, που αντιπροσώπευε επάξια ο μπάρμπα Νιόνιος ο Τσούξας από τον Κάβαλο της Λευκάδας.

Θελήσαμε να δούμε τι απόμεινε εκεί απάνω στη «Κακοπετριά» αν και υπολογίζαμε τι θ’ αντικρύσουμε.

10_kakopetria_Kavalos

Το Βαρτζαμί χαμένο μέσα στ’ αγκάθια και τα κυπαρίσσια.

11_kakopetria_Kavalos

12_kakopetria_Kavalos

Από τα «κάστρα» εκείνες τις πανύψηλες ξερολιθιές άλλες παρέμεναν όρθιες, ακλόνητες και άλλες σε αρκετά σημεία είχαν ήδη σωριαστεί σε μεγάλους σωρούς πάνω στο χώμα.

Ένα μνημείο Λευκαδίτικης αξιοσύνης και εργατικότητας έχει αρχίσει να καταρρέει.

Η «Κακοπετριά» δεν είναι οικόπεδο για να πουληθεί σε κάποιο ξένο ενδιαφερόμενο ….

Η «Κακοπετριά» μένει εκεί, σιωπηλή για να θυμόμαστε τον μπάρμπα Νιόνιο τον Τσούξα και όλους εκείνους τους Λευκαδίτες αγρότες που πάλεψαν με την πέτρα και νίκησαν!

13_kakopetria_Kavalos

14_kakopetria_Kavalos

Και η φωνή του μπάρμπα Νιόνιου ακούγεται καθαρά να λέει:

«Εμείς, η γενιά μας, το κάναμε το καθήκον μας»

«Εσείς τι κάματε;»

Σημειώσεις:

1. Διονύσιος Λογοθέτης ή Τσούξας. Αγρότης και Λαϊκός ποιητής από τον Κάβαλο Λευκάδας. Με δική μου πρόταση Τον βραβεύσαμε στα Γραφεία της Δ/ νσης Γεωργίας Λευκάδας, τιμώντας στο πρόσωπό Του όλους τους Λευκαδίτες κατασκευαστές ξερολιθιών.

2. Το ποίημα Του είναι από το βιβλίο του ΣΠΥΡΟΥ ΒΡΕΤΤΟΥ «Οι λαϊκοί ποιητές της Λευκάδας (1900-1985) ως κοινωνικό φαινόμενο»

Μπάμπης Λάζαρης, Δεκέμβρης 2018


Displaying 2 Comments
Have Your Say
  1. Οι αρχές και οι τεχνική δόμησης της ξερολιθιάς και των παραδοσιακών μεθόδων οικιστικής οργάνωσης του χώρου δεν κατανοήθηκαν ή εγκαταλείφθησαν στο μεταπολεμικό κατασκευαστικό τοπίο, κάτω από τον όρο κατασκευές από οπλισμένο σκυρόδεμα.
    Ταυτίστηκε η κατασκευή με το υλικό( τσιμέντο ) έτσι και προέκυψε ο όρος της τσιμεντοποίσης ή σκέτο ο όρος τσιμέντο.
    Στην πορεία τα πράγματα οδηγήθησαν μέσω της εξαδανίκευσης των υλικών ( αυτά που με βάση την τσιμέντινη κατασκευή χρησιμοποιήθηκαν συμπληρωματικά) με αποτέλεσμα το σύνολο της τεκτονικής να ταυτιστεί με το υλικό. Η συνολική αρχιτεκτονική άποψη πλέον έγινε θέμα υλικών ( που όλα τα κάνουν) ακόμα και την αναδιάταξη του ίδιου του αρχιτεκτονικού πρός δόμηση χώρου. Ο χώρος έτσι ερμηνεύτηκε ώς τόπος συνδυασμού υλικών κατασκευής , τα οποία υλικά δεν είχαν, ή είχαν λιγότερο την ανάγκη των αρχών της τέχνης ( και των δεξιοτήτων του τεχνίτη) για να συνδυαστούν ώς κατασκευαστικό αποτέλεσμα. Και βέβαια τα υλικά έπρεπε να υπαχθούν και στις αναγκαίες αποδεκτές ποσοτικοποιήσεις συνδιαστικά για να ερμηνεύουν το κατασκευαστικό αποτέλεσμα.
    Ο ΓΟΚ είχε εφευρεθεί ώς ενοποίηση κατασκευών σε κάθε λογής τόπο και χώρο. Η κοινωνικοποίηση στον χώρο της κατασκευής δεν ήταν το ζητούμενο και η τυποποίηση της κατασκευαστικής υπερδομής ( ασχέτως των παραμέτρων που εοέβαλε ο χώρος ώς υποδομή) ώς το φαίνεσθαι ήρθε να αποτελέσει το κατασκευαστικό και αρχιτεκτονικό ελντοράντο για την οργάνωση των χώρων και την σήμανση του Ελλαδικού τοπίου.
    Μάλιστα είναι ενδεικτική και η αναφορά και ταύτιση του ΓΟΚ με πολιτική πράξη , και μάλιστα απ τις ανώτερες πνευματικές βαθμίδες της δομικής επιστημοσύνης της χώρας !!! , ανατρέχοντας στις ποσότητες των υλικών που πρέπει να συνδιάζονται ώς για την κατασκευαστική υπερδομή , αφού όμως θεωρήθηκε η ολότητα του χώρου και κάθε τόπος ώς δυνάμει οικοδομίσιμος και πρός τούτο πάλι ο ίδιος ο ΓΟΚ ( ώς πολιτική απόφαση !!) καθόρισε τα κριτήρια και τις παραμέρους απόφανσης για την οικοδομησιμότητα του χώρου.
    Το αν όλη αυτή η παραπάνω σύνθεση : χαρακτηρισμού και κριτηρίων οικοδομισιμότητας των τόπων, ποσοτήτων συνδιαστικά
    και συμβατότητας υλικών εξυπηρέτησαν και την κοινωνική παράμετρο κατασκευαστικά για την οργάνωση του χώρου …είναι ζητούμενο που δύσκολα θα πιστοποιηθεί απ το αποτέλεσμα της υπαρκτής κοινωνικής καθημερινότητας.
    Μπορεί να ερμηνευτεί καθαρά με κριτήρια σώρευσης υλικών ( μπορεί και ατάκτως πεταμένα τις περισσότερες φορές) που όμως βρίσκονται μακρά ή και σε αντίθετη κατεύθυνση απ το να παράγάγουν ακόμα και την ελάχιστη ακόμα και τεκτονική ποιότητα.

  2. Σε επικλινές έδαφος η κατασκευή βαθμίδων ( σκάλες ή πεζούλες) με την χρήση ξερολιθιάς εξασφαλίζει στο υστημα αυτών των βαθμίδων και τον αερισμό και την ηλιοφάνεια και την ορατότητα.
    Με τα κριτήρια σύγχρονης οικοδομησιμότητας η δόμηση σε επικλινές έδαφος δεν εξασφαλίζονται τα ίδια κριτήρια μια και τα έμπροσθεν κτίρια δομημένα απ το κατώτερα σημεία του επικλινούς μπορεί ώς υψηλότερα από τα πίσω κτίρια -και επιτρέπεται !! να εμποδίζουν τον αέρα τον ήλιο την ορατότητα αυτων των χαμηλοτέρων όπισθεν στο επικληνές δομημένα.
    Το τσιμέντο ώς υλικό που απελευθέρωσε έτσι την τεχνική της κατασκευής σε αυτή την περίπτωση ταυτόχρονα σκλάβωσε την κοινωνική και αρχιτεκτονική μαζί διάσταση του χώρου.
    Εκτός και αν αρχιτεκτονική εκλαμβάνεται το μορφικό αποτέλεσμα της σωρευτικής των υλικών.
    Οι παλιότεροι οικισμοί των νησιών του Αιγαίου κάτι θέλουν να δείξουν και ώς κοινωνική απόφανση για την δόμηση στον χώρο με την χρήση των τότε υλικών.
    Και η οργάνωση του χώρου πέριξ του βράχου του σημείου που στην Μεσόγειο ονομάζεται Μόντε Κάρλο , αυτό που
    αποτελεί το σύνολο του σημερινού πριγκηπάτου του Μονακό , αποτελεί ένα σύγχρονο παράδειγμα της τεκτονικής απόφανσης για την οργανωτική του χώρου και του τόπου στην βάση σωρευμένων υλικών τσιμέντου.

Αφήστε το σχόλιό σας

XHTML: You can use these html tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

            









Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.