Οφειλόμενο Αφιέρωμα στο Δένδρο που μας στήριξε! – Μέρος 1ο – Ιστορικά στοιχεία για την Ελαιοκαλλιέργεια

Γράφει ο Αιθεροβάμων

Οφειλόμενο Αφιέρωμα στο Δένδρο που μας στήριξε!

Μέρος 1ο

Ιστορικά στοιχεία για την Ελαιοκαλλιέργεια

Η Λευκαδίτικη γη είναι πλημμυρισμένη από κάθε λογής δένδρα, πιστεύω όμως ότι όλοι θα συμφωνήσουμε πως απ’ όλα αυτά τα δένδρα κανένα δεν εκφράζει εμάς τους Λευκαδίτες περισσότερο όσο εκείνο της ελιάς.

Έχει κανείς την αίσθηση ότι το Λευκαδίτικο τοπίο είναι φτιαγμένο και απόλυτα συνταιριασμένο μ’ αυτό το άγιο κι’ αγαπημένο δένδρο.

Η ελιά μας, η Ασπρολιά, αντιπροσωπεύει τη γη μας, την ντύνει την ομορφαίνει τη στολίζει και νομίζεις παρατηρώντας τους ελαιώνες ότι τη συμπληρώνει.

Αυθόρμητα μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι αυτό που γίναμε, αυτό που είμαστε, ο χαρακτήρας μας, η ψυχοσύνθεσή μας, η νοημοσύνη μας είναι δημιουργήματα του πολύτιμου λαδιού της.

Η ελιά είναι δένδρο της θαλάσσιας αύρας και κατά κύριο λόγο της Μεσογειακής Λεκάνης, δεν υπάρχει στα βόρεια κράτη ούτε στη διακεκαυμένη ζώνη. Είναι το δένδρο που αλλάζει πολλές όψεις ιδιαίτερα όταν την φυσάει ο αγέρας και τότε λαμποκοπά σαν ασήμι που καλύπτει κάθε άλλη χρωματική απόχρωση του πράσινου.

Όχι από σύμπτωση αλλά από αλληλουχία γεγονότων εκεί που ευδοκίμησε η ελιά αναπτύχθηκαν, υπήρξαν και εξακολουθούν να υπάρχουν πανάρχαιοι πολιτισμοί, πολιτισμοί της ειρήνης, της έκφρασης, της τέχνης και των γραμμάτων.

Όλη η αρχαία Ελληνική μυθολογία είναι γεμάτη με στοιχεία γι’ αυτό το ιερό δένδρο που λέγεται Ελιά.

«Συγκομιδή ελαιόκαρπου» - Λεπτομέρεια από αμφορέα του 6ου αι. π.Χ., Βρετανικό Μουσείο

Ο πιο παλιός μύθος μας λέει ότι την ελιά έφερε στις Ελληνικές χώρες από τις παραποτάμιες περιοχές της Μαύρης θάλασσας ο Ηρακλής.

Το πρώτο ιερό δένδρο στην Ελληνική Μυθολογία ήταν εκείνο της θεάς Αθηνάς πάνω στην Ακρόπολη και από τούτο όπως λένε οι μύθοι βλάστησαν όλα τ ’άλλα λιόδεντρα στην Ελληνική γη.

Η αρχαία Ολυμπία είχε μια μεγάλη οδό που την περιστοίχιζαν αγριλίδες και εκεί οι δρομείς έτρεχαν δρόμους αντοχής και οι νικητές στεφανώνονταν μ’ ένα στεφάνι ελιάς.

Το βαρύ και τρομερό ρόπαλο του Ηρακλή ήταν από αγριελιά.

Το ελαιόλαδο στον Όμηρο μοσχοβολάει, ενώ το νυφικό κρεβάτι του Οδυσσέα είναι μαστορεμένο από ανθεκτικό ξύλο ελιάς.

Όλοι μας ξέρουμε για το περιστέρι που έφερε στο Νώε μετά τον κατακλυσμό ένα κλωνάρι ελιάς στο ράμφος του. Από τότε απόμεινε το κλαδί της ελιάς ένα πανάρχαιο σύμβολο που εκφράζει την κατασίγαση της τρικυμίας, το τέλος της αιματοχυσίας, τον κατευνασμό των παθών, τον πανανθρώπινο πόθο των ανθρώπων για Ειρήνη.

Αυτό το δένδρο είναι τόσο πολύ δεμένο με τους ελληνικούς μύθους ίσως επειδή ξάφνιασε τους ανθρώπους με την αφθονία των προϊόντων που τους χάριζε απλόχερα. Κορμός, φύλλα, βλαστοί, καρποί, λάδι όλα είναι ωφέλιμα στον άνθρωπο.

Όταν από τόσο μακριά μας έρχεται η ιστορία της Ελιάς και βλέποντας τι μεγάλο ρόλο παίζει στην τωρινή σύγχρονη ζωή μας οφείλουμε όλοι να δείχνουμε σ’ αυτό το δένδρο απεριόριστο σεβασμό και ανάλογο μ’ αυτόν τουλάχιστον που έδειχναν οι αρχαίοι Έλληνες καταδικάζοντας ακόμη και σε θάνατο όποιον έβλαπτε ή ξερίζωνε τις ιερές ελιές που φύονταν στην αρχαία πόλη της Αθήνας.

Ο βασανισμένος κορμός της, ο σκεβρωμένος, που τον πλάσανε όλοι οι αέρηδες σπρώχνοντάς στον κατά τη δική τους βούληση δίνει την αίσθηση μιας αιώνιας και αδιάκοπης πάλης, μια εικόνα που θυμίζει πολύ τον άνθρωπο στη διαρκή πάλη του με το πεπρωμένο.

Παρατηρώντας τους τυραγνημένους κορμούς των ελαιόδεντρων του Λευκαδίτικου κάμπου αισθανόμαστε να ξεχύνεται από μέσα του ένα αιώνιο μάθημα καρτερίας. Πρόσταγμα επιμονής από τη δύναμή της να κρατά, να πολεμά ζερβόδεξα αντέχοντας σ’ όλα τα ενάντια.

Στον τόπο μας σε πολλά μέρη συναντά κανείς υπεραιωνόβιες ελιές, ζωντανά μνημεία της φύσης, της ιστορίας και της παράδοσης. Όσο μπορούν και αντέχουν ακόμα στην τουριστική λαίλαπα, στέκονται εκεί ακοίμητοι φρουροί και παραστάτες της πορείας του λαού μας. Στο ζαρωμένο κορμό τους θαρρείς πως είναι γραμμένη ολόκληρη η Ιστορία του Λευκαδίτη αγρότη.

«Οι ελιές με τις ρυτίδες των γονιών μας…» είναι ο στίχος του ποιητή μας Γ. Σεφέρη που με οχτώ λέξεις εκφράζει όλο το μεγαλείο και τη δύναμη αυτού του δένδρου!

Μπροστά από την Ασπρολιά μας έχουν περάσει κάθε λογής δυνάστες όπως οι Ρωμαίοι Κόμητες Ορσίνι, Βασιλιάδες Ανδηγαυοί, ο διαβόητος Γρατιανός Τζώρτζης, η δυναστεία των Τόκκων, Τούρκοι Αγάδες, Ενετοί φεουδάρχες (1684-1797) με τελευταίους τους Άγγλους κατακτητές που έφυγαν το 1864.

Συνεχίζεται

Σημείωση:
Στα πλαίσια αυτού του αφιερώματος, θέλοντας να τιμήσουμε τους ανώνυμους δουλευτάδες της Λευκαδίτικης γης κάθε Τετάρτη θα παρουσιάζουμε μια σύνθεση με τις σεβάσμιες μορφές αυτών των ανθρώπων στους οποίους πολλά χρωστάει αυτός ο τόπος…

Αιθεροβάμων