Στο ποτάμι και τους καταρράκτες του Ρουπακιά για μπάνιο… κι ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα πέτρινα θολωτά γεφύρια του τόπου μας

22 Σεπ. 2016: Μπάνιο στους καταρράκτες του Ρουπακιά (Φωτό: Παν. Καρούτσος)

Όλο και περισσότερο ακούγεται τελευταία τους καλοκαιρινούς μήνες η φράση: «Πάμε για μπάνιο στο ποτάμι;» Παραξενεύει βέβαια για ένα νησί με 117 χλμ ακτογραμμή και πανέμορφες παραλίες, όπως είναι το νησί της Λευκάδας. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν τα περισσότερα ρέματα (λαγκάδια) στερεύουν το καλοκαίρι. Επίσης, στο άκουσμα της φράσης αυτής η σκέψη των περισσοτέρων πηγαίνει αυτόματα στους πανέμορφους καταρράκτες στο Δημοσάρι, πάνω από το Νυδρί, ένα από τα πιο γνωστά φυσικά αξιοθέατα του νησιού μας, όπου τουρίστες συνηθίζουν τα καλοκαίρια να δροσίζονται στις μικρές λιμνούλες με τα κρύα νερά που σχηματίζουν οι καταρράκτες. (Δες εδώ).

Φωτό: Παν. Καρούτσος, Ημερ. λήψης 22 Σεπ. 2016

Σήμερα θα σας παρουσιάσουμε μια από τις κρυφές ομορφιές του νησιού μας. Αν και ελοχεύει ο κίνδυνος να διαταραχτεί, παρά το δυσπρόσιτο της περιοχής, το πανέμορφο φυσικό περιβάλλον, γεγονός βέβαια που απευχόμαστε. Δεν είναι τόσο γνωστή στο πλατύ κοινό αλλά μόνο σε έναν στενό κύκλο μυστών. Μιλάμε για το ρέμα του Ρουπακιά, το μπάνιο στις λαξεμένες από την αέναη κίνηση του νερού λεκάνες στην κοίτη του ποταμιού και στους καταρράκτες του και φυσικά για το πανέμορφο μονότοξο πέτρινο γεφύρι του ρέματος, που συνδέει τον οικισμό με το χωριό Νικολή. Γράφει ένας λάτρης του νησιού μας, ο ερασιτέχνης σπηλαιολόγος Παν. Καρούτσος*: «Τελικά οι κρυφές εικόνες του νησιού είναι αυτές που έχουν όλη την μαγεία…». Κι έχει δίκιο!

Φωτό: Παν. Καρούτσος, Ημερ. λήψης 22 Σεπ. 2016

Το γεφύρι, σε αντίθεση με τα τόσα άλλα πανέμορφα πέτρινα γεφύρια που υπήρχαν κάποτε στο νησί μας, διατηρήθηκε χωρίς να έχει γίνει καμία παρέμβαση, λόγω του γεγονότος ότι ο οικισμός εγκαταλείφθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960, με τη μετεγκατάστασή του στον Άγιο Πέτρο. Σε μια εποχή δηλαδή που είχε αρχίσει η διαπλάτυνση και η ασφαλτόστρωση των χωμάτινων μέχρι τότε δρόμων – η Λευκάδα είχε λόγω της αδιαφορίας της κεντρικής διοίκησης, εξαιτίας και των αριστερών της καταβολών, μια καθυστέρηση στην ανάπτυξη των υποδομών όλο το προηγούμενο διάστημα.

Φωτό: Παν. Καρούτσος, Ημερ. λήψης 22 Σεπ. 2016

Σε μια συζήτηση που είχαμε πρόσφατα με κάποιον κάτοικο της Εγκλουβής μας έκανε λόγο για τα όμορφα πέτρινα γεφύρια που υπήρχαν παλιά στο χωριό. Υπολείμματα διακρίνονται σήμερα και ελάχιστα έχουν διασωθεί, με τις διαπλατύνσεις των δρόμων. Το κύριο ήταν τότε, όπως μας είπε, να έρθει ο δρόμος στο χωριό. Ποιος νοιαζόταν για τα γεφύρια που μόλις και μετά βίας χωρούσαν να περάσει ένα αυτοκίνητο.

Φωτογραφίες Παν. Καρούτσου (Ημ. λήψης: 23 Σεπ. 2016)

Επανορθώνουμε επίσης για το γεφύρι του Ρουπακιά ως προς το φωτογραφικό υλικό, όπως είχαμε υποσχεθεί σε πρότερη ανάρτησή μας (Δες εδώ). Τα τεχνικά γνωρίσματα του γεφυριού καθώς και την ιστορία του αφήνουμε να μας τα περιγράψει ο Στάθης Γ. Μαργέλης, όπως καταγράφονται στη σελ. 181 του βιβλίου του «Άνθια Αηπετρίτικα»:

«Ένα από τα σημαντικότερα, στο είδος του, μνημείο όχι μόνο στην περιοχή αλλά και σε ολόκληρη τη Λευκάδα, είναι το γεφύρι του Ρουπακιά. Είναι πέτρινο, μονότοξο και χτισμένο σε ένα σημείο που στενεύει πολύ η κοίτη του ποταμού, μέσα στο παλιό και ερειπωμένο χωριό του Ρουπακιά, δίπλα ακριβώς στο δρόμο.

Το μήκος του γεφυριού είναι σχετικά μικρό, 10.60 μέτρα και το πλάτος του 3.20 μέτρα. Το ύψος του, από την κοίτη του ποταμού μέχρι το εσωτερικό μέρος της καμάρας, είναι 7.30 μέτρα ενώ μέχρι το δρόμο επάνω 7.90 μέτρα. Το άνοιγμα του τόξου, η απόσταση δηλαδή από τον ένα στον άλλο κάθετο τοίχο του γεφυριού, είναι 8.60 μέτρα ενώ κάτω ακριβώς από το γεφύρι υπάρχει ένας μικρός καταρράκτης.

Στη συνέχεια, λίγο πιο κάτω, υπάρχει ένας τεράστιος βάραγγας (βαθούλωμα) στην κοίτη που κρατάει νερό όλο το χρόνο, και αμέσως μετά ένας μεγαλύτερος καταρράκτης ο οποίος είναι όμως αθέατος, κρυμμένος κάτω από τα φυλλώματα των δέντρων.

Στο σημείο αυτό η κοίτη του ποταμιού είναι λαξεμένη σε έναν τεράστιο μονοκόμματο βράχο με κάθετα τοιχώματα στον οποίο πατάει η βάση του γεφυριού.

Λόγω αυτής της στενότητας της κοίτης, τα δέντρα που φυτρώνουν στις όχθες του, λίγο πιο κάτω, ενώνουν τα κλαδιά τους οπότε κάνουν αθέατη την κοίτη, ενώ το ποτάμι τρέχει κάτω από μια πράσινη αψίδα από τα φυλλώματα των δέντρων.

Κάποιος που περνάει από ΄κει, και δεν γνωρίζει το σημείο, μπορεί να μην πάρει είδηση ούτε το γεφύρι ούτε το ποτάμι, γιατί το μόνο που βλέπει είναι ένας δρόμος προς τα Σταυρωτά και λίγο πιο κάτω πολλά και πυκνά δέντρα. Αυτό, βέβαια, μπορεί να συμβεί μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες, γιατί το χειμώνα είναι τόση η βοή από την κατεβασιά του ποταμού που δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο.

Αυτή ακριβώς η βοή ήταν που δεν άφηνε όποιον φιλοξενούνταν το χειμώνα στο Ρουπακιά να ησυχάσει τη νύχτα και στην ερώτησή του το πρωί στους άλλους πως τους άφησε το ποτάμι να κοιμηθούν, έπαιρνε τη χαρακτηριστική απάντηση «ποιο ποτάμι;». Είχαν απομονώσει τόσο το βουητό στο μυαλό τους που δεν το άκουγαν καθόλου.

Το γεφύρι, όπως διηγούνταν οι παλιότεροι, χτίστηκε επί δημαρχίας Σίδερη και είχε παραπέτα δεξιά και αριστερά, οπότε το ωφέλιμο πλάτος του ήταν πολύ στενότερο από το σημερινό. Αυτά τα παραπέτα, όπως προανέφερα, τα ξύλωναν οι νέοι της εποχής και έριχναν τις πέτρες τους στα βατράχια, ώσπου τα ισοπέδωσαν τελείως.

Το γεφύρι του Ρουπακιά ήταν αρχικά το μοναδικό γεφύρι του ποταμιού από τη Βασιλική, που είχε το δικό της, μέχρι τις πηγές του. Αργότερα έγιναν τα γεφύρια που εξυπηρετούσαν τα χωριά Νικολή και Άη Βασίλη και τελευταία τα δυο του κάμπου για Σύβρο και Κοντάραινα.

Παρόλο που δεν έχει συντηρηθεί ποτέ το γεφύρι, κρατιέται αρκετά καλά και σήμερα χρησιμοποιείται άνετα από τρακτέρ και αγροτικά αυτοκίνητα.

Πριν λίγα χρόνια, η κάτω πλευρά του είχε γεμίσει κισσούς που έπεφταν χαμηλά στην καμάρα και έκαναν το γεφύρι αθέατο. Οι ρίζες των κισσών προχωρούσαν ανάμεσα στις πέτρες και ήταν επικίνδυνο να ξεκλειδώσουν όλο το γεφύρι και να το σωριάσουν κάτω. Ευτυχώς ενδιαφέρθηκε ο τότε αντιδήμαρχος Τάκης Μαργέλης που έστειλε ένα μηχάνημα και καθάρισε τους κισσούς κι έτσι γλύτωσε την κατάρρευση και το γεφύρι ξανάγινε ορατό.

Επειδή το γεφύρι του Ρουπακιά είναι σημαντικό μνημείο της Λευκάδας, είναι απαραίτητο να συντηρηθεί, για να αντέξει στο χρόνο. Η σωστή συντήρηση πρέπει να γίνει με μελέτη και επίβλεψη υπευθύνων. Μια γρήγορη, όμως, και ολιγοέξοδη συντήρηση θα ήταν: Να πέσει μια τσιμεντένια ώστε να προφυλάσσει τον κορμό του γεφυριού από τη βροχή και να κρατήσει πολύ περισσότερο. Θα πρέπει επίσης, να μπουν σιδερένια κάγκελα δεξιά και αριστερά ώστε να προφυλάσσουν τους επισκέπτες από πιθανή πτώση».

(Σημ.: * Ο Παναγιώτης Καρούτσος γράφει στον προσωπικό του λογαριασμό για το ποτάμι του Ρουπακιά: «Αυτή την φορά το ταξίδι συνεχίστηκε από τον κάμπο της Βασιλικής Λευκάδος στον παλιό οικισμό του Ρουπακιά και μπάνιο στο ποτάμι της περιοχής. Τελικά οι κρυφές εικόνες του νησιού είναι αυτές που έχουν όλη την μαγεία. Θέλω να ευχαριστήσω την Χρυσούλα Σκλαβενίτη που μου υπέδειξε την περιοχή κατά την πρώτη μας επίσκεψη.»
___________________________
Σχετικά:
Πέτρινα θολωτά γεφύρια της Λευκάδας (Μέρος Α΄) (2015)
Πέτρινα θολωτά γεφύρια της Λευκάδας (Μέρος Β΄) (2015)