Εβδομαδιαία στήλη «Το Κέρας της Αμάλθειας»: «Ποιες αρετές λείπουν από τον σύγχρονο Έλληνα» (II)

«Η σάρα, η μάρα και το κακό συναπάντημα» έχουμε καταντήσει οι σύγχρονοι Νεοέλληνες.

Με τόση βραδύνοια και ανοησία που «κυκλοφορεί» ανάμεσά μας, δεν πρέπει να εκπλησσόμαστε που, ως λαός, έχουμε γίνει ένας συρφετός από ανθρώπους κάθε «πάστας», «καρυδιάς» και «διαλογής»…

Έχουμε τόσο πολύ αποηθικοποιηθεί και «αποφλοιωθεί» ψυχικά, που δύσκολα πια το ποτάμι δείχνει ικανό να γυρίσει πίσω…

Στη σειρά αυτή των κειμένων μας θα συνεχίσουμε να καταγράφουμε τις αρετές εκείνες απ’ τις οποίες πήραμε σταδιακά διαζύγιο, μήπως και φρονηματιστούμε κάποια στιγμή ως κράτος, ως έθνος και επιδιώξουμε λίγο έγκαιρα να καλύψουμε το όποιο χαμένο έδαφος, επανεισάγοντάς τες στο αξιακό μας σύστημα και στον πνευματικό μας πολιτισμό.

Πού ξέρεις; Γίνονται και θαύματα μερικές φορές…

Εσωτερική ελευθερία: Είναι πισωγύρισμα για έναν λαό όπως το δικό μας να έχει χάσει την εσωτερική του ελευθερία.

Δίνουμε την εντύπωση ότι έχουμε απολέσει πια το αυτεξούσιό μας, ότι η σκέψη, η κρίση, η εκλογή, η απόφαση, η πράξη μας καθορίζονται μόνο από εξωτερικούς παράγοντες, ότι η συνειδητή δράση μας «έχει πάει περίπατο», ότι τα πάθη και τα ένστικτα έχουν αλλοτριώσει «μέχρι το μεδούλι» το πνεύμα μας, ότι έχουμε αφεθεί στο έλεος των ταπεινών μας ορμών και δεν μπορούμε να αυτοπραγματωθούμε με τίποτα! Αναρωτιέμαι αλήθεια ποια πεδία δράσης έχουμε αφήσει για τους εαυτούς μας ελεύθερα, όταν μονίμως συμπεριφερόμαστε σαν αιχμάλωτοι χιλίων δυο προλήψεων, προκαταλήψεων, αδυναμιών, συμπλεγμάτων και άλλων μικρών τυράννων;

Έχουμε καταλύσει κάθε ελευθερία σκέψης, πλανιόμαστε ότι είμαστε ελεύθεροι, ενώ κατά βάθος δεν είμαστε, διότι, αν ήμασταν, δεν θα αποθεώναμε τα ακατάληπτα ιδεολογήματα που μας λανσάρει η νέα εποχή, δεν θα ενστερνιζόμασταν τα παράλογα και τα αλλόκοτα που μας διακηρύττει, δεν θα δεσμεύαμε τη συνείδησή μας με ό,τι τη νανουρίζει, την εκμαυλίζει, την αλυσοδένει, την κονιορτοποιεί.

Διαρκώς υποτάσσουμε τη γνώμη μας σε όσους ασκούν βία πάνω στη λογική μας, διότι έχουμε βολευτεί με τη μαζοποίηση και φοβόμαστε να εναντιωθούμε στα κελεύσματά της, δεν αντιλαμβανόμαστε την αξία τού να αντιτάσσουμε τόλμη πνευματική, μήπως τυχόν προκαλέσουμε το φθόνο των πλανεμένων συνανθρώπων μας ή την οργή των πατρόνων μας.

Δεν αναταράζουμε πια τα τέλματα, δεν μας διακρίνει παλμός ηρωικός, δεν εγρηγορούμε μπροστά στον κίνδυνο, δεν διυλίζουμε με την κρησάρα μας τις κούφιες και ηχηρές υποσχέσεις, δεν μας παροργίζει η ασυδοσία και οι παντός είδους καταχρήσεις, δεν…, δεν…, δεν.

Αυτοκριτική: Άλλη πονεμένη «ιστορία» κι ετούτη…

Δεν μας φτάνει η αλλοπρόσαλλη και άνυδρη πνευματικά εποχή που ζούμε, έχουμε εκφυλιστεί κι ως άτομα, ως οντότητες, έχουμε ξεπέσει πολύ χαμηλά…

Κανένας Νεοέλληνας δεν αρέσκεται να ελέγχει επισταμένα τον εαυτό του, να περιστέλλει κάπως τον εγωισμό του, να στρογγυλεύει τις γωνίες του, να φτάνει στην αυτογνωσία του.

Δεν αξιολογούμε τις διαθέσεις μας, τις έξεις μας, το ψυχικό υπέδαφός μας, μήπως και αντιληφθούμε επιτέλους τι είναι αυτό που μας προσδιορίζει ως ανθρώπους, τι απ’ όσα λέμε και πράττουμε είναι εγγενές ή επίκτητο. Τίποτα απολύτως!

Δεν χαλιναγωγούμε ό,τι μας παθιάζει αρνητικά, αποτασσόμαστε τον αναδημιουργικό στοχασμό, μας τρομοκρατεί η ιδέα μιας πνευματικής επανάστασης, δεν μας ενδιαφέρει να αυτοκυβερνιόμαστε, να μάθουμε ποιοι στο βάθος – βάθος είμαστε και τι αντανακλούμε στους γύρω μας…

Φοράμε προσωπεία, μασκαράτες, κομματιάσαμε το αληθινό μας πρόσωπο, το θρυμματίσαμε, αλλάζουμε το χαρακτήρα μας ανάλογα με τις σκοπιμότητές μας, γίναμε πολυπρόσωποι, πολύσημοι, πολύπλοκοι.

Δεν συγκεντρώνουμε, δεν μαζεύουμε κάπως το μυαλό μας, να διαγνώσουμε τις ελλείψεις μας, να καταλάβουμε τι κρατάμε για τον εαυτό μας και… τι μας περισσεύει για να δώσουμε στους άλλους πλάι μας, ή για ποιους λόγους, έστω, αυτό που δείχνουμε…απέχει έτη φωτός από αυτό που τω όντι είμαστε, κ.λπ., κ.λπ.

Δεν είναι θέμα άγνοιας τόσο όσο επιλογής. Δεν θέλουμε να ολοκληρωθούμε ως υπάρξεις, επιδιώκουμε την ευστάθειά μας με τα δεκανίκια που μας προσφέρουν έτοιμα οι άλλοι. Είναι καθαρή επιλογή μας να συντηρούμε μια συμβατική μορφή συνδιαλλαγής με τον εαυτό μας, να υποκρινόμαστε ότι έχουμε συμφιλιωθεί μαζί του.

Και ξεχνάμε αυτό που είχε γράψει κάποτε ο Καβάφης:

«Κι αν δεν μπορείς να κάνεις τη ζωή σου όπως τη θέλεις, κοίταξε μόνο να μην την εξευτελίζεις».

Μα αντέχονται πια οι γυμνές αλήθειες;

Πείτε μου! Αντέχονται;

Παρρησία: Πόσους συνανθρώπους μας γνωρίζουμε στο κοντινό μας περιβάλλον, που να εκφράζουν ελεύθερα και ανοιχτά τη γνώμη τους, χωρίς φόβο ή πάθος, αλλά με περισσό θάρρος και ειλικρίνεια;

Ελάχιστους θα απαντούσα, για να σας απαλλάξω από τον περιττό κόπο, μετρημένους στα δάκτυλα του ενός χεριού…

Για να μιλάς με παρρησία, πρέπει να είσαι άνθρωπος συνετός, ανένταχτος σε κομματικές ή άλλες φράξιες, αδέσμευτος από «βαλσαμωμένους» κώδικες ηθικής, ακέραιος, «ακαπέλωτος» και, πρωτίστως, έντιμος και λάτρης του δικαίου.

Ο μύωψ δεν μπορεί ποτέ του να γίνει κριτικός στοχαστής. Το αίμα νερό δε γίνεται!

Ο δογματισμένος άνθρωπος, ο στρατευμένος σε μια συγκεκριμένη πολιτική ιδεολογία, πάσχει μονίμως από αγκυλώσεις και ιδεοληψίες, υψώνει τείχη και στεγανά, στήνει σύνορα, φράκτες, συρματοπλέγματα.

Όποιος υποβιβάζει τους ανθρώπους, όποιος επιθέτει πάνω τους ταμπέλες, επειδή δεν ανήκουν στο ίδιο «στρατόπεδο» με αυτόν, έχει στενή διανοητική εμβέλεια, είναι όξινος, τοξικός ένα πράγμα, κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση εκείνων που μπόρεσαν και τον χειραγώγησαν, εκείνων που κλόνισαν την εμπιστοσύνη του προς τον πλησίον.

Όποιος βλέπει μονόπλευρα τα πράγματα, απ’ τη μία τους όψη δηλαδή, το κάνει είτε για να φανεί αντάξιος προς ό,τι προσδοκούν οι άλλοι απ’ αυτόν είτε για να αναδείξει μόνο εκείνα τα στοιχεία, που θέλει ο ίδιος να βλέπουν οι άλλοι σε αυτόν.

Μπορεί να το κάνει, επίσης, είτε για να προσθέσει λίγο μπόι στην υπόληψή του είτε χρήματα στην τσέπη του.

Άρα, από συμφέρον προσποιείται, από συμφέρον κατακεραυνώνει τον «αντίπαλο», από συμφέρον εκτρέπεται και γίνεται παρορμητικός και λάβρος, από συμφέρον καταφεύγει σε τραχιές και φορμαλιστικές συμπεριφορές.

Δεν είμαστε γνήσιοι και ντόμπροι, διότι, αν ήμασταν, θα κοιτάζαμε να πλουτίζουμε τον εσωτερικό μας κόσμο με αρετές, για να πατάμε πιο στέρεα.

Διότι, τελικά, σώζεται μόνο όποιος νικά τη νοθεία και το ψέμα.

Για τους Νεοέλληνες, ωστόσο, δεν έχει έρθει ακόμη ετούτη η ευλογημένη ώρα.

Διότι το νυστέρι τους εισχωρεί βαθιά μόνο στη σάρκα των διπλανών τους.

Ό,τι είναι επιβλαβές, το διασώζουν, ενώ, ό,τι είναι υγιές, το αποκόβουν, διότι δεν θέλουν να αποτελέσει την αφετηρία για ψηλότερο ανέβασμά τους.

Έρχομαι, λοιπόν, να ξαναρωτήσω: Πώς θα βγει η χώρα μας απ’ το βάλτο, πώς θα ανακάμψει ριζικά, όταν εξουδετερώνει κάθε σωστή κριτική, όταν πνίγει κάθε δημιουργική πνοή, κάθε άγρυπνη συνείδηση;

Διπλοκλειδωμένοι και κουμπωμένοι στον εαυτό μας ή προσηλωμένοι στους εκάστοτε αγκιτάτορες που μας ξεσηκώνουν, δεν κάνουμε προκοπή.

Για να το αλλάξουμε αυτό, πρέπει προηγουμένως να πάψουμε να φερόμαστε σαν κλώνοι τρίτων, σαν υβρίδια…

Πώς θα συμβεί όμως αυτό, όμως, όταν δεν αισθανόμαστε κανέναν αποτροπιασμό για το πώς καταντήσαμε αλλά, τουναντίον, υπερηφανευόμαστε κι από πάνω;

Ένα τέτοιο θέμα δεν εξαντλείται, φυσικά, σε ένα – δύο κείμενα. Με τίποτα.

Θέλουμε ακόμη πολλή ομαδική και ατομική προσπάθεια, για να έρθουμε σε ρήξη με αυτή την πραγματικότητα.

Λύσεις υπάρχουν -δόξα σοι ο Θεός- και τις βρίσκουμε λίγο πολύ όλοι, αν δουλέψουμε λίγο το «νιονιό».

Πολίτες που να επενδύουν σε αξιώσεις και ιδανικά δεν βρίσκουμε…

(Φωτό: DAPD)