20 Ιουνίου Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων

Κανένας δεν αφήνει την πατρίδα του,

εκτός αν πατρίδα είναι το στόμα ενός καρχαρία.

Τρέχεις προς τα σύνορα μόνο όταν βλέπεις

ολόκληρη την πόλη να τρέχει κι εκείνη.

Οι γείτονές σου τρέχουν πιο γρήγορα από σένα

με την ανάσα ματωμένη στο λαιμό τους.

Το αγόρι που ήταν συμμαθητής σου,

που σε φιλούσε μεθυστικά πίσω από το παλιό εργοστάσιο τσίγκου,

κρατά ένα όπλο μεγαλύτερο από το σώμα του.

Αφήνεις την πατρίδα

μόνο όταν η πατρίδα δε σε αφήνει να μείνεις.

Κανένας δεν αφήνει την πατρίδα εκτός αν η πατρίδα σε κυνηγά.

Φωτιά κάτω απ΄ τα πόδια σου

ζεστό αίμα στην κοιλιά σου

δεν είναι κάτι που φαντάστηκες ποτέ ότι θα έκανες

μέχρι που η λεπίδα χαράζει απειλές στο λαιμό σου.

Και ακόμα και τότε ψέλνεις τον εθνικό ύμνο

ανάμεσα στα δόντια σου

και σκίζεις το διαβατήριό σου σε τουαλέτες αεροδρομίων

κλαίγοντας καθώς κάθε μπουκιά χαρτιού

δηλώνει ξεκάθαρα ότι δεν πρόκειται να γυρίσεις.

Πρέπει να καταλάβεις

ότι κανένας δε βάζει τα παιδιά του σε μια βάρκα

εκτός αν το νερό είναι πιο ασφαλές από την ξηρά.

Κανένας δεν καίει τις παλάμες του

κάτω από τρένα, ανάμεσα από βαγόνια.

Κανένας δεν περνά μέρες και νύχτες στο στομάχι ενός φορτηγού

τρώγοντας εφημερίδες,

εκτός αν τα χιλιόμετρα που ταξιδεύει

σημαίνουν κάτι παραπάνω από ένα ταξίδι.

Κανένας δε σέρνεται

κάτω από φράχτες,

κανένας δε θέλει να τον δέρνουν,

να τον λυπούνται,

κανένας δε διαλέγει τα στρατόπεδα προσφύγων

ή τον πλήρη σωματικό έλεγχο σε σημεία

όπου το σώμα σου πονούσε,

ή τη φυλακή,

επειδή η φυλακή είναι ασφαλέστερη

από μια πόλη που φλέγεται

και ένας δεσμοφύλακας το βράδυ

είναι προτιμότερα από ένα φορτηγό

γεμάτο άντρες που μοιάζουν με τον πατέρα σου.

Κανένας δε θα το μπορούσε

κανένας δε θα το άντεχε

κανένα δέρμα δε θα ήταν αρκετά σκληρό

για να ακούσει τα:

γυρίστε στην πατρίδα σας μαύροι

πρόσφυγες

βρωμομετανάστες

ζητιάνοι ασύλου

που ρουφάτε τη χώρα μας

αράπηδες με τα χέρια απλωμένα

μυρίζετε περίεργα, απολίτιστοι

κάνατε λίμπα τη χώρα σας και τώρα θέλετε

να κάνετε και τη δική μας.

Πώς δε δίνουμε σημασία, στα λόγια, στα άγρια βλέμματα

ίσως επειδή τα χτυπήματα είναι πιο απαλά

από το ξερίζωμα ενός χεριού ή ποδιού ή τα λόγια είναι πιο τρυφερά

από δεκατέσσερις άντρες, ανάμεσα στα πόδια σου

ή οι προσβολές είναι πιο εύκολο να καταπιείς από τα χαλίκια

από τα κόκαλα από το κομματιασμένο κορμάκι του παιδιού σου.

Θέλω να γυρίσω στην πατρίδα,

αλλά η πατρίδα είναι το στόμα ενός καρχαρία,

πατρίδα είναι η κάνη ενός όπλου,

και κανένας δε θα άφηνε την πατρίδα

εκτός αν η πατρίδα σε κυνηγούσε μέχρι τις ακτές,

εκτός αν η πατρίδα σού έλεγε να τρέξεις πιο γρήγορα,

να αφήσεις πίσω τα ρούχα σου,

να συρθείς στην έρημο,

να κολυμπήσεις ωκεανούς,

να πνιγείς,

να σωθείς,

να πεινάσεις,

να εκλιπαρήσεις,

να ξεχάσεις την υπερηφάνεια.

Η επιβίωσή σου είναι πιο σημαντική.

Κανένας δεν αφήνει την πατρίδα εκτός αν η πατρίδα είναι

μια ιδρωμένη φωνή στο αυτή σου

που λέει

φύγε

τρέξε μακριά μου τώρα

δεν ξέρω τι έχω γίνει

αλλά ξέρω ότι οπουδήποτε αλλού

θα είσαι πιο ασφαλής απ΄ ό,τι εδώ.

Ουαρσάν Σάιρ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Γλυπτά του Γάλλου καλλιτέχνη Bruno Catalano

Ο Bruno Catalano είναι Γάλλος γλύπτης και καλλιτέχνης του οποίου τα μπρούτζινα γλυπτά «Ταξιδιώτες» συχνά αναπαριστούν ανθρώπινες φιγούρες που τους λείπουν όμως ολόκληρα κομμάτια από το σώμα τους.

Οι «ταξιδιώτες» είναι μια σειρά από δέκα μπρούτζινες, ανθρώπινες φιγούρες, από τις οποίες λείπει μεγάλο μέρος του συνολικού σχήματός τους, σκοπίμως. Ο καλλιτέχνης, αφήνει το κοινό να φανταστεί τη φιγούρα ως ολοκληρωμένο σχήμα, καθώς τα μέρη που λείπουν δεν είναι τίποτα άλλο, παρά τα κομμάτια που αφήνει ο κάθε ταξιδιώτης πίσω στην πατρίδα του.

Οι «ταξιδιώτες» είναι όλοι εκείνοι που είτε αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους, είτε επέλεξαν να την αφήσουν, προκειμένου να γνωρίσουν μια καλύτερη ζωή. Είναι εκείνοι που έφτιαξαν τη ζωή τους ή προσπαθούν να την φτιάξουν σε έναν νέο τόπο, αλλά πάντα κάτι τους λείπει, και αυτό δεν είναι τίποτα άλλο από την ίδια την πατρίδα.

Για τον καλλιτέχνη, οι ταξιδιώτες δεν είναι μόνο οι πρόσφυγες πολέμου, ή πολιτικοί πρόσφυγες ή οικονομικοί μετανάστες. Είναι και εκείνοι που εθελούσια αφήνουν τον τόπο τους γεμάτοι ελπίδα και χαρά για την καινούρια αρχή. Ωστόσο, κοινός παρονομαστής, όλων αυτών, είναι τα κομμάτια που ενδόμυχα ή όχι, έμειναν πίσω στο σπίτι ή έφυγαν στον δρόμο.

(Μας στάλθηκε από αναγνώστη μας)