Αν έχει γίνει κάποιο λάθος είναι ευκαιρία να διορθωθεί…

Το ποίημα «Η προς την πατρίδα αγάπη μου» του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη κοσμούσε την πρόσκληση του πολιτιστικού διημέρου για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του ποιητή, που διοργάνωσαν από κοινού στις 19-20 Μαΐου 2024 ο Σύλλογος Λευκαδίων Αττικής «Η Αγία Μαύρα», η Ομοσπονδία των Απανταχού Λευκαδίτικων Συλλόγων και η Εταιρία Λευκαδικών Μελετών.

Το ίδιο ποίημα, με την υπογραφή του ποιητή, έχει χαραχθεί σε μαρμάρινη πλάκα που βρίσκεται στη βάση της προτομής του Βαλαωρίτη στο Πάρκο Ποιητών στην παραλία της πόλης της Λευκάδας, τα εγκαίνια της οποίας είχαν γίνει στις 7 Ιουνίου του 1925 παρουσία του Έλληνα πρωθυπουργού Ανδρέα Μιχαλακόπουλου, των μεγάλων Ελλήνων ποιητών Άγγελου Σικελιανού και Κωστή Παλαμά, και πολλών άλλων επισήμων, με αφορμή την Εθνική εκατονταετηρίδα από τη γέννηση του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη (1824-1879).

Είναι πιθανό ο λιθοξόος καλλιτέχνης που χάραξε τους στίχους του ποιήματος πάνω στο μάρμαρο να έχει κάνει κάποιο λάθος στην προσπάθειά του να μιμηθεί τη γραφή του ποιητή κι αν πράγματι εξακριβωθεί ότι έχει γίνει κάτι τέτοιο καλό θα ήταν να διορθωθούν ως προς ένα σημείο οι στίχοι του ποιήματος, έστω και εκατό χρόνια μετά.

Δεν πάει πολύ καιρός που έτυχε να βρίσκομαι μπροστά στην προτομή του ποιητή, με αφορμή μία εκδήλωση της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας, όταν κοντοστάθηκε στο σημείο αυτό ο παλιός μου καθηγητής Μιχάλης Ξένος. Ένας άνθρωπος που τίμησε ως εκπαιδευτικός το λειτούργημά του, ενώ ήταν συνάμα και εξαιρετικός άνθρωπος. Μας έκανε σε κάποιες από τις τελευταίες τάξεις του 6ταξίου Γυμνασίου το μάθημα της Κοσμογραφίας. Χαιρόσουν να ακούς την παράδοση του μαθήματος. Σε ένα διαγώνισμα Φυσικής ήταν επιτηρητής και με είχε πιάσει στα πράσα να αντιγράφω. Το θέμα -το θυμάμαι ακόμη- ήταν ο νόμος του Ohm για κλειστό κύκλωμα. Εγώ αντέγραφα τον ίδιο νόμο αλλά για ανοιχτό κύκλωμα. Μου πήρε το σκονάκι με τα λόγια «Κολυβά αντιγράφεις… και αντιγράφεις και λάθος!» και με άφησε να συνεχίσω το διαγώνισμα χωρίς να μηδενίσει την κόλλα, όπως θα μπορούσε να είχε κάνει. Το θυμάμαι λες και ήταν χθες.

Μετά τις συστάσεις που έγιναν από τον παριστάμενο στην εκδήλωση της Βιβλιοθήκης Ζώη Μανωλίτση, επίσης εκπαιδευτικό, μας ρώτησε ο παλιός καθηγητής μου τι σημαίνει η λέξη «οζομός» που είχε διαβάσει λίγο νωρίτερα το ποίημα του Βαλαωρίτη. Κανείς δεν μπορούσε να απαντήσει. Απευθύνθηκα στην επίσης παρισταμένη Χαρά Τυπάλδου, φιλόλογο στο επάγγελμα, η οποία, αφού το είδε, ούτε αυτή ήξερε τι σημαίνει και μου είπε πως θα το κοίταζε και θα επανερχόταν. Όπως και έκανε πράγματι κάνα δυο μέρες αργότερα μέσω της κας Μαρίας Ρούσσου, η οποία μας έγραψε ότι «το χειρόγραφο του Βαλαωρίτη γράφει δυσανάγνωστα «σεισμό» αλλά ο δαίμων… το έκανε οζομό..».

Όπως προανάφερε αν κριθεί ότι έχει γίνει κάποιο λάθος ας διορθωθεί με την ευκαιρία του φετινού εορτασμού. Δυστυχώς τα Άπαντα του Βαλαωρίτη (εκδόσεις «Μέρμηγκας») που διαθέτω δεν έχουν το ποίημα στη χειρόγραφη μορφή του και δεν μπορώ να το αντιπαραβάλλω.