Ο αργαλειός της κυρά – Ευανθίας στο Κατωμέρι Μεγανησίου

Της Ευγενίας Κολυβά

Σεργιανίζοντας στα σοκάκια στο Κατωμέρι φτάσαμε έξω απ΄ το μικρό εργαστήρι της κυρά – Ευανθίας (Μάντζαρη) και της αχώριστης αδελφής της Γιάννας. Κι όταν βρεθείτε στο Μεγανήσι μην ξεχάσετε να το επισκεφθείτε!

Μας καλωσόρισαν και μπήκαμε για μια επίσκεψη στο μικρό αλλά φιλόξενο χώρο. Η κυρία Ευανθία πρόθυμη και καταδεχτική άνοιξε το «παράθυρο» της μνήμης της και μας διηγήθηκε με ζωντάνια και με την χαρακτηριστική μεγανησιώτικη ντοπιολαλιά πως και πότε έμαθε την τέχνη του Αργαλειού, απ΄ όταν ήταν μικρή, από την Καρσάνα στην καταγωγή νονά της και συνονόματή της Βάνθω Κατωπόδη (Τζουρογιάννη). Αυτή ήταν που της έκανε και το πρώτο διασίδι, όταν τέλειωσε το δημοτικό σχολείο. Ο παραδοσιακός αργαλειός που χρησιμοποιεί μέχρι σήμερα έχει ακόμη εξαρτήματα από την εποχή εκείνη (γκάρδι, χτένι, μυτάρια).

Ένα ατέλειωτο ιστορικό για το πως γίνεται το διασίδι και για την παραδοσιακή τέχνη του αργαλειού με την οποία ασχολήθηκε επαγγελματικά από τα τέλη της δεκαετίας του ΄50. Στην αρχή έστελνε τα σακούλια που ύφαινε σε κάποιο γραφείο της Βασιλικής Πρόνοιας στην Αθήνα που τα προωθούσε σε τουριστικές περιοχές.

«Μας μύρισε λεφτό… Που να δούμε λεφτά εκείνα τα χρόνια και ειδικά οι γυναίκες. Έστελνα κάθε τέλος του μήνα 25-27 σακούλια και μου έστελναν 2.800 δραχμές. Έπαιρναν και από την Καρυά κεντήματα. Εκεί είχε έρθει και μια υπάλληλος. Εγώ πάντα στον αργαλειό. Έβγαζα δύο και τρία σακούλια την ημέρα. Δεν έκανα τίποτα άλλο. Τις δουλειές του σπιτιού τις έκαναν οι αδελφάδες και η μάνα μου. Έβαφα τα γνέματα, να τα καλαμίσω, να διαστώ, που λέγαμε, να τα ράψω -είχαμε πάρει και μια μηχανούλα του ποδαριού-, τα πάντα. Έκανα ανέκαθεν τα σακούλια σε αυτό το μέγεθος 40 πόντους πλάτος και 50 πόντους μάκρος».

Και η αλήθεια είναι πως δεν χορταίνει το μάτι σου να βλέπεις τα νήματα σε διάφορα χρώματα που τα συνδυάζει με τόση μαστοριά η κα Ευανθία. Και να μπρος στα μάτια μας στήνουν το χορό οι μόστρες (τα μοτίβα) που σε άλλες η ονομασία τους έρχεται από παλιά, και άλλες τις νομάτισε η ίδια. Τα πρώτα σχέδια τα έφεραν Μικρασιάτισσες πρόσφυγες. Άλλα τα έβγαλε η ίδια, παρατηρώντας ακόμη και σχέδια σε ανδρικές κάλτσες.

Νάσου λοιπόν τα «παιδάκια», τα μενταγιόν, το σφελάγκι, μικρό και μεγάλο, οι κοπελούλες και τα αγοράκια, το δεντράκι, η ζουρλή, η καρεκλούλα, το αγκίστρι, οι σφορδακλάδες, οι τσατσάρες, τα φύλλα, οι κούκλες…

Μπήκε ξανά στον αργαλειό και χρησιμοποιώντας τα «κουταβέλια» για τα σχέδια και τις «δρούγες» για τη «μάνα» που ετοίμασε η αδελφή της, η κυρά – Γιάννα, δούλευε με περισσή μαεστρία με τα χέρια το ξυλόχτενο, τα μιτάρια και τη σπάθη και τις ποδαρικές με τα πόδια και άρχισε να υφαίνει με το γελαστό και σπινθηροβόλο μάτι της τα μοτίβα από την ανάποδη.

Χόρτασε το μάτι μας από τα χρώματα και τα σχέδια σε σακούλια, διαδρόμους, ριχτάρια… Ευχαριστήσαμε για τις πληροφορίες τις κυρίες Ευανθία και Γιάννα και κατηφορίσαμε προς τα Σπήλια.

Ευχόμαστε απ΄ την ψυχή μας να μεταλαμπαδευτεί η τέχνη σε νεώτερες γενιές και προτείναμε στην κυρά – Ευανθία να κάνει κάποια σχολή υφαντικής και εγώ θα είμαι μια από της πρώτες μαθήτριές της.