Οικογενειακή φωτογραφία στα Κολυβάτα Αλεξάνδρου

Οικογενειακή φωτογραφία στα Κολυβάτα Αλεξάνδρου την δεκαετία του 1960. Χαρακτηριστικό των οικογενειακών φωτογραφιών της εποχής εκείνης είναι η απουσία ανδρών.

Στην φωτογραφία εικονίζονται από αριστερά: Σταμάτα Κατσαρού (Καραγιάννη), Ευτυχία Δαμιανή, Κατερίνα Δαμιανή, Σπύρος Δαμιανής και μπροστά Ζώης Δαμιανής. Η φωτογραφία έχει τραβηχτεί στην αυλή του σπιτιού της οικογένειας του Κώστα Δαμιανή (Παγκαλέλου) που ήταν απόδημος στη Γερμανία. Το σπίτι του βρισκόταν κάτω από την πλατεία του χωριού. Στο φόντο διακρίνεται ο τοίχος από το σπίτι του Ξενοφώντα Βρεττού.

Αιτία της απουσίας των ανδρών από τις φωτογραφίες ήταν η μαζική μετανάστευση, με κύρια χώρα μετανάστευσης των Κολυβιατών να είναι η Γερμανία που είχε ξεκινήσει να δέχεται ξένους εργάτες, τους αποκαλούμενους γκασταρμπάιτερ (Gastarbeiter).

Οι Κολυβιάτες που είχαν μεταναστεύσει για μικρότερο ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στη Γερμανία με κίνδυνο πάντα να ξεχάσαμε κάποιον ήταν οι: Κολυβάς Γεώργιος (Τσιρογιάννης), Κολυβάς Νικόλαος (Μαράγκος), Χρήστος Κατσαρός (Καραγιάννης), Δημήτριος Βλάχος (Γέροντας) (του αφαιρέθηκε το διαβατήριο από την απριλιανή χούντα), Γεώργιος Βρεττός (Φαοτάλαρος), Παναγιώτης Βρεττός (Τόλιας), Κωνσταντίνος Βλάχος (Γέροντας), Κωνσταντίνος Δαμιανής (Παγκαλέλος), Κωνσταντίνος Βρεττός (Δικηγόρος), Νικόλαος Βρεττός (Μανίας – Χωροφύλακας), Ευστράτιος Δαμιανής, Θεόδωρος Βρεττός (Τριμντάνης), Αλέξης Βρεττός (Μανίας), Απόστολος Σούνδιας (έφυγε κατόπιν για την Αυστραλία), Νικόλαος Βρεττός (Παγκατώρος) και Σπύρος Βρεττός (Πλιάτσικας).

Ήταν η εποχή που στις γειτονιές του χωριού αντηχούσαν από τα λιγοστά τρανζίστορ που είχαν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους τα νέα τραγούδια για τους ξενιτεμένους (Στις φάμπρικες της Γερμανίας, Το ψωμί της ξενιτιάς κλπ.), από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς του Πύργου και της Αμαλιάδας που ήταν τότε γνωστοί και είχαν καλή εμβέλεια στο νησί μας. Σημειωτέον ότι οι γυναίκες και τα παιδιά έμεναν στην αρχή πίσω, αφού η μετανάστευση είχε αρχικά προσωρινό χαρακτήρα ενώ θα έπρεπε να φροντιστούν και τα ηλικιωμένα μέλη των οικογενειών. Με τον καιρό θα ακολουθούσε κάποιες φορές η επανένωση των οικογενειών στη χώρα μετανάστευσης.

Στοιχεία της ΕΣΥΕ και άλλα δείχνουν ότι στην πενταετία 1956-1960 μετανάστευσαν 162.000 Έλληνες (το 52% στις υπερπόντιες χώρες). Το 1961-1965 466.000 (25% στις υπερπόντιες χώρες). Το 1966-1970 365.000 (38% στις υπερπόντιες χώρες). Το 1971-1975 177.000 (36% στις υπερπόντιες χώρες). Το 1976-1977 37.000 (38% στις υπερπόντιες χώρες). Στα αντίστοιχα διαστήματα, το ποσοστό μεταναστών ανδρών στις ηλικίες 20-44 ετών ήταν 72% του συνόλου των αποδημούντων, 79%, 73%, 65% και 66%.

Τη δεκαετία 1961-1971 έφυγαν 892.175 άτομα σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης (βασικά στη λεγόμενη Δυτική Γερμανία), κυρίως άνδρες αλλά και γυναίκες, ηλικίας 18-35 χρόνων. Το 90% προερχόταν από την ελληνική επαρχία, άκληροι, μικροαγρότες, δίχως πείρα βιομηχανικού εργάτη. Συνυπολογίζοντας ναυτεργάτες και όσους καταχωρήθηκαν ως «προσωρινώς μεταναστεύσαντες», ο συνολικός αριθμός ξεπερνούσε το ένα εκατομμύριο εργαζόμενους Έλληνες.