Ληστές της Λευκάδας τον 19ο αιώνα
Γ. Π. Κρέμος, Η ληστεία εν τη ελληνική ιστορία, Ημερολόγιον Σκόκου, Τόμ. 11, Αρ. 0 (1896)
Γ. Π. Κρέμος, Η ληστεία εν τη ελληνική ιστορία, Ημερολόγιον Σκόκου, Τόμ. 11, Αρ. 0 (1896)
Αναδημοσίευση -διατηρώντας την ορθογραφία του πρωτότυπου- από το βιβλίο του Παναγιώτη Θ. Κουνιάκη: «Η νήσος Λευκάς από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ΄ ημάς: Ήθη-Έθιμα-Εξέλιξις και Δράσις των πολιτικών αυτής ανδρών», 1928
[…] Την Νήσον και ιδία την ύπαιθρον αυτής, ετρομοκράτησεν επί δεκαετίαν περίπου, η υπό τον Εγκλόβιον ορεσίβιον Ψήλλιαν ληστοσυμμορία, εκ πέντε ατόμων αποτελουμένη, εν οις και ο εξ Ακαρνανίας διαβόητος Χούτας. Αι αρχαί δεν ηδύναντο να συλλάβωσι την συμμορίαν ταύτην, διότι δι” ευνόητους λόγους περιεθάλπετο υπό των αγροτών. Αι διάφοροι όμως εκβιάσεις, φόνοι και ληστείαι ας εξετέλει ιδία δε και οι γάμοι ους υποχρέωνε τους ευπόρους αγρότας, γονείς νεανίδων, να συνάπτουν μετ” ακτημόνων και πτωχοτάτων νέων, εξήγει ροντέλος την αγανάκτησιν ολοκλήρου της Νήσου. Τολμηρός εύπορος αγρότης όστις είχεν υποκύψει εις την απειλήν της συμμορίας και του οποίου ο πατήρ εδολοφονήθη αγρίως, παρουσιάσθη με αναφοράν εις τον τότε Βασιλέα Γεώργιον τον Α” και εξιστόρησε τα πάντα.
Επιστολικό δελτάριο με τον περιβόητο ληστή της Αττικοβοιωτίας, Χρήστο Νταβέλη και τη συμμορία του, οποίος έζησε τον 19ο αιώνα. Καταδιωκόταν για πολύ καιρό από στρατό και χωροφυλακή και σκοτώθηκε μετά από συμπλοκή στις 12 Ιουλίου του 1856.
Διετάχθη πάραυτα το εν Ακαρνανία εδρεύον στρατιωτικόν απόσπασμα εξ ευζώνων να μεταβή εις Λευκάδα και με πλήρη ελευθερίαν ενεργείας να επιτύχη όπως δήποτε την σύλληψιν ή εξόντωσιν της συμμορίας. Συγχρόνως δε τη υποδείξει του αποσπασματάρχου λοχαγού Μπάκα κατέπλευσε πολεμικόν πλοίον εις Λευκάδα, το οποίον διετάχθη να περιπολή αυστηρότατα τα παράλια της Νήσου. Περισυνέλεξεν όλα τα πλοιάρια, λέμβους, ιστιοφόρα και αυτά ακόμη τα μονόξυλα και ετοποθέτησε φρουράς, απαγορεύσας αυστηρότατα τον έκπλουν και είσπλουν εις την Νήσον μέχρις νεωτέρας διαταγής. Όταν δε εξησφάλισε πάσαν από θαλάσσης απόδρασιν και φυγάδευσιν των ληστών, εξέδωκε προκήρυξιν προς τους κατοίκους της Νήσου, δι” ης εγνωστοποίει αυτοίς ότι, πας όστις θα εωράτο κρύπτων ή άλλως περιθάλπων τους ληστάς θα συλλαμβάνεται αυθωρεί και θα εκτοπίζηται εκ της νήσου οικογενειακώς. Συγχρόνως δε, επεστράτευσε πάντας τους κατοίκους των χωρίων από ηλικίας 18 – 60 ετών, ους συνέταξεν εις λόχους και έθεσεν επί κεφαλής υπαξιωματικούς της εμπιστοσύνης του, αρχίσας από τα χωρία Φρινίου, Απολπαίνης, Κατούνης, Καρυωτών, Καλλιγωνίου, Τζουκαλάδων.
Οι ληστές Αφοί Παπαγεωργίου και ο ληστής Ελευθέριος Πλάτανος, έχοντας ανάμεσά τους το λήσταρχο Θωμά Γκαντάρα (με τα γένια). Η φωτογραφία τραβήχτηκε το 1923 από τον Αθανάσιο Μάνθο στη θέση Παλιογκορτσιά των Χασίων (Αρχείο περιοδικού «Γιατί»). Είναι από το βιβλίο του Ευριπίδη Μακρή «Οι ληστές και τα τραγούδια τους στη Δυτική και Κεντρική Ελλάδα (1827-1930)», Ιωάννινα 2007.
Εντός 8 ημερών από της ενάρξεως των μέτρων τούτων, οι λησταί ευρέθησαν εντός στενωτάτης ζώνης πολιορκούμενοι πανταχόθεν. Τοις υπεδείχθη να παραδοθώσι και ηρνήθησαν. Εγένετο μάχη καθ” ην ουδείς εφονεύθη, εκ δε των ληστών ετραυματίσθη σοβαρώς ο Χούτας. Οι λοιποί παρεδόθησαν άπαντες και κατά τοιούτον τρόπον η νήσος απηλλάγη μιας αγρίας μάστιγος.
Βραδύτερον εμάστισε την ύπαιθρον και ο νεαρός λήσταρχος Καμπούρης, όστις εν τη κωμοπόλει Καρυάς συνήψεν αληθή μάχην μετά των εκεί χωροφυλάκων, τραυματίσας σοβαρώς τον Σταθμάρχην, μετέπειτα συνελήφθη και ούτος και η ύπαιθρος απέκτησε αδιατάρακτον τον βίον της […].
