MANUS MANUM LAVAT*

Του
Παναγιώτη Κονιδάρη

Είναι μοιραίο μετά τις Δημοτικές και Περιφερειακές εκλογές να ακολουθούν αναλύσεις επί αναλύσεων απ’ όλες τις κατευθύνσεις. Κατά τα συνήθη ο καθείς κρίνει κατά πώς τον συμφέρει. Υπάρχουν όμως και συμπεράσματα που μπορούν να βγουν αβίαστα και μάλιστα με κρυστάλλινη διαύγεια και τα οποία δεν μπορεί κανείς να προσπεράσει εύκολα.

Συμπέρασμα 1ο: Η μπλόφα του ΓΑΠ έπιασε τόπο. Πολλοί δήμοι της χώρας παρέμειναν «πράσινοι», ενώ ομοίως βάφτηκαν και οι περισσότερες περιφέρειες. Παρ’ όλα αυτά το ΠΑΣΟΚ βγήκε αποδυναμωμένο λόγω μνημονίου (αυτό δα έλειπε…), αν και δεν τιμωρήθηκε όσο θα του άξιζε.

Συμπέρασμα 2ο: Η ΝΔ προσπαθεί να μαγειρέψει τα αποτελέσματα ώστε να μοιάζουν ελκυστικά αλλά οι εσωκομματικές της τριβές, οι αλληλοσπαραγμοί, το νέο κόμμα που ψήνεται και η ανεπαρκής πολιτική της πρόταση της στοίχησαν μικρούς και μεγάλους δήμους.

Συμπέρασμα 3ο: Το ΚΚΕ βελτίωσε τα ποσοστά του αλλά έμεινε με την…Πετρούπολη στο χέρι. Η σκληρή γραμμή για καθαρόαιμους κομματικούς συνδυασμούς το άφησε για μια ακόμα φορά να βρυχάται σαν ποντίκι.

Συμπέρασμα 4ο: Η…λοιπή Αριστερά τσίμπησε κάτι ψιλά, αφού προσχώρησε σε λογικές συνεργασίας και ανώδυνων προτάσεων, μπροστά στο φάσμα της εξαφάνισής της. Σε κάποιο βαθμό δικαιώθηκε, όμως το φάσμα που λέγαμε παραμένει.

Συμπέρασμα 5ο: Το ΛΑΟΣ παραμένει καθηλωμένο σε ποσοστά ασφαλείας (για την δημοκρατία) αλλά δε λέει να ψοφήσει και δε θα ψοφήσει όσο υπάρχουν καταστάσεις κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής αστάθειας, όπου ενδημεί ο φόβος και γονιμοποιείται ο λαϊκισμός και ο εθνικισμός. Κι αυτό δεν το λέω εγώ, το λέει η ιστορία.

Συμπέρασμα 6ο: Η αποχή, τα λευκά και τα άκυρα είχαν την τιμητική τους, αλλά είναι δύσκολο να κρίνει κανείς αν αποτελούν μια συνειδητή στάση ή προϊόν της ραστώνης του καναπέ και της απολίτικης σκέψης που κυριαρχεί.

Κάπως έτσι συντίθεται το ψηφιδωτό της παρούσας πολιτικής σκηνής. Δε θα ασχοληθώ με τον δικομματισμό. Συνεχίζει να χρησιμοποιεί τις ίδιες πολιτικές, τα ίδια τεχνάσματα, τα ίδια όπλα και την ίδια κούφια ρητορεία. Εξακολουθεί να έχει υποστηρικτές καθ’ έξιν κι από αδράνεια. Είναι χρεωκοπημένος πολιτικά και ηθικά. Θα ασχοληθώ ωστόσο με την Αριστερά που με πονάει. Παρατηρεί κανείς ότι στους δήμους που κατέβηκαν ψηφοδέλτια συνεργασίας με αριστερούς δημάρχους είτε τους κέρδισαν, είτε είχαν μια αξιοπρεπή πορεία και ανάλογη εκπροσώπηση. Δείτε τα Γιάννενα, το Βόλο, την Πάτρα και ένα σωρό άλλες περιοχές. Αυτό δε σημαίνει τίποτε; Σε τόσο μεγάλους δήμους οι κομματικοί μηχανισμοί των ισχυρών δε λειτούργησαν; Φυσικά και λειτούργησαν και μάλιστα λυσσασμένα. Απλά είναι ξεκάθαρο ότι οι ψηφοφόροι έχουν άποψη για τον τόπο τους και ρέπουν προς τις συνεργασίες ή έστω προς την αποδοκιμασία της άτεγκτης κομματικής εντολής. Τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα βέβαια ήταν αυτά της Αθήνας και της Θεσ/κης, όπου το κυβερνόν κόμμα, πονηρά σκεπτόμενο, υιοθέτησε τη στήριξη εξωκομματικών υποψηφίων και δε βγήκε χαμένο. Στον αντίποδα, παραδείγματα όπως της οικείας μας Λευκάδας όπου τα δύο αριστερά κόμματα πέτυχαν τον άθλο να συγκεντρώνουν 33% στον πρώτο γύρο και να μην υπάρχουν στον δεύτερο! Έλεος!

Δε θέλω να ρίξω τα βάρη ξεχωριστά στον Α ή τον Β αριστερό σχηματισμό, αν και θα μπορούσα πολύ εύκολα να το κάνω. Τα βάρη πέφτουν σε όλους ανεξαιρέτως. Στον ΣΥΡΙΖΑ και τον ΣΥΝ που αποτελούνται από άπειρες ετερόκλητες συνιστώσες, δίχως όμως κοινή εκφορά λόγου, με αποτέλεσμα να έχουν χαθεί στον λαβύρινθο της πολυφωνίας. Στην κουβελική Αριστερά που επιθυμεί όταν μεγαλώσει να γίνει ΠΑΣΟΚ. Στην εξωκοινοβουλευτική Αριστερά που ώρες-ώρες καταντάει γραφική. Και φυσικά στο μουσειακό πλέον είδος που λέγεται ΚΚΕ, το οποίο επιδιώκει να σαλτήσει με τη μία από το περιβάλλον του στυγνού καπιταλισμού στον απόλυτο σοσιαλισμό, άσχετα με το πόσες φορές θα γκρεμιστεί στο φαράγγι που χάσκει ανάμεσά τους. Ε, ναι λοιπόν! Η Αριστερά έχει σημαντικό μερίδιο ευθύνης για την αποδόμηση της πολιτικής ζωής της χώρας!

Ας ξαναγυρίσω στο παράδειγμα της Λευκάδας για να γίνω πιο σαφής. Δε μιλάμε για έναν απλό συμψηφισμό δυνάμεων. Μια συνεργασία στις αυτοδιοικητικές εκλογές θα δημιουργούσε ένα άλλο κλίμα που θα λειτουργούσε από μόνο του θετικά, προσθετικά, παραγωγικά στους ψηφοφόρους. Θα γεννούσε ελπίδες, ρεύμα, θα έδινε διέξοδο σε εγκλωβισμένους, ακόμα και σε θυμωμένους. Αντ’ αυτού προτιμήθηκε ο σεχταρισμός και η απομόνωση. Μια κοινή αριστερή κίνηση πανθομολογουμένως θα είχε κερδίσει τον δήμο. Τώρα αριθμούν μερικούς αντιπροσώπους, στα δάχτυλα του ενός χεριού. Το ίδιο ισχύει φυσικά και σε πανελλήνια κλίμακα. Η Αριστερά θα μπορούσε με αξιώσεις να διεκδικήσει 30, 40, ίσως και περισσότερους δήμους σε όλη τη χώρα. Και το κέρδος δε θα ήταν το ότι ο χάρτης θα βαφόταν κόκκινος. Όλα τα χρώματα του Θεού είναι, δεν είμαι ρατσιστής. Το ζήτημα είναι ότι θα άλλαζαν πολιτικές. Η αγωνιστική στάση μιας πλειάδας δημάρχων, αυτόνομα ή και μέσω της ΚΕΔΚΕ, θα αποτελούσε την αιχμή του δόρατος στην πίεση προς την κεντρική εξουσία, θα έβαζε φρένο στις αρνητικές συνέπειες του Καλλικράτη, θα αποτελούσε μια ισχυρή φωνή στην κοινωνία, θα γινόταν η ίδια η φωνή των λαϊκών στρωμάτων, θα έκανε την Αυτοδιοίκηση πιο ανθρωποκεντρική, πιο ανθρώπινη.

Να διευκρινίσω σε αυτό το σημείο ότι δε μιλάω για μια εξαναγκαστική ταύτιση ιδεολογιών ή πολιτικών. Δε θα ήταν απαραίτητο ο Παπαδημούλης να γίνει κουκουές, ούτε ο Γόντικας αναθεωρητής. Μιλάω για μια συμπαράταξη δυνάμεων σε επίπεδο αυτοδιοικητικό και μόνο, όπως θα κατεβαίναμε όλοι μαζί σε μια πορεία διαμαρτυρίας (που ούτε καν αυτό δεν μπορούμε να πετύχουμε). Οι συνθήκες ήταν σχεδόν ιδανικές. Όλες οι αριστερές και προοδευτικές δυνάμεις ήταν ενάντια στο Δ.Ν.Τ. και στο μνημόνιο, κόντρα στις μονοπωλιακές πρακτικές της Ε.Ε., αντίθετες στον Καλλικράτη και τα παραφερνάλια του και γενικά είχαν μια πληθώρα επιχειρημάτων να τις ενώνουν. Επιπρόσθετα θα μπορούσαν να αγκαλιάσουν και υγιή στοιχεία των τοπικών κοινωνιών, αν μη τι άλλο όλους τους απογοητευμένους από την κεντρική εξουσία, τους οργισμένους με την καταστροφική οικονομική διαχείριση, τους ανεξάρτητους διανοούμενους. Θα μπορούσε κάλλιστα να δημιουργηθεί ένας ισχυρός πόλος που θα συσσωμάτωνε όλη αυτή την δυναμική, ακόμα και την οργή που για διάφορους λόγους δεν μπορεί να ξεσπάσει στο πεζοδρόμιο. Θα δινόταν επίσης χώρος έκφρασης σε νέους που απεχθάνονται την άγονη επαναληψιμότητα της πολιτικής αρένας, αλλά και σε όσους κινήθηκαν προς ανεξάρτητους συνδυασμούς, ως το μη χείρον. Έτσι συγκροτούνται τα «πλατιά λαϊκά μέτωπα» ή οι «ενεργές κινήσεις πολιτών», για να δανειστώ φράσεις από τα προγράμματα της Αριστεράς. Έτσι, όχι με περιχαράκωση.

Αντίθετα, συνεχίζουμε να υψώνουμε τείχη. Συνεχίζουν οι καρεκλοκένταυροι του Περισσού και της Κουμουνδούρου να ζεσταίνουν τους θώκους τους. Εξακολουθούν να διατυμπανίζουν την «καθαρότητα» της πολιτικής τους γραμμής, δίχως να αφουγκράζονται πραγματικά την κοινωνία, χωρίς καν να λαμβάνουν υπόψην τους την κοινωνία. Κι όποιος αποκλίνει από αυτήν την «αγία γραμμή», από αυτή τη δέσμη φωτός που πηγάζει άνωθεν ωσάν από το Άγιο Πνεύμα, τραβάει και μια διαγραφή, έτσι για να του βρίσκεται. Καλή ώρα, ετούτο το άρθρο, θα ήταν λόγος ικανός για να με διαγράψει το κόμμα που ψηφίζω, αν βέβαια ήμουν κομματικό μέλος. Δεν είμαι όμως. Επιδιώκω να είμαι μια ανένταχτη αριστερή φωνή που ζητάει να ακουστεί. Μια κριτική σκέψη που δεν αποδέχεται θέσφατα και ένας άνθρωπος (ελάχιστος, αλλά όχι ανύπαρκτος) που αναγνωρίζει τα λάθη του και επιθυμεί κι από τους άλλους να κάνουν το ίδιο.

Υπάρχουν και χιλιάδες άλλοι που δεν σκοπεύουν να γίνουν ποτέ πρόβατα σε μαντρί. Και όσο η κρίση της πολιτικής θα βαθαίνει και τα προβλήματα θα οξύνονται, οι ανεξάρτητες αυτές φωνές θα δυναμώνουν επιζητώντας αριστερές, προοδευτικές λύσεις, τουλάχιστον στις τοπικές τους κοινωνίες. Τα προβλήματα του Μεγανησιού δεν μπορούν να περιμένουν την εγκαθίδρυση του σοσιαλισμού για να λυθούν οριστικά. Πρέπει κάποιοι να τα πάρουν στις πλάτες τους μέχρι να γίνει η κοινωνία σοσιαλιστική. Ο παππούς ενδιαφέρεται για το γιατρείο και ο νέος για την εργασία, ο επιχειρηματίας για τον τουρισμό και ο γονιός για τα σχολεία. Και όλοι μαζί για τις υποδομές. Η Αριστερά πρέπει να έχει προτάσεις και ανθρώπους για να τα τρέξουν όλα αυτά, με τον πιο κοινωνικά δίκαιο τρόπο, ακόμα και στα πιο αντίξοα περιβάλλοντα. Η Αριστερά πρέπει να είναι παρούσα και να δίνει μάχες σε όλες τις κοινωνίες και σε όλους τους τόπους αν δε θέλουμε να σβήσει η ελπίδα. Ειδάλλως, δεν έχει λόγο ύπαρξης και το λέω με πλήρη ευθύνη και σοβαρότητα.

Μέχρι λοιπόν να ξεβαλσαμώσουμε τον Λένιν ή μέχρι να βγάλουμε από την κρυογενετική μονάδα τον Μπερλίνγκουερ, καλό θα ήταν να συνεργαστούμε. Manus manum lavat, το ένα χέρι νίβει τ’ άλλο. Οι Δημοτικές εκλογές τελείωσαν και η ευκαιρία αυτή χάθηκε. Θα έρθουν όμως άλλες. Δε θέλω να παραστήσω τον πολιτικό προφήτη, αλλά φοβάμαι ότι τα αμέσως επόμενα χρόνια το πολιτικό σκηνικό θα ανασκαφτεί από άκρη σ’ άκρη. Το τσουνάμι του καπιταλισμού θα ξεσπάσει μέσα σε ορυμαγδό και τότε τα χωριστά τσανάκια θα τα πάρει το κύμα. Οι ενωτικές μορφές αντίστασης ίσως να επιβιώσουν. Ας αφυπνιστούν λοιπόν οι πεφωτισμένοι συγκλητικοί των αριστερών κομμάτων κι ας κινηθούν ανάλογα. Ή εν τέλει, ας κάνουν στην άκρη, αν δεν μπορούν να είναι πρωτοπόροι. Η κοινωνία ετοιμάζεται να τους προσπεράσει.

Παναγιώτης Κονιδάρης
Φαρμακοποίος-Συγγραφέας
Δημοτικός Σύμβουλος Δ. Μεγανησίου