Κράταιγος (Crataegus) στην ορεινή Λευκάδα

Οι καρποί αντιφέγγιζαν στον φθινοπωρινό ήλιο σαν μικρά κόκκινα λαμπιόνια χριστουγεννιάτικου δέντρου. Στο σημείο που τους φωτογραφίσαμε υπάρχουν πολλά μικρά δεντράκια, φορτωμένα την εποχή αυτή με καρπό. Βρίσκονται στα σύνορα χωραφιών που έχει εγκαταλειφθεί σήμερα η καλλιέργειά τους και σχηματίζουν πλέον μικρά δασάκια.

Ως φυτό της τάξης των Ροδωδών περιγράφει τον Κράταιγο (Crataegus) o Π.Γ. Γεννάδιος («Λεξικόν Φυτολογικόν», Αθήνα, 1914), το γένος του οποίου περιλαμβάνει περί τα 50 είδη ιθαγενή της βόρειας εύκρατης ζώνης από τα οποία τα περισσότερα είναι αμερικανικά. Όπως γράφει, είναι θάμνοι και δέντρα ακανθοφόρα, πολλά κοσμητικά, αντέχοντα εις την ξηρασίαν, άριστα ως υποκείμενα προς εμβολιασμόν της Απιδέας, της Μεσπιλέας, της Φωτεινής.

Ως είδη της ελληνικής χλωρίδας αναφέρει τα εξής 7 που απαντώνται και αλλού: Κράταιγος ο ανατολικός (Crataegus orientalis), Κράταιγος ο μονόγυνος (Crataegus monogyna), Κράταιγος η Οξυάκανθα (Crataegus oxyacantha), Κράταιγος ο πυκνόλοβος (Crataegus pycnoloba), Κράταιγος η Πυράκανθα (Crataegus pyracantha), Κράταιγος ο χελδραΐχειος (Crataegus Heldreichii) και Κράταιγος ο Αζαρόλος (Crataegus azarolus).

Ο Κράταιγος (Crataegus monogyna) είναι ένα εξαιρετικά πολύτιμο φαρμακευτικό βότανο. Το όνομα του, παραπέμπει στην Κραταιότητα, την ισχύ και το σθένος που προσφέρει. Η ονομασία του προέρχεται από την ελληνική λέξη κράτος που σημαίνει δυνατό, ισχυρό εξαιτίας του σκληρού ξύλου και της λέξης ακή (άκανθα) που σημαίνει αγκάθι. Θεωρείται ως το βότανο της καρδιάς, αφού χρησιμοποιείται κυρίως για διαταραχές της καρδιάς και του κυκλοφορικού και ιδιαίτερα για τη στηθάγχη.

Είναι ένας αρκετά πυκνός αγκαθωτός θάμνος. Τα φύλλα του είναι μικρά, τριγωνικά, λαμπερά, με λοβούς. Τα άνθη του λευκά μικρά, κατά κορύμβους με στρογγυλωπά πέταλα και με πολλούς στήμονες, που κάποτε είναι κόκκινοι και πολύ αρωματικοί. Ο καρπός του είναι σφαιροειδής και έχει κόκκινο χρώμα ενώ εσωτερικά η σάρκα του είναι κιτρινωπή.