Αρχαίο Θέατρο Λευκάδας

Της
Βίβιαν Στάικου, Αρχαιολόγου

Σκαρίφημα των λειψάνων της σκηνής του θεάτρου από το ημερολόγιο του Krüge

Το θέατρο βρίσκεται στη θέση «Κούλμος» του Δήμου Λευκάδας. Στη βορειοανατολική πλαγιά του μεσαίου λοφίσκου του «Κούλμου» διαμορφώνεται αμφιθεατρικό κατωφερές κοίλωμα που απολήγει σε ένα επίμηκες επίπεδο τμήμα και ταυτίζεται με τη θέση του αρχαίου θεάτρου.

Η Λευκάδα ιδρύθηκε ως αποικία των Κορινθίων στα τέλη του 7ου αιώνα π. Χ. Χάρη στην στρατηγική της θέση, στη βορειοανατολική ακτή του νησιού που της επέτρεπε των έλεγχο των θαλάσσιων διαδρομών στο Ιόνιο Πέλαγος, αναδείχθηκε σε σημαντικό εμπορικό και οικονομικό κέντρο του αρχαίου κόσμου. Τα επιβλητικά τείχη της πόλης διατρέχουν την κορυφογραμμή των τριών συνεχόμενων λοφίσκων που απαρτίζουν το λόφο «Κούλμο» και καταλήγουν στη θάλασσα. Πληθώρα αρχαίου οικοδομικού υλικού, καθώς και θεμέλια αρχαίων κτιρίων είναι ορατά στη περιοχή του Κούλμου, ενώ στο πεδινό και παράκτιο τμήμα της πόλης έχουν ανασκαφεί τμήματα του πολεοδομικού ιστού που αναπτύσσεται κατά το Ιπποδάμειο σύστημα.

Σκαρίφιμα ανασκαφίκής τομής από το ημερολόγιο του Krüge

Οι γνώσεις μας για το αρχαίο θέατρο της πόλης είναι περιορισμένες, καθώς δεν αναφέρεται καθόλου στις αρχαίες πηγές. Στις αρχές του 19ου αιώνα πραγματοποιήθηκε ολιγοήμερη ανασκαφική έρευνα υπό τη διεύθυνση του γερμανού αρχαιολόγου Ε. Κrüge, συνεργάτη του W. Dörpfeld, στον χώρο του θεάτρου. Τα αποτελέσματα της ανασκαφής δεν δημοσιεύτηκαν διεξοδικά, αλλά από τα ανασκαφικά ημερολόγια και σχέδια γνωρίζουμε ότι κάτω από βαθιές επιχώσεις αποκαλύφθηκε ο φυσικός λαξευμένος βράχος της ορχήστρας. Η υπερκείμενη πλακόστρωσή της δεν βρέθηκε, καθώς πιθανότατα είχε αφαιρεθεί και χρησιμοποιηθεί ως οικοδομικό υλικό. Μεταξύ ορχήστρας και κοίλου εντοπίστηκε αύλακα απαγωγής των ομβρίων υδάτων. Αποκαλύφθηκαν επίσης οι δύο πρώτες σειρές εδωλίων του κοίλου, οι οποίες ήταν κατασκευασμένες από ασβεστόλιθο, αλλά και εδώ διαπιστώθηκε λιθαρπαγή από τον ανασκαφέα. Είναι πιθανό το θέατρο να διέθετε λίθινα εδώλια μόνον στις πρώτες σειρές του κοίλου, ενώ τα υπόλοιπα ίσως να ήταν ξύλινα. Ελάχιστοι λίθοι σώζονταν από τα θεμέλια της σκηνής και απλά διαπιστώθηκε η κατεύθυνση του προσκηνίου.

Βόρεια της σκηνής το έδαφος ήταν ιδιαίτερα επικλινές, όπως απέδειξε η ύπαρξη αναλημματικών τοίχων, των οποίων αναγνωρίσθηκαν δυο οικοδομικές φάσεις με βάση την τοιχοποιία τους. Από την ανασκαφική έρευνα δεν προέκυψαν στοιχεία για τη χρονολόγηση του θεάτρου, το οποίο ο W. Dörpfeld τοποθετεί γενικά στους προ-ρωμαϊκούς χρόνους. Τα αποκαλυφθέντα λείψανα του θεάτρου μετά το πέρας της ανασκαφικής έρευνας καταχώθηκαν.

Υπάρχουσα κατάσταση

Αεροφωτογραφία

Η συνολική έκταση που καταλαμβάνει το θέατρο υπολογίζεται στα 5 στρέμματα περίπου. Σήμερα την περιοχή καταλαμβάνει ελαιώνας που αναπτύσσεται σε σειρές κλιμακωτών ανδήρων οριζόμενων με ξερολιθιά. Εκτός από τα θεμέλια ενός τοίχου κατασκευασμένου από μεγάλους ασβεστόλιθους, ίσως αναλημματικού χαρακτήρα, δεν εντοπίζονται στη θέση αυτή άλλοι ορατοί αρχαίοι λίθοι in situ. Οι τοίχοι μιας νεώτερης αγροτικής αποθήκης, θεμελιωμένης στη συμβολή κοίλου – ορχήστρας είναι εν πολλοίς χτισμένοι από αρχαίες δουλεμένες λιθοπλίνθους, οι οποίες θα μεταφέρθηκαν στο σημείο αυτό προφανώς από μικρή σχετικά απόσταση. Σποραδικά αρχαίο οικοδομικό υλικό εντοπίζεται σε έναν νεώτερο αναλημματικό τοίχο και στα επικλινή πρανή, βόρεια του επίπεδου διαμορφωμένου χώρου. Σε ελάχιστη απόσταση από το κοίλο του θεάτρου κλιμακοστάσια λαξευμένα στο βράχο και επικλινείς ράμπες οδηγούν στη κορυφή του λόφου, όπου είναι ορατά τα θεμέλια ορθογώνιου ναόσχημου κτιρίου.

Πηγή: Διάζωμα