Τα καλούδια της Πηνελόπης (διήγημα)

Για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας

Της
Κατερίνας Λιβιτσάνου-Ντάνου

Εγώ η Πηνελόπη, το τρίτο παιδί γνωστής οικογενείας του χωριού μας, ήμουν ένα από τα τεμάχια (έτσι λέγανε οι Γερμανοί τους Έλληνες, που μετανάστεψαν στη χώρα τους γύρω στο 1960), που ακολούθησα το σύζυγό μου το 1965 στη Γερμανία, μόλις παντρευτήκαμε, με προξενιό φυσικά. Αφήσαμε την Ελλάδα, το χωριό μας, για μια καλύτερη μοίρα και δίχως συναισθηματισμούς προσαρμοστήκαμε στην τότε σκληρή πραγματικότητα. Δεν έχω παράπονο από τα αφεντικά μου, με πρόσεχαν, δούλευα σκληρά και εκτός από την αμοιβή μου μου έδιναν καλούδια: ρούχα, αρώματα, μπιζού, υφάσματα, παπούτσια. Κι εγώ τους ευχαριστούσα και τα μάζευα για το Καλοκαίρι .Φορτώναμε το αυτοκίνητο και ξεκινούσαμε για το μεγάλο γυρισμό.

Στο χωριό μας επικρατούσε φτώχεια και όλοι οι συγγενείς μας, σαν ερχόμαστε με άδεια, μαζεύονταν στο σπίτι για να μας δουν, αλλά και για “τα καλούδια της Πηνελόπης” όπως έλεγαν. Ειδικά οι γυναίκες περίμεναν, να τα απλώσω στην αυλή (κανονική έκθεση) και δεν είχαν υπομονή να τους τα μοιράσω, αλλά άρπαζε η καθεμιά ό,τι προλάβαινε. Μάλιστα κάποιες φορές άκουγα και παράπονα από το ένα ή το άλλο σόι, γιατί η διανομή δεν έγινε σωστά. Τα χρόνια περνούσαν, κάναμε τα τρία παιδιά μας, αλλά συνεχιζόταν η μοιρασιά τα Καλοκαίρια, εμπλουτισμένη τώρα και με παιδικά! Η οικονομική μας κατάσταση είχε βελτιωθεί αρκετά, τα παιδιά πήγαιναν σε Γερμανικό σχολείο, αλλά μάθαιναν και Ελληνικά . Ήθελαν πολύ την Ελλάδα, γι” αυτό όλα τα Καλοκαίρια, απ” ό,τι θυμάμαι, κάναμε διακοπές στο χωριό μας, μόνο που κατεβαίναμε περισσότερο στη θάλασσα, στην μεγάλη παραλία με τη χονδρή άμμο και τα καταγάλανα νερά.

Κι εγώ είχα αισιοδοξία και δύναμη, να μεγαλώσουν τα παιδιά μου, να είμαστε υγιείς και κάποτε “να βγω απ” αυτήν τη φυλακή”, από τη σκληρή ζωή της Γερμανίας, να φτιάξουμε το σπίτι στο χωριό και να ξεκουραστούμε, ως άλλος Οδυσσέας στη χώρα μας, μακριά από εξαρτήσεις και αφεντικά. Και είχα μεγάλη χαρά που τα καλούδια μου έκαναν τους δικούς μου ανθρώπους, ειδικά τα νέα κορίτσια, να αισθάνονται πιο όμορφα! Γιατί αμέσως τα φορούσαν, για να πάνε τη βόλτα τους ή στην εκκλησιά του χωριού, που γινόταν κάτι σα νυφοπάζαρο!

Περνώντας τα χρόνια, πέτυχα πολλά από αυτά που ήθελα! Θυμόμαστε τώρα πια, όσοι απομείναμε, με νοσταλγία τα Καλοκαίρια στην αυλή, τα αστεία, τις γιορτές, τα παράπονα για τα καλούδια ή τα πολλά ευχαριστώ αντίστοιχα. Όλοι με ευγνωμονούν, που τους σκεφτόμουν και τους στήριζα! Τώρα βέβαια ζούμε άλλη φυλακή με την πανδημία, που εδώ και κάποια χρόνια μας έχει κλείσει στα σπίτια μας και μας έχει αλλάξει εντελώς τις ζωές μας, δυσκολεύοντας τις ανθρώπινες σχέσεις και ταλανίζοντας τα πιστεύω μας. Είναι κι αυτός ο πόλεμος, που ξεφυτρώνει κάθε φορά όπου τον σπέρνουν οι δυνατοί της Γης μας, που μας κόβει την ανάσα, χωρίς να ξέρουμε πότε θα τελειώσει, με πόσες απώλειες και ποια προβλήματα για την ανθρωπότητα!

Είναι φαίνεται τελικά στη φύση των ανθρώπων, σε κάθε σταθμό της ζωής τους, να κλείνονται σε μια φυλακή, από την οποία θέλουν να απομακρυνθούν, να ανοιχτούν, να αισθανθούν λεύτεροι, να ικανοποιηθούν, να νιώσουν άνθρωποι και γιατί όχι να προσπαθήσουν για έναν καλύτερο κόσμο, δίχως τις συμφορές και τις στερήσεις που τους βασανίζουν. Καταφέρνουν λιγότερα ή περισσότερα, ανάλογα με την τύχη (πιστεύω πολύ στη θεά Τύχη) και τις δυνάμεις που διαθέτουν. Πάντως εγώ ως Πηνελόπη, που έφαγα τα καλύτερα χρόνια της ζωής μου στην ξενιτιά, ποτέ δε μετάνιωσα για τον αγώνα μου, ούτε ξέχασα ποτέ τα καλούδια που άπλωνα στις αυλές και βοηθούσα τους συγγενείς ή τους χωριανούς μου, στα πέτρινα εκείνα χρόνια. Πονάω κάθε φορά που αναφερόμαστε στο προσφυγικό ή το μεταναστευτικό ζήτημα και δεν προσπαθούμε να κάνουμε κάτι για τη δυστυχία των ανθρώπων, μιας κι εμείς ως “πολιτισμένοι” ενδιαφερόμαστε για όσα με κόπο αποκτήσαμε, λες κι εκείνοι δεν είναι άνθρωποι που τους πήραν ό,τι είχαν, κυρίως όμως τους αφαίρεσαν την αξιοπρέπεια και το δικαίωμα να ζουν και να εκφράζονται ελεύθερα…

Σημείωση: Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, πρώτη δημοσίευση του διηγήματος, που περιλαμβάνεται στη συλλογή διηγημάτων μου “τα όνειρα ταξιδεύουν νύχτα”, που θα κυκλοφορήσει τον Μάη του 2024 από τις εκδόσεις “βακχικόν”.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΛΙΒΙΤΣΑΝΟΥ – ΝΤΑΝΟΥ