Σπάρτη: Το νησί του Ωνάση που δεν απέκτησε ποτέ τη φήμη του Σκορπιού
Η πολυνησία της Λευκάδας ( 1 = Σπάρτη) – Φωτό: Αιθεροβάμων (Πηγή)
Η Σπάρτη ανήκει στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Τηλεβοΐδων που βρίσκεται ανάμεσα στην Λευκάδα και την Αιτωλοακαρνανία και το οποίο πήρε το όνομά του από την αρχαία πειρατική φυλή Τηλεβόες που είχαν σαν ορμητήριο το Μεγανήσι.
Μαζί με είκοσι τρία ακόμα νησιά, τα οποία περιβάλλουν τη Λευκάδα, αποτελούν τα ονομαζόμενα Πριγκιποννήσια της Ελλάδας. Πρόκειται για ένα καταπράσινο ακατοίκητο νησί με καλλιεργήσιμη γη και χαμηλό υψόμετρο, μόλις εφτά μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας και τοποθετείται ακριβώς απέναντι από το Περιγιάλι Λευκάδας.
Κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας ανήκε σε γαλλική οικογένεια, ενώ το 1963 αγοράστηκε μαζί με τον Σκορπιό από τον Αριστοτέλη Ωνάση. Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών του Σκορπιού, με την φήμη του να φτάνει στα πέρατα του κόσμου, ο Ωνάσης ξεκινά τις εργασίες στη Σπάρτη, με σκοπό να δημιουργήσει ένα αντίγραφο του πρώτου για τον γιο του Αλέξανδρο.
Όμως οι εργασίες σταματούν βίαια τον Γενάρη του 1973, όταν το μικρό αμφίβιο αεροσκάφος Piaggio 136 με χειριστή τον 25χρονο Αλέξανδρο, συντρίβεται, αμέσως μετά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο του Ελληνικού και ο ίδιος βρίσκει τραγικό θάνατο, αφήνοντας την τελευταία του πνοή στο ΚΑΤ, εξαιτίας της βαριάς κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης που υπέστη. Αρκετά χρόνια αργότερα, περνάει στην ιδιοκτησία του Ρώσου μεγιστάνα «βασιλιά της ποτάσας» Ντιμίτρι Ριμπολόβλεφ, θέλοντας να το προσφέρει ως δωρεά στην 24χρονη κόρη του Εκατερίνα και την 12χρονη Άννα.
Στόχος της οικογένειας είναι όταν ολοκληρωθούν οι εργασίες στον Σκορπιό, που μεταμορφώνεται σε πολυτελές resort για κροίσους, να ξεκινήσουν οι εργασίες και σε αυτό το νησί. Και αν οι εργασίες ανοικοδόμησης της Σπάρτης επισκιάστηκαν την πρώτη φορά από την «κατάρα» των Ωνάση, το μέλλον αυτή τη φορά φαίνεται διαφορετικό, μιας και η ιστορία γράφεται μονάχα μια φορά…
Πηγή: newsbomb.gr
Eίχε αγριοκάτσικα μέσα η νήσος Σπάρτη, και σκελετούς από αγριοκάτσικα. Αριστερά μετά το λιμανάκι είχε ένα καλυβάκι και η περιοχή εκεί λέγετο »Αγκινάρα».
Μπορεί ο νέος ιδιοκτήτης αν θέλει να φκιάξει και μια γεωργική παραγωγή από αμύγδαλα που πιάνουν τιμή, όπως παλαιότερα είχε ΄βς εκμετάλευση ( μαζί με άλλες καλιέργειες )με την παλιά ιδιοκτησία την δεκαετία του 1950.
Ο Ωνάσης το 1971 ή το 1972 είχε ακούσει τις απόψεις φίλου του από την Λευκάδα , ο οποίος χρησιμοποιώντας την εμπειρία των εργαζομένων στο νησί τα παλαιότερα χρόνια, του είχε συστήσει να μην αφήσει για την αξία του νησιού το αμύγδαλο και την ελαιοκαλιέργεια. Και ο Ωνάσης σκόπευε να διατηρήσει σίγουρα το αμύγδαλο. Στο λιμανάκι βγαίνοντας δεξιά είχε φτάσει η σωλήνα για το νερό , και είχε μείνει ταπωμένη εκεί. Γκρέμισε και το παλιό το σπίτι , ντίτα ευθεία απ το λιμανάκι που ανέβαινε ο δρόμος, έφκιαξε και δρόμο πέτρα πατώντας το νησί απ το λιμάνι, έριξε και ένα δίπτατο καραγιαπί σκελετό τσιμέντο και όλα μείνανε εκεί για χρόνια.
Μακάρι ( μεγάρ που λένε στο Ξηρόμερο) να δεί όλα τα θέματα ο νέος ιδιοκτήτης και να κάνει το καλύτερο δυνατό και σε τουριστική αξιοποίηση και σε παραγωγική διεργασία.
Η εμπειρία από τους εργάτες την δεκαετία του 1950 στην παλιά ιδιοκτησία, είναι ότι το νησί Σπάρτη ήταν και αυτό πολυπαραγωγικό γεωργικόκτηνοτροφικά , σε μικρότερα βέβαια μεγέθη απ το νησί Σκορπιός που ήταν ζάμπλουτο παραγωγικά νησί ,
και η παλιά ιδοκτησία ήταν θετική ώς πρός τους εργαζόμενους και πλήρωνε στο ακέραιο τα μεροκαμάτα κα την απασχόληση κατά την συγκομοιδή των καρπών, και παρείχε και καλή φιλοξενία στούς εργαζομένους. Τα χρόνια εκείνα μετά τον πόλεμο και της δεκαετίας του 1950 η εξεύρεση χρήματος -ώς νόμισμα- δεν ήταν εύκολη και για την ορεινή Λευκάδα, απ όπου απασχολούνταν εργάτες και στο νησί Σπάρτη και στο νησί Σκορπιός. Την αρχή της δεκαετίας του 1950 ώ το μεροκάματο 8 δραχμές για την συγκομοιδή και την καλλιέργεια, με όλα τα έξοδα διαμονής πληρωμένα μέσα στις διατροφικές συνήθειες της εποχής , ήταν αποδεκτό μεροκάματο. Το νησί Σπάρτη έπερνε νερό απ του Πασά και δεν είχε ελαιοτριβείο πάνω στο νησί. Οι έμποροι πηγαίνανε οι ίδιοι στο νησί για να πάρουν την παραγωγή , αυτό ήταν το διαμετακομιστικό τότε καθεστώς γιατί η παραγωγή ήταν το ζητούμενο αφού η συγκοινωνίες ήταν ελάχιστες ώς συνδεσιμότητα της χώρας για την μεταφορά και επικοιωνία του εμπορίου. Με τα χρόνια η ανάπτυξη της χώρας και η οδική διασυνδεσιμότητα άλλαξε τους όρους εμπορίου , άλλαξαν και οι παραγωγικές και εργασιακές σχέσεις, και ο Τέλης ο Ωνάσης αγόρασε το νησί, που ορθά το πούλησαν οι παλιοί ιδιοκτήτες.
Ο νέος ιδιοκτήτης μπορεί να αφουγκραστεί και την ιστορικότητα της παραγωγικότητας του νησιού , και βέβαια όχι να την αντιγράψει στο τώρα , αλλά να αξιοποιήσει διακριτικά και πρός όφελος δικό του το στρατηγικότερο τοπικό για το νησί παραγωγικό πλεονέκτημα. Θάναι η ελαιοπαραγωγή, θάναι το αμύγδαλο, θάναι τυχόν αμπέλι, θάναι μικρή κτηνοτροφική παρτίδα???
Στην σημείωση εδώ θα πρέπει να μεταφερθεί η άποψη των παλαιών εργατών γεωργών ότι η ποιότητες των προιόντων που παρήγαγε το νησί ήταν καλές, και τα αμύγδαλα ήταν περιζήτητα, γιατί ήταν μεστωμένα σε ψύχα και σπαμύγδαλα ( σπάζανε γενικά εύκολα).
Σε κάποιο αντίποδα με το νησί Σπάρτη και την παλαιότερη εκ Λευκάδος ιδιοκτησία του, στο νησί Σκορπιός η παλαιά ιδιοκτησία ( πρίν τον Φίλιππα και τον Ωνάση) ήταν περισσότερο πιεστική και στο φαγητό των απασχολουμένων εργατών για μεγαλύτερο έως μόνιμο διάστημα και στα ημερομίσθια.
Την δεκαετία του 1930 – εκεί ανάγονται οι πληροφορίες από ίδιους εργάτες γής που δούλεψαν στον Σκορπιό, μέχρι και επιστάτη εργατών- την δεκαετία του 1930 τον έλεγχο του Νησιού τον είχε η μήτηρ και το ένα τέκνο κύρια, μια και ο άλλος υιός ήταν στην Γαλλία. Υπήρχε και η κόρη , αλλά δεν αναφέρεται τίποτα. Η μήτηρ λοιπόν ήταν περισσότερο καταπιεστική και αρκετά σφιχτή στο μεροκάματο και στην όποια τροφοδοσία , την οποία αναλάμβαναν εξ ιδίων οι εργαζόμενοι περισσότερο απ όσο την αναλάμβαναν ώς εργαζόμενοι στο νησί Σπάρτη.
Η μήτηρ λοιπόν έλεγε στον υιό επιβλέποντα ( ο υιός την δεκαετία του 1930 ήταν 38- 45, έλεγε στον υιό να απαγορεύει στους εργάτες να τρώνε σταφύλια όταν τριγούσαν, έστω και ένα τσαμπί, και ο υιός αντιπρότεινε στην μητέρα : » και τι να φάνε »?? Ο υιός βέβαια έκανε και αρκετές τράκες σε τσιγάρο απ τους εργάτες που του έδιναν βέβαια, και για τούτο επειδή γύρναγε και με κοντό παντελόνι την εποχή , για τούτο τον λέγανε χιουμοριστικά » ατσίγαρο και κοντοβράκη». Η μήτηρ όμως ήταν αρκετά σκληρή εργοδοσία και πολλές φορές παρακολουθούσε και προσωπικά τις εργασίες και δή τον τρύγο, μήπως και οι εργαζόμενοι ξεκλέψουν κάνα σταφύλι.
Αλλά και στα ξεχειμωνιάσματα των τσοπάνων ( πήγαιναν τα πρόβατα των στο Σκορπιό για να ξεχειμωνιάσουν 1,2 τσοπάνηδες απ την ορεινή Λευκάδα) η ιδιοκτησία του Σκορπιού κράταγε κοντά όλα τα προιόντα των προβάτων ή μεγάλο μέρος από το γάλα και το τυρί και τα αρνιά.
Γενικά η ιδιοκτησία του Σκορπιού ήταν πιεστικότερη εργασιακά και σε απολήψεις απ τους εργαζόμενους ( περίπτωση βοσκών).
Μετά από ένα δύσκολο γεγονός που έφυγε απ την ζωή ο υιός το 1937 μάλλον, επέστρεψε απ την Γαλλία με την 2η γυναίκα του την Νανσύ ο άλλος υιός και ανέλαβε ( χωρίς να το θέλει και χωρίς να ήξερε βέβαια , ώς αγγαρεία), την διαχείρηση του Σκορπιού.
Μετά ήρθε ο πόλεμος και πουλήθηκε το νησί, το πήραν πίσω με τα μη γενόμενα συμβόλαια της κατοχής, και το ξαναπούλησαν.
Το νησί Σκορπιός ήταν υπερ πλούσιο νησί με πλήθος παραγωγικών καλλιεργειών.